YATIRIM HİZMET VE FAALİYETLERİNDEN YARARLANAN YATIRIMCILARIN TÜKETİCİ SIFATININ BELİRLENMESİ

Year 2020, , 227 - 262, 20.10.2020

H. Ebru Töremiş

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.813041

Cited By: 3

Abstract

Bu çalışma, Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Doktora Programı kapsamında hazırlanan “Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Bağlamında Yatırımcının Tüketici Olarak Korunması” başlıklı doktora tezinden türetilmiştir. Çalışmanın amacı, yatırım hizmet ve faaliyetlerinden yararlanan yatırımcıların 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) kapsamında “tüketici” sayılabilip sayılamayacağının tartışılmasıdır.
Bu kapsamda, öncelikle sermaye piyasası mevzuatının yatırımcıların korunmasında eksik kalan yönleri tespit edilmiş, daha sonra 2008 finansal krizinin ardından yatırımcıların tüketici sayılmalarına ilişkin yeni yaklaşımlar açıklanmıştır. Bunu müteakip tüketici kavramı genel olarak irdelenmiş ve sermaye piyasası mevzuatının müşteri sınıflandırmaları esas alınarak, profesyonel ve genel müşteri sınıflarına giren hangi yatırımcıların tüketici sayılabileceği ortaya konulmuştur.

Keywords

: Yatırımcı, tüketici, finansal tüketici, müşteri sınıflandırması, yatırım hizmet ve faaliyetleri, portföy aracılığı.

References

• AKTÜRK, İpek Yücer: “Tüzelkişi Tacirin Tüketici Sıfatı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XX, S. 2, 2016, S.103-128.
• ARKAN, Sabih: Ticari İşletme Hukuku, Ankara, 2014.
• ASLAN, İ. Yılmaz: 6502 sayılı Tüketici Kanununa Göre Tüketici Hukuku, 5. Bası, İstanbul 2015.
• ATAMER, Yeşim/MICKLITZ, Hans W.: “The Implementation of the EU Consumer Protection Directives in Turkey”, Penn St. Int'l L. Rev., Volume:27, No:3, 2009, s. 551-607.
• AYDOĞDU, Murat/ZEVKLİLER, Aydın: Tüketicinin Korunması Hukuku, 3. Bası, Ankara 2004.
• AYHAN, Rıza/ÇAĞLAR, Hayrettin/ÖZDAMAR, Mehmet: Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar, Gözden Geçirilmiş 12. Bası, Ankara, 2019.
• BAHTİYAR, Mehmet/BİÇER, Levent: “Adi İş/Ticari İş/Tüketici İşlemi Ayrımı ve Bu Ayrımın Önemi”, Prof. Dr. Cevdet YAVUZ’a Armağan, C.1, İstanbul, 2016, s. 395-436.
• BATTAL, Ahmet: “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Yönünden Tacirlerin Tüketici Sıfatı”, Prof. Dr. Ali BOZER’e Armağan, Ankara, 1998, s. 313-332.
• BAYSAL, Başak: “Cayma Hakkının Sözleşme Hukukundaki Yeri”, İÜHFM, C. LXXV, S. 1, 2017, s. 273-292.
• BORN, Patricia: “Financial Consumer Protection in the United States”, An International Comparison of Financial Consumer Protection, Springer, 2018, s. 379-404
• CHEREDNYCHENKO, Olha O.: “European Securities Regulation, Private Law and the Investment Firm-Client Relationship”, European Review of Private Law, 5-2009, s. 925-952.
• CHEREDNYCHENKO, Olha O.: “Financial Consumer Protection In The EU: Towards A Self-Suffıcient European Contract Law For Consumer Financial Services?”, ERCL, 10(4), 2014, s. 476-495.
• CHEREDNYCHENKO, Olha O.: “The Regulation of Retail Investment Services in the Eu: Towards the Improvement of Investor Rights?”, Journal of Consumer Policy,, ISSN 0168-7034, Volume 33, Number 4, s. 403-424.
• ÇETİN, Nusret: “6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda Yatırımcıların Korunması”, 6362 Sayılı Yeni Sermaye Piyasası Kanunu Işığında Sermaye Piyasası Hukuku Sempozyumu, 6-7 Haziran 2013, İstanbul, Editör Prof. Dr. Korkut Özkorkut, Ankara 2017, s. 437-476.
• DIRENİSA, Efe: “6502 sayılı Kanun ile Yargıtay Kararları Işığında Tüketicilerin Kaldıraçlı Alım Satım (Foreks) İşlemlerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Görevli ve Yetkili Mahkeme”, Legal Hukuk Dergisi, C:17, Sa: 197, Yıl: 2019, s. 1975-2010.
• ERKUŞ, Ali Selman: “Tüketici Kavramının Genişletilmesi”, Tüketici Hukukunun Güncel Sorunları Sempozyumu, 20 Kasım 2018, Yetkin Yayınları, 2019, s. 23-29.
• FREILICH, Aviva.: “A Radical Solution to Problems with the Statutory Definition of Consumer: All Transactions Are Consumer Transactions”, UWAL Review, 33, 2006, s.108-131.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, C:1, İstanbul 2014.
• HONDIUS, Ewoud: "The Notion of Consumer: European Union versus Member States", Sydney Law Review, V. 28, No. 1, 2006, s. 89-98.
• KANKOÇ AYDIN, Dilara: Sermaye Piyasalarında Aracılık Faaliyetlerinin Hukuki Niteliği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2019.
• KARAKOCALI, Ahmet/KURŞUN, Ali Suphi: Tüketici Hukuku (6502 sayılı Kanun ve İlgili Yönetmeliklere Göre), İstanbul, 2015.
• KUNTALP, Erden: “Finansal Kiralama Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre Tüketim ve Yatırım Malı Ayrımı”, Ali BOZER’e Armağan, Ankara, Bankacılık Ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1998, s. 287-311.
• MANAVGAT, Çağlar: Sermaye Piyasasında Aracı Kurumlar, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, İstanbul 1991.
• MOLONEY, Niamh: “The Investor Model Underlying The EU’s Investor Protection Regime: Consumers Or Investors?”, European Business Organization Law Review, Sa.13, 2012, s. 169-193.
• OREN, Bar Gill: Seduction by Contract, Law, Economics, and Psychology in Consumer Markets, Oxford University Press, Oxford, 2012.
• OZANOĞLU, Hasan Seçkin: “Tüketici Sözleşmeleri Kavramı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun Maddi Anlamda Uygulama Alanı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2001, s. 55-90.
• OZANOĞLU, Hasan Seçkin: “Mukayeseli Hukuk ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Açısından Tüketiciyi Koruyan Düzenlemelerin Kişi Bakımından Uygulama Alanı”, Prof. Dr. Kemal OĞUZMAN’ın Anısına Armağan, İstanbul, 2000, s.663-692.
• ÖZER, Işık: “Sermaye Piyasasında İşlem Yapan Yatırımcıların Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Korunup Korunamayacakları Sorunu Üzerine Bir İnceleme”, BATİDER, C. XXXIV, S.1, 2018, s. 37-94.
• PASLI, Ali: “Yatırımcı Mı Tüketici Mi?” Sektörel Bazda Tüketici Hukuku ve Uygulamaları 2014-2015, Ankara, Nisan 2015, s. 624-637.
• PRIDGEN, Dee: “Sea Changes In Consumer Protection: Streonger Agency and Stronger Laws”, Wyoming Law Paper, Volume13, Number 2, 2013, s. 405-437.
• ROBERTSON, Victoria: “Consumer Welfare in Financial Services: View from EU Competition Law”, Yearbook of Antitrust and Regulatory Studies, 2018, s. 29-52.
• SUNAY AKIN, Nesrin: “6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve İlgili Yönetmelik Taslağı Kapsamında Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmeler”, Sektörel Bazda Tüketici Hukuku ve Uygulamaları, 2014-2015, s. 417-433.
• SUNAY AKIN, Nesrin: “Finansal Hizmet, Finansal Tüketici Kavramları ve Bireysel Yatırımcının Tüketici Sıfatı ile Korunması”, 3. Tüketici Hukuku Sempozyumu, Sektörel Bazda Tüketici Hukuku ve Uygulamaları, Ankara 2014, s. 318- 338.
• SZUSTAK, Grażyna: “Consumer Protection As A Premise To Build Trust In The Financial Service Market”, Journal of Economics and Management, University of Economics in Katowice, Vol. 16, 2014, s. 114-133.
• TAŞKIN, Mustafa: “Tüzel Kişilerin ve Şirketlerin Tüketici Vasfı”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:1, Yıl: 1997, s. 30-37.
• TUTUMLU, Mehmet Akif: “Tüketici Uyuşmazlıkları Açısından Tüketici Kavramı ve Bu Kavramın Kapsadığı Kişiler”, 5. Tüketici Hukuku Kongresi, Sektörel Bazda Tüketici Hukuku ve Uygulamaları 2015-2016, Editörler Hakan Tokbaş, Fehim Üçışık, Ankara, 2016, S. 572-588.
• ÜNAL, Oğuz Kürşat: Aracı Kurumlar: Türk ve Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Aracı Kurumlar, Ankara, 1997.
• WAN, Wai Yee/GODWIN, Andrew/YAO, Qinzhe: “When Is An Individual Investor Not In Need of Consumer Protection? A Comparative Analysis of Singapore, Hong Kong and Australia”, 27 January 2020, https://www.law.ox.ac.uk/business-law-blog/blog/2020/01/when-individual-investor-not-need-consumer-protection-comparative, s. 1-36, Erişim Tarihi: 4.2.2020.
• YASAMAN, Hamdi: Menkul Kıymetler Borsası Hukuku, İstanbul, 1992.
• YAVUZ, Nihat: Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, Ankara, 2007.
• YERKAYA, Kübra: Tüketici Mahkemelerinin Görev Alanı ve Yargılama Usulü, İstanbul, 2018.