YARALAMALI TRAFİK KAZALARINDA CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNA GÖRE SAĞLANAN UZLAŞMANIN SİGORTA TAZMİNATI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Year 2022, Volume: 26 Issue: 2, 33 - 72, 30.04.2022

Mustafa İsmail Kaya Burçak Tatlı

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1116311

Abstract

Ceza Muhakemesi Kanunu m. 253/19, uzlaşmanın sağlanması halinde, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz; açılmış olan davadan feragat edilmiş sayılır hükmünü içermektedir. Ancak ceza yargılamasını ilgilendiren bir kanunda yapılan bu düzenleme sadece ceza davasına ilişkin anlaşmazlıkları değil, aynı zamanda hukuk davalarını da doğrudan etkilemektedir. Esasında bu hüküm ile suçtan zarar gören ile suçun faili arasında yapılacak uzlaşma ile suçtan zarar görenin zararının giderilmesi, sosyal barışın korunması ve mahkemelerin iş yükünün hafifletilmesi amaçlanmakta iken, hükmün katı uygulanması halinde hakkaniyete aykırı sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bu düzenlemenin Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılmış olması nedeniyle, uzlaştırma yapılmasındaki önceliğin, cezai ihtilafı sona erdirmek yönünde olması gerekmektedir. Uzlaşmanın hukuki sorumluluk alanındaki etkisinin cezai sorumluluğu olan kişi/kişiler ile sınırlı olması ve sadece bunların hukuki sorumluluğunu sona erdirmesi gerekirken, hukuki sorumluluğu olan diğer müteselsil sorumlular bakımından aynı sonuca varılmaktadır. Özellikle, Karayolları Trafik Kanunu m. 111/2 hükmü ve tazminata dair kesinleşen mahkeme kararından sonra maluliyet oranının artması nedeniyle yeniden ödeme yapılmasının talep edilmesinin mümkün olduğuna ilişkin yerleşik Yargıtay kararları dikkate alınarak yapılacak bir değerlendirme, bu sonuca ulaşılmasını sağlamaktadır.

Keywords

Uzlaşma, ibra, maluliyetin artması, tazminat, zorunlu mali sorumluluk sigortası

THE EFFECT OF RECONCILIATION ON COMPENSATION CLAIMS RESULTING FROM INJURY TRAFFIC ACCIDENTS

Abstract

Art. 253/19 of Criminal Procedure Code states that if a reconciliation is reached, a lawsuit for compensation cannot be filed for the crime that is the subject of the investigation; the lawsuit filed is deemed to have been waived. However, this regulation made in a law concerning criminal proceedings directly affects not only the disputes regarding the criminal case, but also the civil cases. In fact, with this provision, while the reconciliation between the injured party and the perpetrator of the crime aims to remedy the damage, protect social peace and alleviate the workload of the courts, unjust results may arise if the provision is strictly enforced. Since this regulation is made in the Criminal Procedure Code, the priority in reconciliation is to end the criminal conflict, the results of the mediation should be limited to the person/persons with criminal responsibility, and only end their legal liability, the same outcome for other jointly and severally liable persons with legal responsibility should not be reached.

Keywords

Reconciliation, release, increase in disability, compensation, compulsory liability insurance

References

• Aktay N / Arıcı K / Kaplan T S, İş Hukuku, Gazi Kitabevi, 2007.
• Arslan R / Yılmaz E / Taşpınar Ayvaz S / Hanağası E, Medeni Usul Hukuku, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, 2021.
• Aşçı A, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma Kurumuna Kısa Bir Bakış”, İzmir Barosu Dergisi, 83(1), 2018, s. 87-110.
• Atar E A, “Nafakadan Feragat”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Dergisi, 22(3), 2016, s. 251-267.
• Ayhan R / Çağlar H / Özdamar M, Sigorta Hukuku Ders Kitabı, 5. Bası, Yetkin Yayınları, 2021.
• Baysal B, Zarar Görenin Kusuru (Müterafik Kusur), On İki Levha Yayıncılık, 2012.
• Durak Y / Şahin T, “Hatır İçin Taşıma”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 73(1), 2015, s. 339-362.
• Eren F, “Karayolları Trafik Kanununa Göre Motorlu Araç İşletenin Akit Dışı Sorumluluğunun Hukuki Niteliği ve Unsurları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 39 (1), 1987, s. 159-212.
• İzmirlioğlu A, “6098 Sayılı Kanuna Göre İbraname”, Yaşar Üniversitesi E Dergisi, 8 (Özel Sayı), 2013, s. 1457-1482.
• Kale S / Tunç Yücel M, “Sigortacılık Kanununda Tahkim”, Osman Berat Gürzumar (Ed.), Haluk Konuralp Anısına Armağan Cilt:1, Yetkin Yayınları, 2009, s. 461-477.
• Karasu R, Yargıtay ve Sigorta Tahkimi İtiraz Hakem Heyeti Kararları Işığında Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, Yetkin Yayınları, 2016.
• Karasu R, “Sigorta Tahkimi ile İlgili Güncel Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 1(26), 2016, s. 49-69.
• Keser Y, “Hatır Taşımacılığından Doğan Zararlardan Hakkaniyet İndirimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan Özel Sayısı, 21(Özel Sayı), 2019, s. 2357-2393.
• Kılıçoğlu A M, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Bası, Turhan Kitabevi, 2020.
• Kırtlıoğlu S, Medeni Yargılama Hukukunda Değişiklik Davası, Adalet Yayınevi, 2014.
• Kurt Konca N, “Sigorta Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümü”, Sabih Arkan (Ed.), Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, Turhan Kitabevi, 2010, s. 1343-1365.
• Kuru B / Aydın B, Medeni Usul Hukuku El Kitabı Cilt II, 2. Bası, Yetkin Yayınları, 2021.
• Nimet Yaşar T, “Sigorta Hukukunda Tahkim”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 9(36), 2018, s. 211-240.
• Omağ M K, “Sigorta Hukukunda Zenginleşme Yasağı”, Selçuk Öztek / Kamil Yıldırım / Nevhis Dere-Yıldırım (Ed.), Prof. Dr. Ergun Önen’e Armağan, Alkım Yayınevi, 2003, s. 253-262.
• Özdamar M, “Sigorta Hukukunda Uyuşmazlıkların Çözümünde Tahkim Sistemi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(1-2), 2013, s. 831-856.
• Sarıhan B B, “Türk Borçlar Hukukunda ve İş Hukukunda İbranın Hukuki Boyutu”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3(1), 2020, s. 99-119.
• Ulusoy E, “Finans Hukukunda Tahkim”, II. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu “Tahkim”, <https://hukuk.marmara.edu.tr/yayinlar/sempozyum-yayinlari/ii-uluslararasi-ozel-hukuk-sempozyumu-tahkim/> Erişim Tarihi 02.02.2022, s. 203-251.
• Yener M Z, “İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Sulh Sözleşmesi ve İbra Sözleşmesi ile Çözülmesi”, Adalet Dergisi, (64), 2020, s. 531-564.
• Yılmaz G, “Sigorta Şirketleri ile Yapılan İbra Sözleşmelerinin Karayolları Trafik Kanunu m. 111/2 Uyarınca İptali”, İzmir Barosu Dergisi, (1), 2018, s. 59-86.