Menkul Kıymet Borsalarında Alım Satıma Aracılık Faaliyeti Kapsamında Aracı Kurumlarla Yatırımcılar Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği
Abstract
Menkul kıymet borsalarında alım satım işlemi yapmak isteyen yatırımcıların, Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca kurulan ve Borsa üyelik belgesini haiz bir aracı kurum ile alım satıma aracılık çerçeve sözleşmesi imzalaması gerekmektedir. Anılan sözleşme dairesinde aracı kurum, yatırımcının temsilcisi sıfatıyla, yatırımcı emirlerini Borsa’ya iletmektedir. Yatırımcı ile aracı kurum arasındaki ilişkinin hukuki niteliği, aracılığın aracı kurum tarafından kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına başkası hesabına gerçekleştirilmesine göre değişiklik göstermektedir. Bu çerçevede, anılan ilişkinin vekalet, komisyon veya satış sözleşmesinin unsurlarını içermesi mümkündür. Yatırımcı ve aracı kurumun söz konusu ilişkiden kaynaklanan değişik hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır
Keywords
Yatırımcı aracı kuruluş fi nansal aracılık menkul kıymet borsası menkul kıymet alım satımı vekâlet ve komisyon sözleşmesi.
References
- ACAR, Faruk, “Sermaye Piyasası Hukukunda Aracılık Faaliyeti ve Ara- cılık Yüklenim Sözleşmesi”, Prof. Dr. Vecdi ARAL’a Ar- mağan, Kocaeli, 2001
- ARKAN, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, Ankara, 2004
- ATAMER, Yeşim, Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması Çerçevesinde Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi, İstanbul, 2001
- AYAN, Mehmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler; Konya, 2002
- BARLAS, Nami, “Çerçeve Sözleşme Kavramı ve Çerçeve Sözleşmenin Özellikleri”, Prof. Dr. Erdoğan MOROĞLU’na 65. Yaş Günü Armağanı, İstanbul, 1999
- BERZEK, Ayşe Nur, “Sermaye Piyasasında Aracılık Faaliyeti”, Prof. Dr. Reha POROY’a Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1995
- EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2006
- ERGİNCAN, Yakup, “Hisse Senetlerinin Kaydileştirilmesi: Dünya ve Türki- ye Uygulaması”, Geleneksel Finans Sempozyumu 2004, C. 2, İstanbul, 2005
- GÖKYAYLA DEMİR, Cemile, “Aracı Kuruluşların İkinci El Piyasalardaki Alım-Satıma Aracılık Faaliyetlerinden Doğan İspat So- runları”, Prof. Dr. Mahmut TevŞ k BİRSEL’e Armağan, İzmir, 2001
- GÜNAL, Vural, Sermaye Piyasası Hukuku, Ankara, 1986
- İNCEOĞLU, Mehmet Murat, Sermaye Piyasasında Aracı Kurumların Hukuki Sorumluluğu, Ankara, 2004
- KIRCA, İsmail, Hukuki Yönüyle Borsa Opsiyon İşlemleri, Ankara, 2000
- KONURALP, Haluk, KONURALP, Aynur, “Borsa Uyuşmazlıkları”, Prof. Dr. Ali BOZER’e Armağan, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1998
- KUNTALP, Erden, Karışık Muhtevalı Akit, Ankara Üniversitesi Hukuk Fa- kültesi Yayınları, Ankara, 1971
- MANAVGAT, Çağlar, “Sermaye Piyasası Kanunu’nun 10/A Maddesi Hük- müne Göre Kaydi Sistemin Esasları”, AÜHFD, C. 50, S. 2, 2001
- MANAVGAT, Çağlar, Sermaye Piyasasında Aracı Kurumlar, Ankara, 1991
- ÖNAL, Recep, Sermaye Piyasasında Aracı Kurumlar, Türkiye’de Serma- ye Piyasası (Araçlar ve Kuruluşlar), Seminer Tebliğleri- Tartışmalar-Panel, İstanbul, 1984
- REİSOĞLU, Sefa, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2000
- SÜMER, Ayşe, Türk Sermaye Piyasası Hukuku ve Seçilmiş Mevzuat, İstan- bul, 2002
- TANDOĞAN, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. 2, Ankara, 1987
- TEKİNALP, Ünal, “Nama Yazılı Kaydi Payların Devrinde Merkezi Kayıt Kuruluşu Kayıtlarının Etkisi”, Prof. Dr. Tahir ÇAĞA’nın Anısına Armağan, İstanbul, 2000
- TURANBOY, Asuman, “2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na 4487 Sa- yılı Kanunla Eklenen 10/A Maddesine Göre Kaydi Değer Düzenlemesi”, AÜHFD, C. 48, S. 1-4, 1999
- TURANBOY, Asuman, Varakasız Kıymetli Evrak, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, Ankara, 1998
- ÜNAL, Oğuz Kürşat, Aracı Kurumlar: Türk ve Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Aracı Kurumlar, Ankara, 1997
- YASAMAN, Hamdi, Menkul Kıymetler Borsası Hukuku, İstanbul, 1992
- ZEVKİLİLER, Aydın, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Yenilenmiş 8. Baskı, Ankara, 2004
Abstract
Investors who wish to make a purchase and sale transaction in the securities exchange have to sign a purchase and sale framework contract with an intermediary institution which is established in accordance with Capital Markets Law and, has an exchange membership certiŞ cate. Within the context of this contract, the intermediary institution, as an agent of investor, transmits the investor’s orders to the securities exchange. The legal aspect of the relationship between intermediary institution and investor differs in connection with the intermediation carried out by intermediary institution in its own name and for its own account, in the name and for the account of another, and in its own name for the account of another. With this respect, this relationship may comprise the elements of power of attorney, commission or sale contracts. There are various rights and obligations arising from this relationship for investor and intermediary institution
Keywords
Investor intermediary institution fi nancial intermediation securities exchange securities trading power of attorney and commission contract.
