Afet Sonrası Toplanma Alanlarına Yönelik Kapasite Yeterliliğinin Değerlendirilmesi: Merkezefendi İlçesi (Denizli) Örneği

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 128 - 147, 31.03.2023

Nur Sinem Partigöç

https://doi.org/10.35341/afet.1171055

Cited By: 5

Öz

Kentsel gelişim süreçlerinde afet risklerinin yeterince dikkate alınmaması kentsel kırılganlığın artmasının başlıca sebepleri arasında yer almaktadır. Afet olaylarının hem mekânsal gelişme dinamiklerini hem de toplumsal yapının bileşenlerini kritik biçimde etkilediği açıkça ortadadır. Bu nedenle, kentsel alanlarda afet risklerinin belirlenmesi ve olası afet zararlarının azaltılabilmesi için Risk Azaltma ve Sakınım Planlaması çalışmalarına ağırlık verilmesi gerektiği sıklıkla vurgulanmaktadır. Çalışmada Denizli kentinin nüfus yoğunluğu bakımından en büyük iki ilçesinden biri olan Merkezefendi ilçesinde yer alan ve Denizli İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından belirlenen ilk toplanma alanlarının mevcut kapasitelerinin büyüklük kriteri bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Merkezefendi ilçesinde yer alan 50 mahalle için Denizli İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından yer seçimi yapılan toplam 48 adet ilk toplanma alanının kapasite bakımından yeterliliği 3 aşamalı bir yöntem kullanılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, ilçenin kentin gelişme yönünde olduğu ve ilçede yapılaşmış alanların diğer bölgelere göre daha az olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, Sakınım Planlaması süreçlerinin ilçe genelinde kontrollü biçimde yürütülebilmesi ve sosyal donatı alanlarının potansiyelinin afet risklerinin azaltılması için kullanılabilmesinin ilçeye önemli avantajlar sağladığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet Riski, İlk Toplanma Alanı, Sakınım Planlaması, Şehir Planlama Sosyal Donatı Alanı

The Capacity Adequacy Evaluation of Post – Disaster Emergency Assembly Areas: The Case of Merkezefendi District (Denizli)

Öz

The insufficient consideration of disaster risks in urban development processes is one of the main reasons for increasing urban vulnerability. It is clear that disaster events critically affect both spatial development dynamics and social structure components. For this reason, it is frequently emphasized that studies regarding Risk Reduction and Mitigation Planning should be focused on due to the determination of disaster risks and risk reduction. In this study, it is aimed to evaluate the capacity adequacy of existing emergency assembly areas determined by Denizli Provincial Disaster and Emergency Directorate in terms of size criteria in Merkezefendi district that is one of the biggest districts of Denizli city in terms of population density. For this purpose, a total of 48 emergency assembly areas selected by Denizli Provincial Disaster and Emergency Directorate for 50 neighborhoods located in Merkezefendi district are evaluated in terms of capacity adequacy using a 3-step method. According to the results, it is determined that the district is located in the direction of urban development and also built environment in the district are less than other regions. In addition, the district has important advantages in terms of Mitigation Planning processes that can be carried out in a controlled manner and also social infrastructure areas’ potential which can be used to reduce disaster risks.

Anahtar Kelimeler

Disaster Risk, Emergency Assembly Areas, Mitigation Planning, Social Infrastructure Areas, Urban Planning

