Orta Koridor Girişimi Bağlamında Türkiye’nin Orta Asya’ya Yönelik Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 19 - 32, 29.03.2020

Nuri Gökhan Toprak

https://doi.org/10.31592/aeusbed.634990

Cited By: 4

Öz

Soğuk Savaş sonrası dönemde Türkiye Orta Asya
bölgesine yönelik temel dış politikasını iki temel argümana dayandırılmıştır.
Bu argümanlar Orta Asya’da yeni kurulan devletlerin bağımsızlığının
desteklenmesi ile bölge devletlerinin siyasi ve iktisadi istikrarın sağlanması
ekseninde şekillenmiştir. Türkiye bu dış politika bağlamında bölgenin, Soğuk
Savaş sürecinde sekteye uğrayan, uluslararası toplumla bütünleşmesini de
güçlendirecek şekilde, gerek bölge devletlerinin kendi aralarında gerekse
bölgeye komşu diğer devletlerle pek çok alanda işbirliği ortamı oluşturacak
girişimler planlamıştır. Okuyacağınız çalışma, Türkiye’nin Orta Asya’ya yönelik
gerçekleştirmeye çalıştığı projeler içerisinden ulaştırma alanıyla
ilişkilendirilen Orta Koridor Girişimini Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri
Bakanlığı tarafından Türkiye’nin temel dış politika konuları arasında yer
verilen çok taraflı ulaştırma politikası bağlamında ele alacaktır. Orta Koridor
Girişimi ele alınırken kavramsal çerçeve uluslararası ilişkiler disiplininin
dış yardım kavramı ile çizilecektir. Çalışmanın devamında Türkiye tarafından
tamamlanan ya da devam etmekte olan projelerin güncel durumları sunulacaktır. Çalışmanın
sonuç kısmında ise Türkiye’nin Orta Asya bölgesine yönelik dış politikasında Soğuk
Savaş sonrasından günümüze bir değişim olup olmadığı anlaşılmaya
çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Orta Asya, Türk Dış Politikası, Çok Taraflı Ulaştırma Politikası, Orta Koridor Girişimi

