TAŞINMAZ SATIŞ SÖZLEŞMESİ DÜZENLEME YETKİSİ VERİLMESİ ÇERÇEVESİNDE NOTERİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN NİTELİĞİNE YENİDEN BAKI

Year 2024, Volume: 28 Issue: 1, 153 - 181, 06.02.2024

Dila Okyar

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1355505

Abstract

Antik çağlardan bu yana bir itibar ve güven kurumu olarak gelişen noterlik, günümüzde dinamizmini korumaya devam etmektedir. Avrupa Birliği’ne üye devletlerde modern eğilim, noterlerin yetkili oldukları işlem yelpazesini genişletmek yönünde olup, taşınmaz mülkiyetinin devrine ve taşınmaz üzerinde sınırlı aynî hak tesisine ilişkin sözleşmeleri düzenleme konusunda noterler yetkili kılınmıştır. Türk hukukunda 28.06.2022 tarihli 7413 sayılı kanun ile 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nda yapılan değişiklik neticesinde noterlere de taşınmaz satış sözleşmesi yapma yetkisi tanınmıştır. Noterlere tanınan yetkilerin genişliği, yüklenen sorumluluğun ağırlığını da beraberinde getirir. Türk hukukunda noterin noterlik işlemlerinden doğan hukukî sorumluluğu Noterlik Kanunu’nun 162. maddesinde özel olarak düzenlenmiştir. Noterin taşınmaz satış sözleşmesi düzenlemesinden doğan sorumluluğu ise 7413 sayılı Kanun ile Noterlik Kanunu’nun 162. maddesine eklenen ikinci fıkrada öngörülmüştür. Bu çalışma; Noterlik Kanunu’nun 162. maddesinde düzenlenen noterin sorumluluğunun hukukî niteliğini, doktrindeki farklı yaklaşımlar ve özellikle sahte belgeye dayalı olarak yapılan noterlik işlemlerinden doğan zararlardan sorumluluk bakımından Yargıtay’ın geliştirdiği içtihat ışığında incelemeyi ve noterin taşınmaz satış sözleşmesi düzenlemesinden sorumluluğuna ilişkin yeni NK m. 162/II hükmünü değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, NK m. 162/II hükmünün Anayasa’ya aykırılığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi nezdinde açılan iptal davasına ilişkin olarak olası bir iptal kararının sorumluluk hukuku bakımından sonuçları da ele alınmaktadır.

Keywords

Noter, Noterlik işlemi, Taşınmaz satış sözleşmesi, tapu sicili, kusursuz sorumluluk

REVIEW OF THE LEGAL NATURE OF NOTARIAL LIABILITY WITHIN THE FRAMEWORK OF GRANTING THE POWER TO DRAFT SALE CONTRACT OF IMMOVABLE PROPERTY

Abstract

The notaryship, which has developed as an institution of reputation and trust since ancient times, continues to maintain its dynamism today. The modern trend in the European Union Member States is to expand the scope of transactions that notaries are authorized and specially to grant notaries with authorization to draft sale contract of immovable property and contract for the establishment of limited real rights on immovables. In Turkish Law, with the amendment made in the Notary Act (no. 1512) by the Act no. 7413, dated 28.06.2022, notaries were also granted with the authority to draft sale contract of immovable property. The broadness of powers granted to notaries brings the strictness of legal liability. The legal liability of the notary resulting from notarial acts is specifically regulated under Article 162 of the Notary Act. The liability of the notary arising from the drafting of contracts of sale of immovable property is specifically stipulated in the second paragraph of Article 162 which was added with the Act no. 7413. This study aims to examine the legal nature of the notarial liability regulated under Article 162 of the Notary Act, in the light of both different doctrinal approaches and the jurisprudence of Turkish Court of Cassation developed with respect to liability for damages resulting from the use of fake documents in notarial acts and to evaluate the new Article 162/II regarding the notarial liability for drafting sale of contract of immovable property. This study also discusses the consequences of a possible annulment decision in terms of liability law with respect to annulment case brought before the Turkish Constitutional Court on the ground that Article 162/II is unconstitutional.