Kaynakça

• Balamir, M. (2007). Afet politikası, risk ve planlama. TMMOB Afet Sempozyumu Kitabı, 5-7 Aralık 2007, Ankara.
• Balamir, M. (2011). Uluslararası afetler politikasının ana ekseni: Kentsel Sakınım. 1. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 11-14 Ekim 2011, Ankara.
• Bayındırlık ve İskân Bakanlığı (2006). Afet riski olan alanlarda imar planlama ve kentsel tasarım standartları el kitabı, Ankara.
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). On birinci kalkınma planı (2019-2023), Ankara.Erişimadresi:http://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2019/11/ON_BIRINCI_KALKINMA-PLANI_2019-2023.pdf. (Son Erişim: 01.09.2022)
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2013). Onuncu kalkınma planı (2014-2018), Ankara.Erişimadresi:https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2021/12/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf. (Son Erişim: 02.09.2022)
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2010). Bütünleşik kentsel gelişme stratejisi ve eylem planı (KENTGES) (2010-2023), Ankara. Erişim adresi: https://webdosya.csb.gov.tr/db/kentges/editordosya/kentges_tr.pdf. (Son Erişim: 02.09.2022)
• Denizli Büyükşehir Belediyesi (2022). Afet bilgi sistemi, Denizli. Erişim adresi: https://adres.denizli.bel.tr/afetbilgisistemi/. (Son Erişim: 03.09.2022)
• Denizli İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (2021). Merkez ve ilçeler toplanma alanları, Denizli. Erişimadresi:https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=1DXwDgK5ISZHuAMEox6NRKbDnvr0DRBj_&ll=37.76461752250784%2C29.22385011066262&z=9. (Son Erişim: 03.09.2022)
• Erdin, H.E., Çelik, H.Z., Aydın, M.B.S., Özcan, N.S. (2016). Kentlerdeki afet yönetimine ilişkin kurumsal yapılanmanın kent planlama süreci içerisindeki etkisinin ve yerinin irdelenmesi. Uluslararası Doğal Afet ve Afet Yönetimi Sempozyumu (DAAYS’16), 2 – 4 Mart 2016, Karabük.
• Erdin, H.E., Çelik, H.Z., Aydın, M.B.S, Partigöç, N.S. (2018). Afet ve acil durumlar sonrası halkın toplanma alanlarına ilişkin kriterlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi yönteminin oluşturulması, İzmir kenti örneği. AFAD-UDAP Çalışması, Proje No: UDAP-G-16-08, Ankara.
• Ergünay, O. (2008). Afet yönetiminde kurumsal yapılanma ve mevzuat nedir? Nasıl olmalıdır İstanbul depremini beklerken sorunlar ve çözümler. Bildiriler Kitabı, İstanbul Deprem Sempozyumu, 20 Eylül 2008, İstanbul.
• European Centre on Prevention and Forecasting of Earthquakes (ECPFE) ve Earthquake Planning and Protection Organization (OASP) (2002). Emergency evacuation of the population in case of an earthquake emergency evacuation. Handbook No:3, Athens, Greece.
• İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) (2011). Ulusal deprem stratejisi ve eylem planı 2012-2023, Ankara. Erişim adresi: https://deprem.afad.gov.tr/icerik?id=11&menuId=101. (Son Erişim: 01.09.2022)
• İzmir Valiliği İl Afet ve Acil Müdürlüğü (2019). İzmir il afet müdahale planı, İzmir. Erişim adresi: https://izmir.afad.gov.tr/kurumlar/izmir.afad/Tamp-Izmir-2019/2021-TAMP-/TAMP_Izmir-2021.pdf. (Son Erişim: 04.09.2022)
• Japon Uluslararası İş birliği Ajans (JICA) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) (2002). Türkiye Cumhuriyeti İstanbul İli sismik mikro-bölgeleme dâhil afet önleme/azaltma temel planı çalışması. Son Rapor, Cilt V.
• Maral, H., Akgün, Y., Çınar, A.K., Karaveli, A.S. (2015). İzmir’deki afet sonrası toplanma ve acil barınma alanları üzerine bir değerlendirme. 3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 14 – 16 Ekim 2015, İzmir.
• Neufert, E. (1979). Yapı tasarımı temel bilgiler. Güven Yayıncılık, İstanbul, 534 sayfa.
• Palazca, A. (2020). Afet sonrası toplanma alanlarının analizi: Denizli örneği. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Pamukkale Üniversitesi.
• Resmî Gazete (2012). On dört ilde büyükşehir belediyesi ve yirmi altı ilçe kurulması ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun (6360). Yayın Tarihi: 06/12/2012. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6360.pdf.
• Şahin, A. G. (2009). Kentsel afet risklerine yönelik zarar azaltma stratejilerinin geliştirilmesi. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Tekeli, İ. (2006). Türkiye’de kent planlaması düşüncesinin gelişimi. Yapı Dergisi, Sayı: 291, 37 - 41.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2021). Konularına göre istatistikler, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS). Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr. (Son Erişim: 04.09.2022)
• Türkiye Ulusal Deprem Konseyi (2002). Deprem zararlarını azaltma ulusal stratejisi raporu. Erişim adresi: https://drive.google.com/file/d/1KMBApZISVnqpIi18y4fGw-Q6p-WkUzN7/view. (Son Erişim: 04.09.2022)
• Uzunçıbuk, L. (2005). Yerleşim yerlerinde afet ve risk yönetimi. Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Üniversitesi.
• Xu, J., Yin, X., Chen, D., An, J., Nie, G. (2016). Multi-criteria location model of earthquake evacuation shelters to aid in urban planning. International Journal of Disaster Risk Reduction, 20, 51-62.