Kaynakça

• Agenda.Ge. (2017, November 16). Georgia Joins Lapis Lazuli Transit Corridor Connecting Europe and Asia. Ekim 9, 2019 tarihinde https://agenda.ge/en/news/2017/2518 adresinden alındı
• Alperen, Ü. (2018). Bir Kuşak Bir Yol Girişimi ve Çin’in Orta Asya Politikası. Bilge Strateji, 10(19), 17-38.
• Conserva, H. T. (2001). Earth Tales: New Perspectives on Geography and History. Indiana: 1stbooks Library.
• European Agreement on Main International Traffic Arteries. (1975, November 15). United Nations Treaty Collection, XI-B-28. Ekim 13, 2019 tarihinde https://treaties.un.org/pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XI-B-28&chapter=11&lang=en#top adresinden alındı
• European Commission. (2019, August 2). Countries and Regions: China. Ekim 7, 2019 tarihinde https://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/countries/china/ adresinden alındı
• Gebele Deklarasyonu. (2013, Kasım 15). İpek Yolu Ülkeleri Arasındaki Ticaretin Kolaylaştırılması ve Geliştirilmesinde Gümrük İdarelerinin Rolü Konulu 6. Uluslararası Forum. Ekim 5, 2019 tarihinde http://ab.gtb.gov.tr/data/528b6b46487c8ea534b1540b/GEBELE%20DEKLARASYONU%20-%20T%C3%9CRK%C3%87E.pdf adresinden alındı
• Grant, R., & Nijman, J. (1998). The Foreign Aid Regime in Flux: Crisis or Transition? R. Grant, & J. Nijman (Dü) içinde, The Global Crisis in Foreign Aid (s. 3-10). New York: Syracuse University Press.
• Güder, İ. (2017, Ekim 30). Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu’nda İlk Tren Yola Çıktı. Anadolu Ajansı. Ekim 14, 2019 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/baku-tiflis-kars-demiryolunda-ilk-tren-yola-cikti/951643 adresinden alındı
• Hale, W. (2002). Turkish Foreign Policy: 1774-2000. London: Frank Cass.
• Hancock, G. (1992). Lords of Poverty: The Power, Prestige, and Corruption of the International Aid Business. New York: The Atlantic Monthly Press.International Maritime Organization. (2019). IMO Profile . Ekim 5, 2019 tarihinde https://business.un.org/en/entities/13 adresinden alındı
• Karpat, K. (2015). The Sociopolitical Environment Conditioning the Foreign Policy of the Central Asian States. A. Dawisha, & K. Dawisha (Dü) içinde, The International Politics of Eurasia Vol. 4: The Making of Foreign Policy in Russia and the New States of Eurasia (s. 177-214). New York: Routledge.
• Kirişçi, K. (2009, Spring). The Transformation of Turkish Foreign Policy: The Rise of The Trading State. New Perspectives on Turkey(40), 29-57.
• Lancaster, C. (2007). Foreign Aid: Diplomacy, Development, Domestic Politics. Chicago: The University of Chicago Press.
• McGillivray, M., & White, H. (1993). Explanatory Studies of Aid Allocation Among Developing Countries: A Critical Survey. International Institute of Social Studies of Erasmus University Rotterdam (ISS). The Hague: ISS Working Papers General Series 18942.Middle Corridor Trans-Caspian International Transport Route. (2019). History of Company. Ekim 6, 2019 tarihinde http://titr.kz/en/about-the-association/history-en adresinden alındı
• Mikesell, R. F. (1968). The Economics of Foreign Aid. Chicago: Aldine Publishing.
• Milliyet. (1992, Ekim 31). Türk Ortak Pazarı Erken. Milliyet, s. 15.
• Morgenthau, H. (1962). A Political Theory of Foreign Aid. American Political Science Review, 56(2), 301-309.
• Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği. (1994). Türkiye Ekonomisi: 1993 Değerlendirmesi 1994 Beklentileri. MÜSİAD Araştırma Raporları 4. İstanbul: Prestij.
• Oran, B. (2008). Dönemin Bilançosu. B. oran (Dü.) içinde, Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar (Cilt II, s. 8-30). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Picard, L. A., & Groelsema, R. (2008). U.S. Foreign Aid Priorities: Goals for the Twenty-First Century. L. A. Picard, R. Groelsema, & T. F. Buss (Dü) içinde, Foreign Aid and Foreign Policy: Lessons for the Next Half-Century (s. 3-23). New York: M. E. Sharpe.
• Protocol Concerning the European Conference of Ministers of Transport. (1954). Ekim 10, 2019 tarihinde United Nations Treaty Series: https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%20184/v184.pdf adresinden alındı
• Rumer, E. (2007). The United States and Central Asia: In Search of a Strategy. E. Rumer, D. Trenin, & H. Zhao (Dü) içinde, Central Asia: Views form Washington, Moscow, and Beijing (s. 75-136). New York: M. E. Sharpe.
• Sönmezoğlu, F. (2014). Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi (Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. b.). İstanbul: Der Yayınları.
• Sönmezoğlu, F. (2016). Son Onyıllarda Türk Dış Politikası: 1991-2015. İstanbul: Der Yayınları.
• T.C. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü. (2016, Şubat 24). Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Arasında İpek Yolu Ekonomik Kuşağının, 21. Yüzyıl Denizdeki İpek Yolunun ve Orta Koridor Girişiminin Uyumlaştırılmasına İlişkin Mutabakat Zaptının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı. Ekim 14, 2019 tarihinde https://www2.tbmm.gov.tr/d26/1/1-0673.pdf adresinden alındı
• Taffet, J. F. (2007). Foreign Aid as Foreign Policy: The Alliance for Progress in Latin America. New York: Routledge.
• Trenin, D. (2007). Russia and Central Asia: Interests, Policies, and Prospects. E. Rumer, D. Trenin, & H. Zhao (Dü) içinde, Central Asia: Views form Washington, Moscow, and Beijing (s. 18-74). New York: M. E. Sharpe.
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. (2019). Türkiye’nin Çok Taraflı Ulaştırma Politikası. Ekim 6, 2019 tarihinde http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-cok-tarafli-ulastirma-politikasi.tr.mfa adresinden alındı
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü. (2013, Kasım 21). İpek Yolu Girişimi ve Kervansaray Projesi. Ekim 8, 2019 tarihinde https://ab.gtb.gov.tr/uluslararasi-projeler/ipek-yolu-girisimi-ve-kervansaray-projesi adresinden alındı
• United Nations. (1954). Protocol Concerning the European Conference of Ministers of Transport. 184(2436-2455). Ekim 1, 2019 tarihinde United Nations Treaty Series: https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%20184/v184.pdf adresinden alındı
• United Nations Conference on Trade and Development. (2018, December 5). Total Merchandise Trade. Ekim 8, 2019 tarihinde United Nations Conference on Trade and Development Handbook of Statistics 2018: https://stats.unctad.org/handbook/MerchandiseTrade/Total.html (Erişim 03.10.2019) adresinden alındı
• United Nations Conference on Trade and Development. (2019). Ekim 14, 2019 tarihinde UNCTADSTAT: https://unctadstat.unctad.org/wds/TableViewer/tableView.aspx adresinden alındı
• Walker, J. W. (2015). Ambitions of Grandeur: Understanding Turkey’s Foreign Policy in a Changing World Volume I. B. H. Denoon (Dü.) içinde, China, The United States, and the Future of Central Asia: U.S.-China Relations (s. 296-322). New York: New York University Press.
• Yinanç, B. (1992, Ekim 31). Hedef, AT gibi Entegrasyon. Milliyet, s. 15.