Öz
Endüstriyel kazaların olası yangın, patlama ve toksik yayılım alanlarını hesaplayabilmek için literatür bize bir takım kantitatif kaza modelleri sunmaktadır. Bu kaza modellerini temel alan ve kullanıcıya kolaylık sağlayan hâlihazırda uluslararası alanda kabul görmüş bir takım yazılımlar da mevcut bulunmaktadır. Bu uluslararası yazılımlar kullandıkları farklı modellerden ötürü birbirinden farklı sonuç verebilmekte, ortak bir dil sağlanamamasının yanı sıra büyük oranda ticari olduğu için kullanıcılara maddi bir külfet de getirmektedir. Ulusal anlamda bu alanda dışa bağımlılığa son vermek ve karar vericiler/idareciler/işletmeciler/mühendislerin ortak dili konuşmasını sağlamak adına Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından “Ulusal Endüstriyel Kazalar Etki Alanı Modellemesi Yazılımı (AFAD-EKA)” geliştirilmiştir. Bu makalenin amacı, AFAD-EKA yazılımının özellikleri ve kabiliyetlerinin aktarımı ile yaygınlaştırılmasına katkı sağlanmasıdır.
Windows tabanlı kullanıcı dostu arayüze sahip AFAD-EKA, endüstriyel kazaların gaz, sıvı ve sıvılaştırılmış gaz fazlarında salınım, patlama, yangın, atmosfer yayılım senaryoları üzerinden yirmi ayrı model ile modellenmesine ve olası fiziksel etki ve sonuçları belirlenmesine imkân sağlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Endüstriyel Kaza Endüstriyel Kaza Riski Endüstriyel Kaza Yazılımı Teknolojik Afet
Destekleyen Kurum
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
Proje Numarası
2014K140040
Kaynakça
- AFAD-EKA. (2023). AFAD-EKA Ulusal Endüstriyel Kazalar Etki Alanı Modellemesi Yazılımı. [Masaüstü Yazılımı Ekran Görüntüleri]. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
- Al-shanini, A., Ahmad, A. ve Khan, F. (2014). Accident modelling and analysis in process industries, Journal of Loss Prevention in the Process Industries (32):319-334. https://doi.org/10.1016/j.jlp.2014.09.016
- CRED (Center for Research on the Epidemiology of Disasters). (2022). Crunch 65-Technological Disasters: Trends & Transport accidents. 01 Temmuz 2023 tarihinde, https://cred.be/sites/default/files/CredCrunch65.pdf adresinden erişildi.
- El Harbawi, M., Mustapha, S., Choong, T. S. Y., Abdulrashid, S., Kadir, S. ve Abdulrashid, Z. (2008). Rapid analysis of risk assessment using developed simulation of chemical industrial accidents software package, International Journal of Environmental Science & Technology 5 (1): 53-64. https://doi.org/10.1007/BF03325997
- Guan, W., Liu, Q. ve Dong, C. (2022). Risk assessment method for industrial accident consequences and human vulnerability in urban areas, Journal of Loss Prevention in the Process Industries (76) 104745. https://doi.org/10.1016/j.jlp.2022.104745
- Homberger, E., Reggiani, G., Sambeth, J. ve Wipf, H. (1979). The Seveso accident: its nature, extent and consequences, The Annals of Occupational Hygiene 22(4): 327–370. https://doi.org/10.1093/annhyg/22.4.327
- Hoşcan, O. (2019). Endüstriyel Kazalar İçin Acil Durum Toplanma Noktasının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Seçimi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara
- Liu, R., Liu, J., Zhang, Z., Borthwick, A., Cai, Y., Dong, L. ve Du, X. (2018). Risks of airborne pollution accidents in a major conurbation: Case study of Zhangjiakou, a host city for the 2022 Winter Olympics, Stochastic Environmental Research and Risk Assessment 32(11): 3250-3272. https://doi.org/10.1007/s00477-018-1590-5
- Öcalan, S. (2022). Endüstriyel Kazaların Arazi Kullanım Planlaması, Domino Etkisi ve Harici Acil Durum Planları Yönünden İncelenmesi ve Muhtemel Mevzuat Güncelleme Önerileri. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Uzmanlık Tezi.
- Pekcan, O., Girgin, S., Aydoğan, F., Yücelen, D. S., Kurada, B. ve Şen, M.F. (2021a). Büyük Endüstriyel Kazalara Yönelik Etki Alanı Modelleme Yazılımı Projesi Teknik Dokumantasyon Raporu. Pekcan, O., Girgin, S., Aydoğan, F., Yücelen, D. S., Kurada, B. ve Şen, M.F. (2021b). Büyük Endüstriyel Kazalara Yönelik Etki Alanı Modelleme Yazılımı Projesi Final Raporu.
- Sebos, I., Progiou, A., Symeonidis, P. ve Ziomas, I. (2010). Land-use planning in the vicinity of major accident hazard installations in Greece, Journal of Hazardous Material (179):901-910. https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2010.03.091
- Şen, M. F., Kurada, B. ve Tanrıverdi, E. (2022). Endüstriyel kazalar etki alanı modellemesi yazılımı, BEK Politikaları Çalıştayı, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü.
- Truong, S.CH., Lee, M., Kim, G., Kim, D., Park, J., Choi, S. ve Cho, G. (2016). Accidental benzene release risk assessment in an urban area using an atmospheric dispersion model, Atmospheric Environment (144): 146-159. https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2016.08.075
- Uijt de Haag, P. A. M. ve Ale, B.J.M. (2005). Guideline for quantitative risk assessment, Purple Book, Part one: establishments: 5.1.- 7.1.
- URL 1, https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (Son Erişim: 11.04.2023).
