Turizmde İçsel Pazarlama: Ulusal Yayınlar Üzerine Bibliyometrik Bir Çalışma

Yıl 2023, , 303 - 338, 30.12.2023

Havva Çıvgın

https://doi.org/10.55931/ahbvtfd.1365035

Öz

Öncelikli olarak iç müşterinin tatmin edilmesi gerekliliğine dayanan içsel pazarlama anlayışı, emek yoğun özelliğe sahip turizm sektöründe algılanan kalite ve tatmini artırmak amacıyla kritik önem arz eden bir konu haline gelmiştir. Bu araştırmada, bibliyometrik analiz tekniği ile ulusal dergi ve tezlerde, turizmde içsel pazarlama konusu üzerine yayınlanmış makale ve tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, içsel pazarlama konusu üzerine 1990-2023 yılları arasında yapılmış çalışmalara dair çıkarım yapabilmek amacıyla bibliyometrik analiz tekniği kullanılmıştır. Google Scholar’da aranan çalışmaların herhangi bir kongrede bildiri olarak sunulmamasına, kitap bölümü olmamasına, sadece turizm sektörü veya farklı sektörlerin bir arada incelendiği çalışmalarda turizm sektörüne de yer veren çalışmalar olmasına, makalelerin ULAKBİM ve Dergipark dizininde yer alan dergide ve 1990-2023 yılları arasında yayınlanmış olmasına dikkat edilmiştir. YÖK TEZ’de yer alan tezlerde yabancı dilde yazılan, erişim izni olmayan çalışmalar araştırmaya dahil edilmemiştir. Bu kapsamda içsel pazarlama konusu üzerine 29 makale ve 17 tez incelenmiştir. Araştırma, 04.10.2022-01.08.2023 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırma sonucunda, turizm sektöründe içsel pazarlama üzerine yapılmış çalışmaların oldukça az olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Makale ve tezlerin geneline baktığımızda araştırmaların çoğunun nicel yöntemle yapıldığı fark edilmiştir. Farklı sektörlerin bir arada ele alındığı çalışmalara turizm sektörü, konaklama işletmeleri dahil edilmiştir; ancak bu çalışmalarda turizm sektörü bulgularına ayrıca değinilmemiştir. Bunun yanında içsel pazarlamanın teoride sıkışıp kalması, uygulamada çok fazla yer bulamaması dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