References
- ACAR, Faruk, “Sermaye Piyasası Hukukunda Aracılık Faaliyeti ve Ara- cılık Yüklenim Sözleşmesi”, Prof. Dr. Vecdi ARAL’a Ar- mağan, Kocaeli, 2001
- ARKAN, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, Ankara, 2004
- ATAMER, Yeşim, Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması Çerçevesinde Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi, İstanbul, 2001
- AYAN, Mehmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler; Konya, 2002
- BARLAS, Nami, “Çerçeve Sözleşme Kavramı ve Çerçeve Sözleşmenin Özellikleri”, Prof. Dr. Erdoğan MOROĞLU’na 65. Yaş Günü Armağanı, İstanbul, 1999
- BERZEK, Ayşe Nur, “Sermaye Piyasasında Aracılık Faaliyeti”, Prof. Dr. Reha POROY’a Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1995
- EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2006
- ERGİNCAN, Yakup, “Hisse Senetlerinin Kaydileştirilmesi: Dünya ve Türki- ye Uygulaması”, Geleneksel Finans Sempozyumu 2004, C. 2, İstanbul, 2005
- GÖKYAYLA DEMİR, Cemile, “Aracı Kuruluşların İkinci El Piyasalardaki Alım-Satıma Aracılık Faaliyetlerinden Doğan İspat So- runları”, Prof. Dr. Mahmut TevŞ k BİRSEL’e Armağan, İzmir, 2001
- GÜNAL, Vural, Sermaye Piyasası Hukuku, Ankara, 1986
- İNCEOĞLU, Mehmet Murat, Sermaye Piyasasında Aracı Kurumların Hukuki Sorumluluğu, Ankara, 2004
- KIRCA, İsmail, Hukuki Yönüyle Borsa Opsiyon İşlemleri, Ankara, 2000
- KONURALP, Haluk, KONURALP, Aynur, “Borsa Uyuşmazlıkları”, Prof. Dr. Ali BOZER’e Armağan, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1998
- KUNTALP, Erden, Karışık Muhtevalı Akit, Ankara Üniversitesi Hukuk Fa- kültesi Yayınları, Ankara, 1971
- MANAVGAT, Çağlar, “Sermaye Piyasası Kanunu’nun 10/A Maddesi Hük- müne Göre Kaydi Sistemin Esasları”, AÜHFD, C. 50, S. 2, 2001
- MANAVGAT, Çağlar, Sermaye Piyasasında Aracı Kurumlar, Ankara, 1991
- ÖNAL, Recep, Sermaye Piyasasında Aracı Kurumlar, Türkiye’de Serma- ye Piyasası (Araçlar ve Kuruluşlar), Seminer Tebliğleri- Tartışmalar-Panel, İstanbul, 1984
- REİSOĞLU, Sefa, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2000
- SÜMER, Ayşe, Türk Sermaye Piyasası Hukuku ve Seçilmiş Mevzuat, İstan- bul, 2002
- TANDOĞAN, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. 2, Ankara, 1987
- TEKİNALP, Ünal, “Nama Yazılı Kaydi Payların Devrinde Merkezi Kayıt Kuruluşu Kayıtlarının Etkisi”, Prof. Dr. Tahir ÇAĞA’nın Anısına Armağan, İstanbul, 2000
- TURANBOY, Asuman, “2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na 4487 Sa- yılı Kanunla Eklenen 10/A Maddesine Göre Kaydi Değer Düzenlemesi”, AÜHFD, C. 48, S. 1-4, 1999
- TURANBOY, Asuman, Varakasız Kıymetli Evrak, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, Ankara, 1998
- ÜNAL, Oğuz Kürşat, Aracı Kurumlar: Türk ve Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda Aracı Kurumlar, Ankara, 1997
- YASAMAN, Hamdi, Menkul Kıymetler Borsası Hukuku, İstanbul, 1992
- ZEVKİLİLER, Aydın, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Yenilenmiş 8. Baskı, Ankara, 2004
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | June 1, 2008 |
| Published in Issue | Year 2008 Volume: 12 Issue: 1 |