- URL 2, https://teknolojikkazalar.org/ (Son Erişim: 30.04.2023).
- URL3, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/sakaryadaki-havai-fisek-fabrikasindaki-patlamanin-uzerinden-2-yil-gecti/2628618 (Son Erişim: 11.04.2023).
Öz
In order to calculate possible fire, explosion and toxic dispersion areas by industrial accidents, the literature gives us some quantitative accident models. There are already a number of internationally accepted softwares that are based on these accident models and provides convenience to the user. These international softwares may give different results due to used different models they use, and besides the inability being able to provide a common language, they also brings a financial burden to the users because they are mostly commercial. “National Industrial Accidents Impact Area Modeling Software (AFAD-EKA)” was developed by the Disaster and Emergency Management Presidency in order to end foreign dependency in this area and to ensure that decision makers/managers/operators/engineers speak the common language. The purpose of this article is to contribute to the dissemination of the AFAD-EKA software by transferring its features and capabilities.
AFAD-EKA, with its windows-based user-friendly interface, enables the modeling of industrial accidents in gas, liquid and liquefied gas phases, with scenarios of release, explosion, fire and atmospheric dispersion with twenty different models and determining the possible physical effects and consequences.
Anahtar Kelimeler
Industrial Accident Industrial Accident Risk Industrial Accident Software Technological Disaster
Proje Numarası
2014K140040
Kaynakça
- AFAD-EKA. (2023). AFAD-EKA Ulusal Endüstriyel Kazalar Etki Alanı Modellemesi Yazılımı. [Masaüstü Yazılımı Ekran Görüntüleri]. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
- Al-shanini, A., Ahmad, A. ve Khan, F. (2014). Accident modelling and analysis in process industries, Journal of Loss Prevention in the Process Industries (32):319-334. https://doi.org/10.1016/j.jlp.2014.09.016
- CRED (Center for Research on the Epidemiology of Disasters). (2022). Crunch 65-Technological Disasters: Trends & Transport accidents. 01 Temmuz 2023 tarihinde, https://cred.be/sites/default/files/CredCrunch65.pdf adresinden erişildi.
- El Harbawi, M., Mustapha, S., Choong, T. S. Y., Abdulrashid, S., Kadir, S. ve Abdulrashid, Z. (2008). Rapid analysis of risk assessment using developed simulation of chemical industrial accidents software package, International Journal of Environmental Science & Technology 5 (1): 53-64. https://doi.org/10.1007/BF03325997
- Guan, W., Liu, Q. ve Dong, C. (2022). Risk assessment method for industrial accident consequences and human vulnerability in urban areas, Journal of Loss Prevention in the Process Industries (76) 104745. https://doi.org/10.1016/j.jlp.2022.104745
- Homberger, E., Reggiani, G., Sambeth, J. ve Wipf, H. (1979). The Seveso accident: its nature, extent and consequences, The Annals of Occupational Hygiene 22(4): 327–370. https://doi.org/10.1093/annhyg/22.4.327
- Hoşcan, O. (2019). Endüstriyel Kazalar İçin Acil Durum Toplanma Noktasının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Seçimi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara
- Liu, R., Liu, J., Zhang, Z., Borthwick, A., Cai, Y., Dong, L. ve Du, X. (2018). Risks of airborne pollution accidents in a major conurbation: Case study of Zhangjiakou, a host city for the 2022 Winter Olympics, Stochastic Environmental Research and Risk Assessment 32(11): 3250-3272. https://doi.org/10.1007/s00477-018-1590-5
- Öcalan, S. (2022). Endüstriyel Kazaların Arazi Kullanım Planlaması, Domino Etkisi ve Harici Acil Durum Planları Yönünden İncelenmesi ve Muhtemel Mevzuat Güncelleme Önerileri. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Uzmanlık Tezi.
- Pekcan, O., Girgin, S., Aydoğan, F., Yücelen, D. S., Kurada, B. ve Şen, M.F. (2021a). Büyük Endüstriyel Kazalara Yönelik Etki Alanı Modelleme Yazılımı Projesi Teknik Dokumantasyon Raporu. Pekcan, O., Girgin, S., Aydoğan, F., Yücelen, D. S., Kurada, B. ve Şen, M.F. (2021b). Büyük Endüstriyel Kazalara Yönelik Etki Alanı Modelleme Yazılımı Projesi Final Raporu.
- Sebos, I., Progiou, A., Symeonidis, P. ve Ziomas, I. (2010). Land-use planning in the vicinity of major accident hazard installations in Greece, Journal of Hazardous Material (179):901-910. https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2010.03.091
- Şen, M. F., Kurada, B. ve Tanrıverdi, E. (2022). Endüstriyel kazalar etki alanı modellemesi yazılımı, BEK Politikaları Çalıştayı, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü.
- Truong, S.CH., Lee, M., Kim, G., Kim, D., Park, J., Choi, S. ve Cho, G. (2016). Accidental benzene release risk assessment in an urban area using an atmospheric dispersion model, Atmospheric Environment (144): 146-159. https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2016.08.075
- Uijt de Haag, P. A. M. ve Ale, B.J.M. (2005). Guideline for quantitative risk assessment, Purple Book, Part one: establishments: 5.1.- 7.1.
- URL 1, https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (Son Erişim: 11.04.2023).
- URL 2, https://teknolojikkazalar.org/ (Son Erişim: 30.04.2023).
- URL3, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/sakaryadaki-havai-fisek-fabrikasindaki-patlamanin-uzerinden-2-yil-gecti/2628618 (Son Erişim: 11.04.2023).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Yazılım Mühendisliği (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 2014K140040 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2023 |
| Kabul Tarihi | 21 Eylül 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |