“Sevk Tutuklaması” Sorunu ve AİHM’in Yaklaşımı

Year 2013, Volume: 17 Issue: 4, 129 - 154, 01.10.2013

Hikmet Murat Akkaya

Abstract

Tutuklamadan farklı olarak, yakalanan kişinin yetkili hâkim veya mahkeme huzuruna çıkarılması amacıyla en yakın sulh ceza hâkimi tarafından tutulması, uygulamada sevk tutuklaması olarak adlandırılmaktadır. Sevk tutuklamasına ilişkin kanuni düzenleme, Ceza Muhakemesi Kanununun “yakalama ve gözaltı” başlıklı bölümünde bulunmaktadır. Sevk tutuklaması ile ilgili sorunların bir kısmı, hukuki bir değerlendirme yapılmaksızın kişi özgürlüğünün uzunca bir süre kısıtlanmasıdır. Bunu önlemek için çekişmeli yargılama ilkesine uygun hareket etmek gerekmektedir. Aynı şekilde idare organlarının da sanığın, “en kısa zamanda” yetkili hâkim veya mahkeme huzuruna çıkarılması için icrai faaliyette bulunması gerekmektedir. Ancak bu konuda idare keyfi davranmaktadır. Nitekim Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, ilk kez 2013 yılında sevk tutuklaması ile ilgili olarak Türkiye aleyhine kararlar vermiştir. Bu sorunları çözmek ve sistemin sakıncalarını azaltmak için SEGBİS (Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi) kurulmuştur. Böylece uzun vadede, sorunların büyük bir çoğunluğunun biteceği beklenmektedir. Bununla beraber, şu anda mahkemelerin sadece bir kısmı SEGBİS’i kullanmaktadır

Keywords

Tutuklama, Sevk tutuklaması, Yol tutuklaması, SEGBİS, AİHM, CMK

THE APPROACH OF ECRH TO THE PRE-DISPATCH DETENTION

Abstract

Unlike from pre-trial detention, arrested person who is remanded by nearest magistrate for the purpose of appearing in compotent judge or court is called predispatch detention. A number of problems arise from pre-dispatch detentions. For example, the detained person’s freedom is restricted without any judgment for a long time. To prevent this, it is necessary to act in accordance with the principles of fair trial. Administrative bodies must act responsibly in order to bring the defendant before a competent tribunal or judge “at the earliest time”. However, administrative bodies behave arbitrarily about this. Thus, European Court of Human Rights ruled in 2013 against pre-dispatch detention in Turkey. SEGBİS (Sound and Sight Information System) has been launched so as to solve such problems and reduce of systems’ drawbacks. So, it is supposed that most disputes will come to end in the long term. However, this system is being used only by some of the courts in Turkey at the moment

Keywords

Pre-trial detention, pre-dispatch detention, detention, SEGBİS, ECHR, CCP

References

• –AKKAYA,Çetin, Açıklamalı ve İçtihatlı Cezaların İnfazı ve İnfaz Hukuku, Adalet Yayınevi, 3. Baskı, 2010
• –ALDEMİR,Hüsnü, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat, Bilge Yayınevi, Ankara, 2012
• –ALDEMİR,Hüsnü, “Yol Tutuklaması Tazminatı”, Terazi Aylık Hukuk Dergisi, Yıl 7, Sa.74, Ekim 2012, s.33.
• –ALTUN,Hasan Mutlu/ÜNAL,Recep, Türk Hukukunda Tutuklama, Anayasa Mahkemesi Başkanlığı Hizmet İçi Eğitim Yayınları No. 2, 2013
• –BEKRİ,M.Nedim, “Yakalama ve Tutuklama Nedeniyle Tazminat Düzenlemesinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Açısından Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, C. I, Sa. 1, Mayıs 2013,s.52–53.
• –DOĞRU,Osman/NALBANT,Atilla, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, Yargıtay Başkanlığı ve Avrupa Konseyi, C. I, 2012
• –DOĞRU,Osman, Anayasa ile Karşılaştırmalı İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Mahkeme İçtüzüğü, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul
• –GÜLÜŞÜR,Emre, Koruma Tedbirlerinden Tutuklama, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2010
• –HARRIS,David/O’BOYLE,Michael/BATES,Ed/BUCKLEY,Carla, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları Bakımından Rollerinin Güçlendirilmesi Ortak Projesi Yayınları, Çeviri Editörü Hülya DİNÇER, Ankara, 2013
• (http://www.adalet.gov.tr)
• (http://www.anayasa.gov.tr)
• (http://www.echr.coe.int)
• (http://www.fap.hsyk.gov.tr/dosyalar/aihm-karar-inceleme/m6/MarcelloViola.pdf)
• (http://www.hsyk.gov.tr)
• (http://hudoc.echr.coe.int)
• (http://www.inhak.adalet.gov.tr)
• (http://www.murataydin.name.tr/index.php?option=com_ content&task=view&id=143)
• (http://www.resmigazete.gov.tr)
• (http://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/tutuklama-raporu.pdf)
• (http://www.uyap.gov.tr/yayinlar/sunum/sunum.html)
• –KARAN,Ulaş, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları Bakımından Rollerinin Güçlendirilmesi Ortak Projesi Yayınları, Editör Sibel İNCEOĞLU, İstanbul, 2013
• –KOÇAKLI,Engin, 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda Koruma Tedbiri Olarak Tutuklama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli, 2008
• –ÖZTÜRK,Bahri/ERDEM,Mustafa Ruhan/ÖZBEK,Veli Özer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Kitabevi, 5. Baskı, Ankara, 2000
• –SALİHPAŞAOĞLU,Yaşar, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türkiye: Bazı Rakamlar Ve Gerçekler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIII, Sa.1-2, Haziran- Aralık 2009, s.272.
• –SÜRÜCÜ,A.Sinan, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında ve Türkiye’de Tutuklama, Seçkin Yayıncılık, Mayıs 2010
• –ŞAHİN,Cumhur, Ceza Muhakemesi Hukuku I, Seçkin Yayınları, 2. Baskı, Ankara, 2011
• –ŞAHİN,Cumhur, Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi Şerhi, Seçkin Yayınları, Baskı, 2007
• –ŞAHİN,Cumhur/ÖZGENÇ,İzzet, Türk Ceza Hukuku Mevzuatı, Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayını, 1. Baskı, 2007
• –TOSUN,Yemliha Uğur/ELMACI,Şerafettin, “Ses ve Görüntü Bilişim Sisteminin İnsan Hakları Açısından Önemi”, HUKAB Dergisi, Sa. 6, Temmuz- Eylül 2013, s.27.
• –USLU,Z.Özen İnci, Bir Koruma Tedbiri Olarak Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Tutuklama, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara, 2011
• –ÜNVER,Yener/HAKERİ,Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, 6. Baskı, C. I, 2012 KISALTMALAR AİHM