PUBLIC AESTHETICS AS THE MODERN ELEMENT OF PUBLIC ORDER

Year 2025, Volume: 29 Issue: 3, 1309 - 1362, 29.07.2025

Cemal Başar

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1636511

Abstract

Administrative law enforcement means, in order to ensure and protect public order, regulating and monitoring the attitudes and behaviors of individuals within society and preventing and eliminating actions and situations that are contrary to public order by using force when necessary. Administrative law enforcement activities aim to ensure and protect public order. The content of public order has been enriched and expanded over time. Today, in determining the elements of public order, modern understanding is also taken into consideration in addition to traditional elements. As a result, the issue of aesthetics, which directly or indirectly affects the exterior order of society, has also been included in the scope of administrative law enforcement activities and thus the concept of public aesthetics has found its place in legal terminology. In general, the beautification of the architecture, city and environment surrounding people, providing them with an eye-pleasing appearance, preservation of street and city silhouette, protection of historical, cultural and natural assets, and prevention of their disfigurement express public aesthetics. The administration, which carries out law enforcement activities in this regard, has the authority to prevent and eliminate visual pollution, make regulations and impose administrative sanctions against violations by considering the environment and urban aesthetics. Legal provisions for the maintenance and protection of public aesthetics are regulated in a scattered manner in the legislations. The aesthetic factor is also the subject of the Council of State decisions. Because of its importance, it is in the interest of society to provide legal protection for public aesthetics.

Keywords

administrative law enforcement , urban aesthetics , public order , public aesthetics , Council of State

Kamu Düzeninin Modern Unsuru Olarak Kamusal Estetik

Abstract

İdari kolluk, kamu düzeninin sağlanması ve korunması amacıyla bireylerin toplum içindeki tutum ve davranışlarının düzenlenmesi, izlenmesi ve kamu düzenine aykırı eylem ve durumların gerektiğinde kuvvet kullanılarak önlenmesi ve ortadan kaldırılması anlamına gelir. İdari kolluk faaliyetleri ile kamu düzeninin sağlanması ve korunması amaçlanmaktadır. Kamu düzeninin içeriği zaman içinde zenginleşmiş ve genişlemiştir. Günümüzde kamu düzeninin unsurlarını belirlemede geleneksel unsurların yanında modern anlayış da gözetilmektedir. Bunun sonucunda toplumun maddi düzenine doğrudan veya dolaylı olarak etki eden estetik konusu da idari kolluk faaliyetinin kapsamına alınmış ve böylece kamusal estetik kavramı hukuk terminolojisinde kendine yer bulmuştur. Genel olarak insanı çevreleyen mimari, kent ve çevrenin güzelleştirilmesi, göze hoş gelen bir görünüme kavuşturulması, sokak ve kent silüetinin muhafazası, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması, çirkinleştirilmelerinin engellenmesi kamusal estetiği ifade etmektedir. Buna yönelik kolluk faaliyetleri yürüten idare, çevre ve kent estetiğini gözeterek görüntü kirliliğini önleme, ortadan kaldırma, düzenleme yapma ve ihlal karşısında idari yaptırım uygulama yetkilerine sahiptir. Kamusal estetiğin sağlanmasına ve korunmasına yönelik yasal hükümler mevzuatta dağınık bir şekilde düzenlenmiştir. Estetik unsuru Danıştay kararlarına da konu olmaktadır. Taşıdığı önem nedeniyle kamusal estetiğe hukuki koruma getirilmesinde toplumun menfaati bulunmaktadır.