içsel, pazarlama, iç, müşteri, tatmini

Internal Marketing in Tourism: A Bibliometric Study on National Publications

Öz

Kaynakça

• Ahmed, P. K. & Rafiq, M. (2002). Internal Marketing: Tools and Concepts for Customer-Focused Management. New York: Routledge.
• Ahmed, P., Rafiq, M. & Saad, N. (2003). Internal marketing and the mediating role of organizational competencies. European Journal of Marketing, 37(9), 1221-1241.
• Akın, D. P. ve Uygun, M. (2017). Hizmet işletmelerindeki içsel pazarlama uygulamalarının çalışanların müşteri ve iç girişimcilik yönlü davranışlar geliştirmelerindeki rolü. Yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Aksaray.
• Akın, M. H. ve Oğuzhan, Y. S. (2022). Algılanan vizyoner liderliğin içsel pazarlamaya etkisi: Konaklama işletmeleri örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(4), 2257-2270.
• Aksu M. ve Atay L. (2015). İçsel pazarlama. B. Kılıç. ve Z. Öter (Ed.), Turizm pazarlamasında güncel yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Aliyeva, A. ve Yılmaz, H. (2021). Beş yıldızlı otel işletmelerindeki içsel pazarlama faaliyetlerinin iç girişimcilik davranışları üzerindeki etkisi: Alanya örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü Dergisi, 11(3), 1448-1462.
• Allen, N. & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Anosike, P. U. & Ahmed, P. (2006). Internal marketing: Perceptions from theory and practice. University of Wolverhampton: Business School.
• Armstrong, G. & Kotler, P. (2003). Marketing. New Jersey: Prentice Hall.
• Arnett, D. B., Laverie, D. A. & Mclane, C. (2002). Using job satisfaction and pride as internal marketing tools. Cornell Hotel and Restaurants Administration Quarterly, 43(2), 87-96.
• Arslanoğlu, A., Bektemur, G. ve Gemlik, N. (2020). İçsel pazarlamanın çalışanların iş tatmini üzerine etkisi. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 2(2), 22-34.
• Atay, L., Soylu, Y. ve Yıldırım, H. M. (2017). Otel işletmelerinde uygulanan içsel pazarlama faaliyetlerinin çalışanların duygusal bağlılık tutumlarına etkisi: Çanakkale örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(49), 531-541.
• Atlay Işık, D. ve Altunoğlu, A. E. (2016). İçsel pazarlamanın örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılığa etkisi üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 273-290.
• Baran, E. ve Arabelen, G. (2016). The effect of internal marketing on job satisfaction: A research on ship agencies. Master’s thesis, Dokuz Eylül University, Graduate School of Social Sciences, Maritime Business Administration Program, İzmir.
• Baran, E. ve Arabelen, G. (2017). The effects of internal marketing on ship agents’ job satisfaction: A quantitative research. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 9(1), 25-54.
• Bayram, A. (2019). Muhasebe departmanı çalışanlarında iş motivasyonunun içsel pazarlamaya etkisi. Journal of Politics, Economy and Management, 2(1), 1-13.
• Berry, L. L., Hensel, J. S. & Burke, M. C. (1976). Improving retailer capability for effective consumerism response. Journal of Retailing, 52(3), 3-14.
• Berry, L. (1981). The employee as customer. Journal of Retail Banking, 3(1), 33-40. Berry, L. L. & Parasuraman, A. (1992). Services marketing starts from within. Marketing Management, 1(1), 24-34.
• Bruin Reynolds, L., Roberts-Lombard, M. & Meyer, C. (2015). The traditional internal marketing mix and its perceived influence on graduate employee satisfaction in an emerging economy. Journal of Global Business and Technology, 11(1), 24-38.
• Bulunmaz, A. ve Serhateri, A. (2019). İçsel pazarlama faaliyetleri ile iç müşteri memnuniyeti arasındaki ilişki: Mevduat bankaları ve katılım bankalarının karşılaştırılması. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 1(1), 51-56.
• Can, A. ve Armağan, E. (2021). İçsel pazarlama anlayışının iş tatminine etkisi: Akademik personel üzerinde bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1397-1413.
• Candan, B. ve Çekmecelioğlu, H. G. (2009). İçsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılık unsurları açısından değerlendirilmesi: Bir araştırma. Yönetim/İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Dergisi, 20(63), 41-58.
• Collins, B. & Payne, A. (1991). Internal marketing: A new perspective for HRM. European Management Journal, 9(3), 261-270.
• Çağlar, Ç. ve Türk, A. (2023). Understanding the role of corporate social responsibility on internal customer satisfaction for sustainable business strategy; A qualitative research in the aviation industry. Journal of Aviation, 7(1), 141-146.
• Çelik, O. ve Güllü, K. (2017). A research on internal marketing and motivation: Impact of training and development programs on motivation of sales employees in tourism sector. Journal of Current Researches on Social Sciences, 7(2), 51-64.
