Kentsel Yeşil Alanlar İçin Mekânsal Yeterlilik ve Ulaşabilirlik Analizi: Gaziantep/Şahinbey Örneği

Year 2022, Volume: 8 Issue: 3, 691 - 709, 30.11.2022

Yasin Şimşek Şenay Güngör

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1108008

Cited By: 1

Abstract

Kentler, günümüzde insanların yoğun olarak yaşadığı yerleşim birimleridir ve kentsel yerleşim alanlarının sayısı her geçen gün artmaktadır. Kentlerde yaşayan insanların, yoğun iş tempoları ve günlük hayatları dışında kendilerine kalan boş zamanlarında dinlenme, eğlenme, fiziksel ve psikolojik olarak rahatlama gibi çeşitli ihtiyaçları bulunmaktadır. Kentsel yeşil alanlar bu ihtiyaçların giderilmesi konusunda önemli işleve sahiptir. Hızla büyüyen kent alanlarında yeşil alanların varlığının yeterli miktarda olup olmadığı ayrıca bu alanlara kentlerde yaşayan insanların eşit düzeyde ve kolay bir şekilde ulaşıp ulaşamadığı önemli bir tartışma konusudur. Bu çalışmanın amacı Gaziantep kenti, Şahinbey ilçesinde bulunan kentsel mahalle statüsündeki 95 mahallenin mevcut yeşil alanlarının yeterliliklerinin ve ulaşılabilirliklerinin değerlendirilmesidir. Çalışma kapsamında, 95 mahallenin nüfus, mahalle ve yeşil alan miktarları incelenmiştir. ArcGIS 10.8.1 yazılımı ile mevcut yeşil alanların durumu tespit edilmiş ve altlık haritalar hazırlanmıştır. Şahinbey kenti toplam alanı ve nüfus yoğunluğu hesaba katılarak mekânsal analiz yöntemleriyle aktif yeşil alanların yoğunluğu ve ulaşılabilirlik mesafesi analizleri yapılarak haritalar üretilmiştir. Sonuç olarak kişi başına düşen yeşil alan miktarı 3,23 m² olarak saptanmıştır. İmar Kanunu’nda belirtilen kişi başına düşen yeşil alan miktarı standardının 10 m² olduğunu düşündüğümüzde bu oranın yetersiz kaldığını söyleyebiliriz. Çalışma alanında bulunan mevcut yeşil alanların mahallelere göre ulaşılabilirlik düzeylerinin ise genel olarak 0-200 metre yürüme mesafesinde bulunduğu sonucuna varılmıştır. Tüm bulgular kapsamında yeşil alanların yeterlilik ve ulaşılabilirlik durumları tartışılmış ve çözüm önerileri sunulmuştur.

Keywords

Şahinbey, yeşil alanlar, yeterlilik, cbs, ulaşabilirlik

References

• ADIGÜZEL, F. & Doğan, M. (2020). Analysis of Sufficiencyand Accessibility of Active GreenAreas in Cukurova. Kastamonu UniversityJournal of EngineeringandSciences, 6(2), 95-106.
• ADIGÜZEL, F. (2021). Yeşil alanların kentsel yaşam kalitesine etkisinin CBS ile incelenmesi: Çukurova örneği / Evaulationstheeffect of greenareas on urban quality of life with GIS: Thecase of Cukurova. İstanbul: Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Coğrafya Ana Bilim Dalı
• ALKAY, E.,& OCAKÇI, M. (2011). Kentsel yeşil alanların ekonomik değerlerinin ölçülmesinde kullanılabilecek yöntemlerin irdelenmesi. İTÜDERGİSİ/a, 2(1).
• ANONİM, 2010. T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı. Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Ulusal Eylem Planı http://www.ozida.gov.tr/ulasilabilirlik/Belgeler/3_CA LISMALAR/ULASILABILIRLIK_STRATEJISI_VE_ULUSAL_ EYLEM_PLANI/UlasilabilirlikUlusalEylemPlani.pdf,
• ATALAY, İ. (2001). Genel Beşeri ve Ekonomik Coğrafya, İzmir. (3. Baskı). Meta Basım.
• BEYLİ, K. N., & YEŞİL, M. (2020). Ordu kenti parklarının yeterlik ve ulaşılabilirliği üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(2), 492-504.
• BİLGİLİ, B. C. (2013). Çankırı kenti kamusal yeşil alanlarının yeterliliğinin ulaşılabilirlik yönünden değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2), 21-25.
• BOZDOĞAN, E.,& GÜLTEKİN, E. (2001). Karaisalı İlçesi’nin kentsel gelişim potansiyeli içinde yeşil alan gereksinimleri. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 12(1), 2-3.
• ENDER, E.,&CENGİZ, U. S. L. U. (2016). Mahalle parklarının etkin hizmet alanlarının belirlenmesi–Bursa ili Nilüfer ilçesi örneği. Uludağ üniversitesi ziraat fakültesi dergisi, 30(1), 13-20.
• FARSHİ, R. (2011). Tebriz kenti kuhistan parkı peyzaj tasarımı. Ankara: üksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlı Anabilim Dalı.
• GÖKYER, E. &BİLGİLİ, B. (2014). Bartın İli örneğinde yeşil alanların ulaşılabilirliğinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. TurkishJournal of Forestry, 15(2), 140-147.
• GÜNGÖR, S.&ADIGUZEL, F. (2019). Kentsel Yeşil Alanlar İçin Mekânsal Yeterlilik ve Ulaşabilirlik Analizi: Nevşehir Örneği. A. Uysal, & H. İçen içinde, Kapadokya Araştırmaları, (s 90).
• KASIM, B. C. B. A. Ç. (2011). Van kenti kamusal yeşil alanlarının yeterliliğinin ulaşılabilirlik yönünden değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21(2), 98-103.
• KIRDAR, S. (2013). Türkiye’de kişi başına düşen yeşil alan ortalaması 1-9 metrekare.
• KORAMAZ, E. K.,&TÜRKOĞLU, H. (2014). İstanbul’da kentsel yeşil alan kullanımı ve kentsel yeşil alanlardan memnuniyet.
• Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği, (MPYY), (2014). Resmi Gazete (29030 Md5.9(Erişim Tarihi 17.12.2021)
• PAMAY, B. (1978). Kentsel Peyzaj Planlaması, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayını.
• Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği, (PAİY), (2017, 3 Temmuz). Resmi Gazete (3 Temmuz 2017 tarihli 30113 sayılı Madde 4.)
• SIMONDS, J. O. (1997). Landscapearchitecture: a manual of site planninganddesign (No. Sirsi) i9780070577091).
• TURNA, İ. (2017), Kent Ormancılığı, KTÜ Orman Fakültesi Ders Notları, Trabzon
• TÜMERTEKİN, E.,&ÖZGÜÇ, N. (2010). Beşeri Coğrafya İnsan, Kültür, Mekan; Çantay Kitabevi
• UZUN G (1987) Kentsel Rekreasyon Alan Planlaması. Çukurova Univ., Zir. Fak. Ders Kitabı, No: 48:101, Adana.
• VAN HERZELE, A.,&WIEDEMANN, T. (2003). A monitoringtoolfortheprovision of accessibleandattractive urban greenspaces. Landscapeand urban planning, 63(2), 109-126.
• VURAL, H. (2020). Bingöl halkının yeşil alan kullanımı ve kent parkları yeterliliklerinin değerlendirilmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(1), 79-90.
• YUEN, B. (1996). Creatingthegardencity: theSingaporeexperience. Urban studies, 33(6), 955-970.