Keywords

Notary, Notarial act, Sale contract of immovable property, land registry, strict liability

References

• Akçaal M, Eşya Hukuku, Yetkin Yayınları, 2021.
• Akipek Öcal Ş/Şen Doğramacı H/Çağlayan Aygün G, “Noterlere Taşınmaz Satış Sözleşmesi Yapma Yetkisi Verilmesi Üzerine Bir Değerlendirme”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(2), 2021, <https://dergipark.org.tr/tr/pub/andhd/issue/79215/1296966> Erişim Tarihi 10 Ağustos 2023, s. 203-224.
• Akipek Öcal Ş, “Vekâlet İlişkileri”, Turgut Öz (Ed.), Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Antalya G, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C V/1,2, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Atay E E, İdare Hukuku, 6. Basıya Ek Tıpkı Bası, Turhan Kitabevi, 2019.
• Aydoğdu M/Kahveci N, Türk Borçlar Hukuku-Özel Borç İlişkileri, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, 2019.
• Ayiter N, Eşya Hukuku Kısa Ders Kitabı, Savaş Yayınları, 1977.
• Çetin S/Ateş D, Avukatlık ve Noterlik Hukuku, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Çığ M İ, Sumerli Ludingirra-Geçmişe Dönük Bilimkurgu, Kaynak Yayınları, 1996.
• Eren F, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 5. Baskı, Yetkin Yayınları, 2017.
• Gümüş M A, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C II, Vedat Kitapçılık, 2012.
• Kurt L M, “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XVIII, 2014, https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahbvuhfd/issue/48103/608283, Erişim Tarihi 18 Mart 2023, s. 85-118.
• Nart S, “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11, 2010, s. 425-452.
• Nomer H N ve Ergüne M S, Eşya Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Oktay-Özdemir S, “Yargıtay Uygulaması Işığında Noterlerin Hukuki Sorumluluklarının Dayandığı Esas ve Sorumluluğun Koşulları”, Prof. Dr. Yavuz Alangoya için Armağan, Alkım Yayınevi, 2007, s. 693-714.
• Oser D/Weber R H, “Article 394”, Corinne Widmer Lüchinger/David Oser (Eds.), Obligationenrecht I, Art. 1-529 OR, 7. Auflage, Helbing Lichtenhahn, 2020.
• Özmen E S, “Noterlere Taşınmaz Satış Yetkisi Verilmesine İlişkin Kanun”, Ankara Barosu Dergisi, 4, 2022, <https://dergipark.org.tr/tr/pub/abd/issue/72969/1208899> Erişim Tarihi 25 Kasım 2022, s. 502-540.
• Pfammatter A, “Article 955”, Jolanta Kren Kostkiewicz/Stephan Wolf/Marc Amstutz/Roland Fankhauser (Eds.), ZGB Kommentar, 4. Auflage, Orell Füssli, 2021.
• Schmid J/Arnet R, “Article 955 ZGB”, Thomas Geiser/Stephan Wolf (Eds.), Zivilgesetzbuch II, Art. 457-977 ZGB, 7. Auflage, Helbing Lichtenhahn, 2023.
• Sirmen A L, Eşya Hukuku, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, 2019.
• Strebel L, “Article 647”, Thomas Geiser/Stephan Wolf (Eds.), Basler Kommentar (BSK) Zivilgesetzbuch II, Art. 457-977 ZGB, 7. Auflage, Helbing Lichtenhahn, 2023.
• Tandoğan H, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri C 2, 2. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, 1982.
• Tandoğan H, Türk Mes’uliyet Hukuku (Akît Dışı ve Akdî Mes’uliyet), Ajans-Türk Matbaası, 1961.
• Tanrıver S, Noterlik Hukukuna İlişkin İncelemeler (1993-2011), Adalet Yayınevi, 2011.
• Tanrıver S/Ergüne M S, “Noterlerin Taşınmaz Satış Sözleşmesi Düzenlemesine İlişkin Esaslar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 72(1), 2023, <https://dergipark.org.tr/tr/pub/auhfd/issue/76441/1245835> Erişim Tarihi 1 Nisan 2023, s. 143-182.
• Tekben Ü T, “Noterin Hukuki Statüsü ve Noterlik Kanunu’nun 162. Maddesi Uyarınca Sorumluluğu Üzerine Bir İnceleme”, İzmir Barosu Dergisi, 86(3), 2021, <https://www.izmirbarosu.org.tr/pdfdosya/noterin-hukuki202214145432429.pdf> Erişim Tarihi 10 Aralık 2023, s. 69-150.
• Tercier P/Favre P G, Les contrats spéciaux, 4e édition, Schulthess, 2009.
• Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı, Yargı Reformu Stratejisi, <https://sgb.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/23122019162931YRS_TR.pdf>, Erişim Tarihi 30 Nisan 2023.
• Ulukapı Ö, “Yargıtay Kararları Işığında Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21(1), 2013, <https://dergipark.org.tr/tr/pub/suhfd/issue/26651/281267> Erişim Tarihi 10 Aralık 2023, s. 209-241.
• Uzun M/Küçükgüngör E/Erdoğan M Ş/Yıldız M, “Taşınmaz Devrinin Noterliklerde Yapılmasının Önemi ve Faydaları”, Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, 1, 2021, <https://jurix.com.tr/issue/1977> Erişim Tarihi 1 Aralık 2023, s. 9-34.