• Çiloğlu, C. (2010). An investigation into the impact of internal marketing on organisational profitability: A case study of Turkish Airlines (Turkey). Master’s thesis, University of Gloucestershire, Yurtdışı Enstitü, Business Administration, UK.
• Çimen Yurt, B. ve Göktaş Kulualp, B. (2022). İçsel pazarlama, girişimsel oryantasyon, inovasyon arasındaki ilişkilerin belirlenmesi: Safranbolu özelinde bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Karabük.
• Çoban, S. (2007). İç müşterilerin tatmini ve içsel pazarlama faaliyetlerinin değerlendirilmesi: Kayseri süpermarketlerinde bir uygulama. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(14), 207-218.
• Çoban, S. ve Nakip, M. (2007). Yıldırma (mobbing) olgusunun içsel pazarlama ile ilişkisi: Nevşehir'de bulunan bankalar örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 307-320.
• Çoban, S. ve Şahin Perçin, N. (2011). The effects of factors of internal marketing on components of organizational commitment in four and five star hotels located in Cappadocia. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(2), 202-217.
• Çoban, G. ve Eren, D. (2017). Otel işletmelerinde içsel pazarlama ve işletme performansı ilişkisinde pazar odaklılığın rolü: Nevşehir örneği. Doktora tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Nevşehir.
• Çullu Kaygısız, N. ve Eren, D. (2017). Otel işletmelerinde içsel pazarlama uygulamalarının işgörenlerin hizmet verme yatkınlığı ve olumlu sosyal davranışları üzerine etkisi: Nevşehir örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(3), 74-87.
• Demir, H., Usta, R. ve Okan, T. (2008). İçsel pazarlamanın örgütsel bağlılık ve iş tatminine etkisi. Hacetepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 135-161.
• Dündar, P. İ. ve Güneri Fırlar, S. (2006). İçsel pazarlama ve toplam kalite yönetimi türkiye'deki ulusal basın işletmelerinin değerlendirilmesine yönelik bir araştırma. Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 37,131-153.
• Ekşi, O. ve Şevik, N. (2022). Turizm sektöründe içsel pazarlama uygulamarının örgütsel bağlılık boyutları üzerinde etkisi: Otel işletmesi örneği. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 137-147.
• Eren, D., Çullu Kaygısız, N. ve Özgül Katlav, E. (2016). İçsel pazarlama uygulamalarının hizmet kalitesi üzerindeki etkisinde örgütsel vatandaşlık davranışının aracılık rolü. TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 8(32), 493-498.
• Ertuğrul, İ. ve Kahraman, H. (2020). İçsel pazarlamanın içsel markalaşmaya etkisi hizmet sektöründe bir uygulama. Yüksek lisans tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Kütahya.
• Eşitti, B. ve Buluk, B. (2018). İçsel pazarlama faaliyetlerinin iş performansına etkisinde iş tatmininin aracı rolü: Beş yıldızlı konaklama işletmeleri örneği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 288-303.
• Ewing, M. T. & Caruana, A. (1999). An internal marketing approach to public sector management. The International Journal of Public Sector Management, 12(1), 17-26.
• Ferreira Vasconcelos, A. (2008). Broadening even more the internal marketing concept. European Journal of Marketing, 42(11-12), 1246-1264.
• Fettahlıoğlu, S., Fettahlıoğlu, O., Yıldız, A. ve Birin, C. (2016). İçsel pazarlamanın kurumsal itibar üzerine etkisi bir alan araştırması. International Journal of Academic Value Studies, 2(3), 30-45.
• Foreman, S. K. & Money, A. H. (1995). Internal marketing: Concepts, measurement and application. Journal of Marketing Management, 11(8), 755-768.
• George, W. R. (1977). The retailing of services-A shallenging future. Journal of Retailing, 53, 85-98.
• Gergin, A. ve Başçı, A. (2019). İçsel pazarlama uygulamalarının iç müşteri tatmini üzerindeki etkisi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Grönroos, C. (1981). Internal marketing: An integral part of marketing theory. Marketing of Services: Proceedings of the American Marketing Association. Services Marketing Conference, American Marketing Association, Chicago, 236-238.
• Gür Çağlar, N. ve Güzel Şahin, G. (2016). Sağlık turizminde içsel pazarlama uygulamalarının hizmet kalitesine etkisi. Yüksek lisans tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Kuruluşları Yöneticiliği Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Hamşıoğlu, A. B. (2018). İçsel pazar yönlülük, pazarlama yetenekleri, örgütsel performans etkileşimi: Antalya ili otel işletmelerinde bir uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 187-203.
• Huang, Y. T. & Rundle Thiele, S. (2014). The moderating effect of cultural congruence on the internal marketing practice and employee satisfaction relationship: An empirical examination of Australian and Taiwanese born tourism employees. Tourism Management, 42, 196-206.
• Huang, Y. T. (2020). Internal marketing and internal customer: A review, reconceptualization and extension. Journal of Relationship Marketing, 19(3), 165-181.