Keywords

idari kolluk , kent estetiği , kamu düzeni , kamusal estetik , Danıştay

References

• Akıncı, Müslüm, Danıştay Kararları Işığında İdarenin Gözetim ve Denetim Görevi, 1. Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul 2017.
• Akkaya, Fethiye Nur, Kent Estetiğini Koruma Amaçlı İdari Kolluk Faaliyeti, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil, Türk İdari Yargılama Hukuku, 10. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2024.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil, Türk İdare Hukuku, 17. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2023.
• Akpınar, Aydın/Atmaca Can, Aynur, “Yerel Yönetimler ve Kent Estetiği İlişkisinin İncelenmesi: İstanbul İlçe Belediyeleri”, İnşa, Nisan 2024, C. 2, S. 2, s. 114 – 139.
• Alıca, Süheyla Suzan, Kent Çevre Hukuk, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2011.
• Amorosi, Maria Caterina, L’ordine pubblico e le tutele costituzionali, Tesi di Dottorato, Università degli Studi di Roma (La Sapienza), Roma 2019.
• Atay, Ender Ethem, İdare Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
• Avcı, Mustafa/Yavuzdoğan, Seçkin, “Türkiye’de Kamu Malları Konusuna Genel Bir Bakış”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2015, C. 5, S. 1, s. 11 – 29.
• Boz, Selman Sacit, “İçtihat Temelinde Çevre Davalarında Menfaat İhlali”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2023, C. 6, S. 2, s. 881 - 927, (https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3483628, Erişim Tarihi 26.12.2024).
• Boz, Selman Sacit, “The Concept of Public Aesthetics from Environmental Law”, International Journal of Environmental Trends, 2022, C. 6, S. 2, s. 93 - 112.
• Bozkurt, Yavuz/Ayfer, Resul, “Göçün Kentleşme Üzerindeki Etkisi: Kütahya İl Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2018, S. 57, 2018, s. 144 – 162, (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/525629, Erişim Tarihi: 26.12.2024).
• Bucaktepe, Adil, Genel İdari Kolluk ve Kolluk İşlemleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2008.
• Cengiz, Ayşe Esra/Puyan, Deniz, “Köy Peyzaj Karakterini Belirlemede Bir Araç Olarak Köy Tasarım Rehberi: Troya Tarihi Milli Parkı (Çanakkale) Örneği”, Journal of Academic Tourism Studies, 2023, C. 4, S. 1, s. 19 - 42.
• Çağlayan, Ramazan, Kolluk ve Özel Güvenlik Hukuku, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
• Çakmak, Naci Münci, İdare Hukukunda Kuramsal Olarak Kamu Yararı, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2013.
• Çaptuğ, Mehpare, İdare Hukuku Açısından Kentsel Dönüşüm, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.
• de Sousa Vianna, Rachel, “Art Education and Urban Aesthetics”, Leonardo, 2002, C. 35, S. 3, s. 255 – 261.
• Duran, Lûtfi, İdare Hukuku Ders Notları, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1982.
• Eminağaoğlu, Zehra/Çevik, Sonay, “Kırsal Yerleşmelere İlişkin Tasarım Politikaları ve Araçlar”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 2007, C. 22, S. 1, s. 157 - 162.
• Erdal, Berna/İnceoğlu, Mehmet, “Cephe Karakteristiğinin Kentin Estetik Kalitesine Etkisi”, Trakya University Journal of Engineering Sciences, 2021, C. 22, S. 1, s. 1 - 7.
• Erdoğan, Elmas, “Çevre ve Kent Estetiği”, ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 2006, C. 8, S. 9, s. 68 – 77.
• Garcia-Domenech, Sergio, “Urban Aesthetics and Social Function of Actual Public Space: A Desirable Balance”, Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, 2015, C. 10, S. 4, s. 54 – 65.
• Giritli, İsmet/Bilgen, Pertev/Akgüner, Tayfun/Berk, Kahraman, İdare Hukuku, 7. Tıpkı Baskı, Der Yayınları, İstanbul 2015.
