İYİ YÖNETİMİ SAĞLAMADA AB OMBUDSMANININ ROLÜ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 127 - 144, 31.12.2021

Demokaan Demirel

Öz

Ombudsmanlık kurumu 19. Yüzyıldan itibaren Batı Avrupa’da benimsenmeye başlanmıştır. Kamu yönetimi reformlarıyla birlikte vatandaşlara bir insan hakkı olarak tanınması gereken “iyi yönetim hakkı” gündeme gelmiştir. İyi yönetim vatandaşlara karşı hesap verebilir ve cevap verebilir nitelikteki bir idari yaklaşıma vurgu yapmaktadır. İyi yönetim hakkı AB’nin önemsediği demokratik bir değerdir ve bu değerin birlik kurumlarınca benimsenmesinde Avrupa Ombudsmanına önemli görevler düşmektedir. Avrupa Ombudsmanı birlik kurumlarının sağlıklı bir biçimde denetimini sağlayarak kötü yönetim vakalarının önüne geçmektedir. Çalışma doküman analizine dayalı nitel araştırma yöntemini kullanmaktadır. Çalışmanın amacı iyi yönetimin içeriksel olarak birlikte uygulanmasında AB Ombudsmanının fonksiyonel rolünü değerlendirmektir. Çalışmada AB Ombudsmanının vizyonu, misyonu, stratejileri ve birlik kurumlarıyla aralarındaki ilişkiler analiz edilmiştir. İlk kısımda AB’nin iyi yönetim kavramına yaklaşımı açıklanmıştır. İkinci kısımda AB Ombudsmanının yapısı ve faaliyetleri, birlik vatandaşlarının başvuru ve şikâyet prosedürleri ele alınmaktadır. Son kısım iyi yönetimi hayata geçirmede AB Ombudsmanının birlik içi faaliyetlerine değinmektedir.