• Kan Sönmez, N. ve Hacıoğlu, N. (2017). İçsel pazarlamanın örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Antalya'da otel işletmelerinde bir araştırma. Doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı, Balıkesir.
• Kan Sönmez, N. ve Hacıoğlu, N. (2019). Otel işletmelerinde içsel pazarlama uygulamalarının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Antalya örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 609-624.
• Kaplan, R. S. (2017). Internal marketing and internal branding in the 21st century organization. IUP Journal of Brand Management, 14, 7-22.
• Karahan, S. ve Meydan Uygur, S. (2013). İçsel pazarlama faaliyetlerinin işgören tatminine etkisi: Otel işletmelerine yönelik bir uygulama. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Kaya, S. ve Akyüz, A. M. (2015). İçsel pazarlama temelinde insan kaynakları uygulamalarının müşteri memnuniyetine etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Turkish Studies, 10(2), 1-30.
• Kaynak, İ., Akıllıbaş, E. ve Çiçek, B. (2022). The role of narcissistic leadership in the effect of internal marketing on creative employee performance. Business & Management Studies: An International Journal, 10(2), 664-682.
• Kesen, M., Özdemir, E. E. ve Karabıyık, B. K. (2020). İçsel pazarlamanın birey-örgüt uyumu ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: Otel işletmesi çalışanları üzerine bir araştırma. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(2), 217-238.
• Kılıç, S. ve Yükselen, C. (2016). İçsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılığa etkisi ve bir işletme çalışanları üzerine araştırma. Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Kocaman, S., Durna, U. ve İnal, M. E. (2013). Konaklama işletmelerinde içsel pazarlama uygulamalarının örgütsel bağlılığa etkisi: Alanya örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(1), 21-29.
• Koçoğlu, C.M. (2021). İçsel pazarlamanın işle bütünleşme üzerindeki etkisi: Beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), 90-101.
• Kohli, A. K. ve Jaworski, B. J. (1990). Market orientation: The construct, research propositions and managerial implications. Journal of Marketing, 54(2), 1-18.
• Kotler, P., Bowen, J. T. & Makens, J. (1999). Marketing for hospitality and tourism. New Jersey: Printice Hall.
• Kutluk Bozkurt, A. ve Tokatlı, C. (2017). İçsel pazarlama yaklaşım ve uygulamaları: Starbucks kahve işletmesi örneği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 9(17), 193-204.
• McGrath, G. E. (2009). Internal market orientation as an antecedent to industrial service quality. [URL: https://nsuworks.nova.edu/cgi/login.cgi?return_to=https%3A%2F%2Fnsuworks.nova.edu%2Fcgi%2Fviewcontent.cgi%3Farticle%3D1074%26context%3Dhsbe_etd&situation=subscription&context=hsbe_etd&article=1074] (Erişim 21 Şubat 2022).
• Murray, J. G. (1979). The importance of internal marketing. Bankers Magazine, 223(1624-1629), 38-40.
• Naktiyok, A. ve Küçük, O. (2003). İşgören (iç müşteri) ve müşteri (dış müşteri) tatmini, işgören tatmininin müşteri tatmini üzerine etkileri: Amprik bir değerlendirme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1-2), 225-243.
• Onat, G. ve Eren, D. (2017). İçsel pazarlama uygulamalarının işgören yetkinliği üzerine etkisi: Nevşehir'deki otel işletmelerinde bir uygulama. Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Nevşehir.
• Özçiftçi, V. (2018). İçsel pazarlama uygulamalarının iş tatminine etkisi: Hastane çalışanlarına yönelik bir uygulama. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(14), 147-162.
• Özdemir, G. (2019). Internal destination marketing: A case study. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36, 117-129.
• Özgün, K. ve Taşkın, E. (2016). İçsel pazarlamanın, örgütsel bağlılık ve iş ahlakı üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Kütahya.
• Park, J. H. & Tran, T. B. H. (2018). Internal marketing, employee customer-oriented behaviors and customer behavioral responses. Psychology and Marketing, 35(6), 412-426.
• Qaisar, F. S. & Muhamad, N. (2021). Internal marketing: A review and future research agenda. Asia Pacific Business Review, 27(2), 267-300.
• Rafiq, M. ve Ahmed, R. K. (1993). The scope of internal marketing: Defining the boundary between marketing and human resource management. Journal of Marketing Management, 9(3), 219–232.
• Rafiq, M. & Ahmed, P. (2000). Advances in the internal marketing concept: Definition, synthesis and extension. Journal of Services Marketing, 14(6), 449-462.
• Sasser, W. E. & Arbeit, S. P. (1976). Selling jobs in the service sector. Business Horizons, 19(3), 61-65.
• Serçebay, S. ve Hamşıoğlu, A. B. (2023). İçsel pazarlamanın çalışan tatmini ve hizmet kalitesi üzerindeki etkisi: Kütahya ve Afyon illerindeki otellerde bir uygulama. Yüksek lisans tezi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Burdur.