• Gökalp Alıca, Süheyla Suzan, “Çevrenin Korunmasına İlişkin İptal Davalarında Kişisel Menfaat Kavramı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Kasım 2018, C. 31, S.139, s. 165 – 220.
• Gözler, Kemal/Kaplan, Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, 26. Baskı, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2024.
• Gülan, Aydın, “Şehircilik Sorunlarının Ağırlaşmasında Hukukun Rolü Hakkında Düşünceler”, Sosyoloji Dergisi, 2011, C. 3, S. 22, s. 295 – 303.
• Günday, Metin, İdare Hukuku, 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara 2011.
• Kalabalık, Halil, İmar Hukuku Dersleri, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2023.
• Kalabalık, Halil, İdare Hukuku Dersleri, Cilt II, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2024.
• Karahanoğulları, Onur, “Birel İşlemlere Karşı Açılan İptal Davalarında İlgi Bağı Sorunu”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2007, C. 62, S. 3, s. 201 - 232.
• Karatepe, Şükrü, “Kentsel Görüntü Kirliliğinin Hukuki Boyutu”, İdeal Kent – Kent Araştırmaları Dergisi, 2022, C. 13, S. 37, s. 1053 – 1059.
• Keskinok, Hüseyin Çağatay, “Kamusallığın Üretimi Olarak Kentsel Estetik”, Dosya 23 Kent Estetiği, Aralık 2010, s. 15 – 22.
• Lopilato, Vincenzo, Manuale di Diritto Amministrativo, Parte Speciale Vol. II. 3. Edizione, Giappichelli Editore, Torino 2021.
• Niu, Yu Hui, “The Research of Central Plains’ Urban Aesthetics and the Optimization of Urban Public Facilities — From Aesthetic Perspective to Consider the Optimized Design and Layout of Public Facilities”, Applied Mechanics and Materials, 2014, Cilt 584 - 586, s. 493 - 496.
• Oğurlu, Yücel, Karşılaştırmalı İdare Hukukunda Ölçülülük İlkesi, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2002.
• Okay Tekinsoy, Özge, İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2011.
• Onar, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumî Esasları, Cilt III, 3. Baskı, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul 1966.
• Özay, İl Han, “İdari Kolluk – Adli Kolluk”, İÜHFM, 2013, C. 71, S. 1, s. 947 – 962.
• Öztürk, Kaya Burak, “İdari İşlemin Sebep Unsuru: Yeni Bir Tanım Denemesi”, Prof. Dr. Metin Günday Armağanı, Cilt II, 2020, s. 1033 – 1050.
• Rubin, Barbara, “Aesthetic Ideology and Urban Design”, Annals of the Association of American Geographers, 1979, C. 69, S. 3, s. 339 – 361.
• Sancakdar, Oğuz, Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2012.
• Sancakdar, Oğuz, “İmar Hukukundaki Güncel Gelişmeler ve Yargı Kararları Işığında Kent Estetiğinin Hukuki Boyutu Üzerine Düşünceler”, Yıldırım Uler’e Armağan, 2014, s. 455 - 471.
• Sancakdar, Oğuz/Önüt, Lale Burcu/Us Doğan, Eser/Kasapoğlu Turhan, Mine/Seyhan, Serkan, İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
• Tan, Turgut, İdare Hukuku, 7. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2018.
• Ulusoy, Ali D., Türk İdare Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2023.
• Üstün, Gül, Kentsel Dönüşüm Hukuku, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2014.
• Vlad, Liviu Bogdan, “Urban Aesthetics: Emergence and Development”, Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, 2009, C. 4, S. 3(12), s. 73 – 78.
• Yasin, Melikşah, “Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Hukuki Boyutu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2005, S. 60, s. 105 – 137.
• Yıldırım, Ramazan/Çınarlı, Serkan, Türk İdare Hukuku Dersleri, Cilt II, 1. Baskı, Astana Yayınları, Ankara 2019.
• Yıldırım, Turan/Yasin, Melikşah/Kaman, Nur/Özdemir, H. Eyüp/Üstün, Gül/Okay Tekinsoy, Özge, İdare Hukuku, 6. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2015.