AB ÜLKELERİNDE PLASTİK ATIK GERİ DÖNÜŞÜMÜNÜN BELİRLEYİCİLERİ: STİRPAT MODELİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 110 - 125, 24.12.2024

Setenay Oktay

Öz

Hızla gelişen sanayileşme süreci, üretim sürecinin sürekli yeni girdilere ihtiyaç duymasına neden olmaktadır. Ancak kaynakların verimli kullanılmaması durumunda sınırlı kaynakların bir gün tükenmesi kaçınılmaz bir durumdur. Döngüsel ekonomi ve atık yönetimi üzerine yapılan çalışmalar, kaynakların verimli ve sürdürülebilir kullanımı ile hem ekonomik hem de çevresel sürdürülebilirlik açısından önemli bir etkiye sahiptir. Çalışmada 25 AB ülkesinin, 2004-2021 yıllarını kapsayan yıllık verileriyle STIRPAT modelinden faydalanılarak panel veri analizi yapılmıştır. Elde edilen ampirik bulgular değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin mevcut olduğunu ortaya koymuştur. FMOLS ve DOLS test sonuçlarına göre GSYİH, okullaşma oranı ve kentleşme oranı geri dönüşüm oranını pozitif yönde etkilerken sanayinin GSYİH’ye katkısının geri dönüşüm oranını negatif etkilediği belirlenmiştir. Kişi başına GSYİH’deki artışın plastik ambalaj atığı geri dönüşümünü artırdığı gözlemlendiğinden sürdürülebilir üretim yöntemlerine yapılan yatırımların artırılması teşvik edilmelidir. Okullarda çevreyi koruma ve geri dönüşüm ile ilgili seminerler düzenlenmelidir. Sanayileşmenin geri dönüşüm oranını azaltıcı etkisini dikkate alarak, sanayi sektöründe geri dönüşüm oranlarını artıran politikalara önem verilmelidir. Modern geri dönüşüm tesisleri ve ayrıştırma merkezlerinin sayısı artırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Döngüsel Ekonomi, Sürdürülebilirlik, Katı Atık, Plastik Salınımı, STİRPAT Modeli

DETERMINANTS OF PLASTIC WASTE RECYCLING IN EU COUNTRIES: STIRPAT MODEL

Öz

Kaynakça

• Akyol, H., & Tekman, N. (2023). Atık Yönetiminin Ekonomik ve Çevresel Sürdürülebilirlik Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi- Examining the Impact of Waste Management on Economic and Environmental Sustainability. International Korkut Ata Scientific Researches Conference.