• Sihombing, S. O. & Gustam, M. (2007). The effect of internal marketing on job satisfaction and organizational commitment: An empirical study in a university setting. The 1st PPM National Conference on Management Research, London, Kasım 2007.
• Sönmez, G. ve Kayahan Karakul, A. (2018). The effects of internal marketing on service quality in accommodation businesses: A research for the hotels in İzmir. Master’s thesis, İzmir Katip Çelebi University, Graduate School of Social Sciences, Business Administration Program, İzmir.
• Sümer, P. ve Karaağaoğlu, N. (2023). Havayolu işletmelerinde içsel pazarlama yaklaşımının kabin memurlarının iş doyumu ve örgütsel bağlılıkları üzerine etkisi: Türkiye’de faaliyet gösteren havayolu işletmelerine yönelik bir araştırma. Yüksek lisans tezi, T.C. Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Şalvarcı, S. ve Ünüvar, Ş. (2019). Turizm işletmelerinde içsel pazarlama, sosyo-kültürel uyum ve çalışan memnuniyeti ilişkisi: Antalya’da yapılan bir araştırma. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Konya.
• Tang, A. D., Chang, M. L., Wang, T. H. & Lai, C. H. (2020). How to create genuine happiness for flight attendants: Effects of internal marketing and work-family interface. Journal of Air Transport Management, 87, 1-9.
• Taşkın, E. ve Yeni, Z. (2016). İçsel pazarlama faaliyetlerinin bağlılık üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11, 62-86.
• Thompson, T. W., Beery, L. L. & Davinson, P. H. (1978). Banking tomorrow: Managing markets through planning. New York: Van Nostrand Reinhold Company.
• Topuz Eker, D. ve Gürdal, S. (2013). Sürdürülebilir rekabet avantajı ve pazar odaklılık: Pazar odaklılık firma performansı ilişkisinde içsel pazarlamanın rolü. Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Tran, M. & Sokas, R. K. (2017). The gig economy and contingent work: An occupational health assessment. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 59(4), 63-66.
• Tsai, Y. & Tang, T. (2008). How to improve service quality: Internal marketing as a determining factor. Total Quality Management And Business Excellence, 19(11), 1117-1126.
• Türköz, I. ve Akyol, A. (2006). Hizmet sektöründe içsel pazarlama uygulamalarının şirket performansına etkisi: İstanbul’daki otellerde uygulamalı bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Edirne.
• Türköz, I. ve Akyol, A. (2008). Internal marketing and hotel performance. Anatolia, 19(1), 149-154.
• Uca, S., Yüksek, G. ve Tüzünkan, D. (2021). The mediating role of internal market orientation on the relationship between perceived service quality and job satisfaction: The case of Turkish hotel companies. Trakya University Journal of Social Science, 23(1), 471-492.
• Urk, M. (2015). İçsel pazarlama uygulamalarının çalışan bağlılığı ile müşteri ve şirket performansına etkisinin analizinde kişilik analizinin düzenleyici rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Usta, R. (2015). İçsel pazarlama ve hizmet kalitesi arasındaki ilişki üzerinde örgütsel bağlılık ve tatminin aracılık etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34, 241-263.
• Uyanık, D. ve Yılmazer, A. (2022). İçsel pazarlama ve çalışan motivasyonunun iş tatmini üzerine etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Sakarya.
• Uygun M. ve Akın P. D. (2017). İçsel pazarlama uygulamalarının hizmet çalışanlarının müşteri ve iç girişimcilik yönlü davranışlar geliştirmelerindeki rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Özel Sayı, 836-853.
• Uygun, M., Güner, E. ve Mete, S. (2013). Hizmet işletmelerinde iç müşteri yaklaşımının çalışanların müşteri yönlü davranış geliştirmesindeki rolü. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 129-149.
• Ünal Kestane, S. ve Devebakan, N. (2015). Belediye işletmelerinde müşteri odaklı pazarlama ve müşteri memnuniyeti ölçümü: İZDENİZ AŞ. Örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(19), 89-105.
• Varey, R. J. & Lewis, B. R. (1999). A broadened conception of internal marketing. European Journal of Marketing, 33(9), 926-944.
• Varinli, İ. (2006). Pazarlamada Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Weiss, D. J., Dawis, R. V., England, G. W & Lofquist, L. H. (1967). Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Minnesota Studies in Vocational Rehabilition. Minneapolis: University of Minnesota, Industrial Relations Center.
• Yaman, Z. (2018). Sağlık kurumlarında içsel pazarlamanın çalışanların duygusal bağlılıkları üzerine etkisi. Turkish Studies, 13(3), 889-898.
• Yıldız, S. M. (2017). Sosyal mübadelenin içsel pazarlama ve iş performansı arasındaki aracılık etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 105-118.
• Yıldız, S. M. (2020). İçsel pazarlamanın çalışanların örgütsel bağlılığına etkisi: Spor hizmeti sunan kamu kurumlarında bir alan çalışması. Journal of Social Sciences and Humanities Researches, 21(46), 57-69.