Anahtar Kelimeler

İyi Yönetim, Hesap Verebilirlik, Şeffaflık, AB Ombudsmanı

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2015). İdeal Devlet ve İyi Yönetim: Temel İlkeler, Kurallar ve Kurumlar. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 7 (1): 50-60.
• Aktan, C. C., Kitapçı, İ. (2016). Global Sorunlarla Mücadelede İyi Yönetim. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 8 (1): 50-66.
• Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı, http://www.avrupa.info.tr/tr/avrupa-birligi-temel-haklar-bildirgesi-708. 15.10.2021.
• Arıkan, M. İ. (2007). Avrupa Birliği Ombudsmanı. Adalet Dergisi. 29.
• Abdioğlu, H. (2007). Yönetişim İlkelerinin Uygulanmasında Kamu Denetçiliği Kurumu ve Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye Açısından Önemi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 6 (11): 79-102.
• Akıncı, M. (1999). Bağımsız İdari Otoriteler ve Ombudsman. İstanbul: Beta Basım.
• Boz, S. S., Yurdaer, C., Eraslan, Y. (2019). İdare Hukuku Boyutuyla İyi Yönetişim İlkesi: İyi İdare. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27 (3): 497-532.
• Bulut, Y., Aslan, M. (2020). Kutadgu Bilig'de İyi Yönetim Esasları. Devlet Yönetiminde İyi Yönetim Anlayış ve İlkeleri (Edt. Yakup Bulut). Ankara: Çizgi Kitabevi, 29-42.
• Çalışkan, A. Z. (2020). Ombudsmanlık ve Avrupa Birliği Ombudsmanı. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 28 (3): 1263-1302.
• Diamandouros, N. (2005). The Future Role of the Ombudsman. The EO: Origins, Establishment, Evolution: Office for Official Publications of the Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
• Dragos, D., Neamtu, B. (2017). Freedom of Information in the EU in the midst of Legal Rules, Jurisprudence and Ombudsprudence: The European Ombudsman as Developer of Norms of Good Administration. European Constitutional Law Review. 13: 641-672.
• Efe, H. (2011). Avrupa Ombudsmanının AB İçinde İyi Yönetim, Hukukun Üstünlüğü ve İnsan Haklarını Koruyucu Rolü. Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi. 19 (2): 1-29.
• Erdoğan, O. (2020). Avrupa Doğru İdari Davranış Yasası ve İyi Yönetim İlkeleri Üzerinden Yerel Yönetimlerde Reform. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10 (1): 221-242.
• European Ombudsman: European Parliament Reports and Resolutions, http://www.ombudsman.europa.eu/showResource?resourceId=1268230392555_3940-90.pdf&download=true&long=en (10.10.2021).
• European Ombudsman, Framework Agreement on Cooperation between EP and the EO, http://www.ombudsman.europa.eu. (12.10.2021).
• European Ombudsman, Implementing Provisions. http://www.ombudsman.europa.eu/en/resources/provisions.faces#def3, (12.10.2021).
• European Ombudsman, The Ombudsman's Team. http://www.ombudsman.europa.eu/en/atyourservice/team.faces, (12.10.2021).
• European Ombudsman (2014). The Strategy of the European Ombudsman towards 2019.
• European Ombudsman (2019). Annual Report. https://www.ombudsman.europa.eu/en/our-strategy/annual-reports. (12.10.2021). European Ombudsman (2020). Annual Report. https://www.ombudsman.europa.eu/en/our-strategy/annual-reports. (12.10.2021).
• European Ombudsman Award for Good Administration, https://www.ombudsman.europa.eu/en/publication/en/143937. (12.10.2021).
• European Ombudsman Strategy towards 2024, https://www.ombudsman.europa.eu/en/strategy/our-strategy/en. (12.10.2021).
• European Parliament, Rules of Procedure. http://www.europarl.europa.eu/sipade/rules/eg8/Rules/eg8.EN.pdf., (12.10.2021).
• Göçmen, İ. (2011). Avrupa Ombudsmanının Soruşturması. Prof. Dr. Gürgan Çelebican'a Armağan, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 493-539.
• Gregory, R. (2020). The European Union Ombudsman. Righting Wrongs: The Ombudsman in Six Continents. (Ed. Gregory, R., Giddings, P.). Amsterdam: IOS Press, 155-173.
• Karakul, S. (2015). Hukuki ve İdari Denetim Ölçütü Olarak İyi Yönetim İlkeleri. Ombudsman Akademik, 2 (3): 61-105.
• Karakul, S. (2018). İyi yönetim ve İnsan Hakları İlişkisi Üzerine Değerlendirmeler. Ombudsman Akademik, 1: 27-55.
• Kamu Denetçiliği Kurumu (2019). İyi Yönetim İlkeleri Rehberi. Ankara.
• Köseoğlu, Ö. (2010). Avrupa Ombudsmanının Hukuki Statüsü, İşleyişi ve Kurumsal Etkinliği. Sayıştay Dergisi. 79: 31-62.
• Köksal, M. (2007). Ombudsman: "Kamu Hakemi". Ankara: Işık Kültür Eğitim Hizmetleri.
• Kostadinova, P. (2015). Improving the Transparency and Accountability of EU Institutions: The Impact of the Office of the EO. Journal of Common Market Studies, 53 (5): 1077-1093.
• Mutta, S. (2005). İdarenin Denetlenmesi ve Ombudsman Sistemi. İstanbul: Kazancı Kitap.
• Marias, E. A. (1994). The European Ombudsman Working Document. European Institute of Public Administration, Maastricht.
• Magnette, P. (2003). Between Parliamentary Control and the Rule of Law: The Political Role of the Ombudsman in the EU. Journal of European Public Policy. 10 (5): 677-694.
• Newman, E. (2005). The Policy Relationship between the EO and the EU Parliament's Committee on Petitions. The EO: Origins, Establishment, Evolution, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
• Neuhold, C., Năstase, A. (2017). Transparency Watchdog: Guarding the Law and Independent from Politics?. The Relationship between the EO and the EP, Politics and Governance, 5 (3): 40-50.
• Özer, M. A. (2017). Avrupa Ombudsmanı ve Türkiye Kamu Denetçiliği Kurumu: Mukayeseli Bir İnceleme. TAAD, 8 (31): 65-96.
• Özer, M. A. (2007). Hukuku ve Kurumlarıyla Uluslar Üstü Bir Örgüt: Avrupa Birliği. MESS Mercek Dergisi, 186-198.
• Peters, A. (2005). The European Ombudsman and The European Constitution. Common Market Law Review, 42: 697-743.
• Perry, R. (2005). Special Reports Submitted by the European Ombudsman to the European Parliament: The European Ombudsman: Origins, Establishment, Evolution. (ed. The European Ombudsman and the Authors, Office for Official Publications of the European Communities), Belgium, 185-190.
• Pino, M. M. A. (2011). The European Ombudsman in the Framework of the European Union. Revista Chilena de Derecho, 38 (3): 421-455.
• Reif, L. (2004). The Ombudsman, Good Governance and the International Human Rights Systems, the Netherlands: Martinus Nijhıff Publishers.
• Song, W., Sala D. V. (2008). Eurosceptics and Europhiles in accord: The creation of the EO as an institutional isomorphism. Policy&Politics. 36 (4): 481-495.
• Söderman, J. (2005). The Early Years of the EO. The European Ombudsman: Origins, Establishment, Evolution. Office for Official Publications of the European Communities. Luxembourg.
• Şafaklı, O. V. (2009). Kamu Denetiminde Etkinlik Aracı Olarak "Ombudsman" ve AB Sürecinde KKTC'deki Uygulamaya Karşılaştırmalı Bir Bakış. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 11 (2): 161-197.
• Şengül, R. (2007). Kamu Yönetiminde İyi Yönetimin Kurumsallaşmasında Ombudsman Kurumunun İşlevi. II. International Congress: Caucasus and Central Asia in the Globalization Process, 406-413.
• Şimşek, O. (2007). Avrupa Birliği Temel Haklar Şartında İyi Yönetim Hakkı. Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, 9 (3): 91-107.
• Temizel, Z. (1997). Yurttaşın Yönetime Karşı Korunmasında Bir Başka Denetim Organı: Ombudsman. Yeni Türkiye: Siyasette Yozlaşma Özel Sayısı-II. 14: 764-778.
• Wille, A., Bovens, M. (2020). Watching EU watchdogs assessing the accountability powers of the European Court of auditors and the EO. Journal of European Integration. 1-24.