Medeni Usul Hukukunda (İlk) Tensip Tutanağı

Year 2025, Volume: 29 Issue: 4, 1927 - 1974, 14.10.2025

Mehmet Kodakoğlu

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1752920

Abstract

Mahkeme tutanaklarının özel bir türü olan tensip tutanağı, dava dilekçesinin verilmesi üzerine hazırlanması zorunlu olan bir tutanaktır. Tensip tutanağı, her türlü hukuk ve ceza davaları ile çekişmesiz yargı işlerinde tesis edilen bir mahkeme usul işlemidir. Tensip tutanağı ile ilk duruşmaya kadar taraflarca ve mahkemece yapılması gereken işlemler ile davanın çözümü bakımından dosyaya kazandırılması gereken belgeler için yazışmalar yapılır. Nitekim yargılamanın sağlıklı bir şekilde yürütülerek adilane bir karar verilmesinin temeli de işte bu tutanak ile atılır. Özellikle tensip tutanağının medeni usul hukukundaki önemi, içeriği ve yargılamaya hâkim olan ilkeler ile ilişkisi, bu konunun incelenmesine sebep olmuştur. Bu çalışmamızda, tensip tutanağının usul hukukundaki önemi, hazırlanması ve içeriği ile tensip tutanağı ile karara bağlanıp bağlanamayacağı tartışmalı hususlara değinilmiş ve sorunlu meselelere çözüm önerisinde bulunulmaya gayret edilmiştir.

Keywords

Tensip tutanağı , Tensip zaptı , Mahkeme tutanakları , Yargılama tutanakları , Tutanak

(FIRST) PRELİMİNARY REPORT IN CIVIL PROCEDURE LAW

Abstract

A preliminary record, which is a special type of court report, is a report that must be prepared upon the filing of the petition. It is a procedural document issued in all types of civil and criminal cases as well as non-contentious judicial proceedings. Through this report, the actions to be taken by the parties and the court before the first hearing are determined, and the necessary correspondence is made to include in the case file the documents required for the resolution of the dispute. In fact, this record forms the foundation for the proper conduct of proceedings and for rendering a fair judgment. The importance of the preliminary report in civil procedural law, its content, and its relationship with the principles governing judicial proceedings constitute the main reasons for examining this subject. In this study, the significance of the preliminary report in procedural law, its preparation and content, and the controversial issues concerning whether certain matters may be decided through this record are discussed. The study also attempts to offer solutions to the problematic aspects identified in practice.

Keywords

Preliminary report , Preliminary minutes , Court reports , Trial reports , Report

References

• Acar, Ayşe Ece, “7251 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişikliklerden Sonra İlk Derece Hukuk Mahkemelerinde Tanık Listesinin Sunulma Zamanına İlişkin Uygulamanın Değerlendirilmesi”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 2025, C. 10, S. 1, s. 167-187.
• Acar, Tuna, Türk ve Mukayeseli Medeni Yargılama Hukuku Açısından Ara Karar, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2022.
• Akın, Mustafa, “6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Uygulamasında Tensip Zaptı”, Terazi Hukuk Dergisi, 2011, C. 6, S. 63, s. 61-63.
• Akil, Cenk, “Yargıtay Kararları Işığında Medeni Muhakeme Hukukunda Tanık Listesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2020, S. 149, s. 153-185.
• Akyol Aslan, Leyla, “Yazılı Yargılama Usulünde Delillerin Sunulması İçin Taraflara Süre Verilmesine Dair HMK m. 139/1-ç Hükmünün Basit Yargılama Usulünde Uygulanıp Uygulanamayacağı”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, C. 29, S. 4, s. 3349-3381.
• Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema/Hanağası, Emel, Medeni Usul Hukuku, 10. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2024.
• Aslan, Ali Çetin, Medeni Usul Hukukunda Görev, 1. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2022.
• Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan, Ersin, Medeni Usul Hukuku, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2024.
• Bilge, Necip, Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, 2. Basım, Sevinç Matbaası, İstanbul 1967.
• Bilge, Necip/Önen, Ergun, Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, 3. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1978.
• Bolayır, Nur, Hukuk Yargılamasında Delillerin Toplanmasında Tarafların ve Hâkimin Rolü, 1. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
• Boran Güneysu, Nilüfer, Medeni Usul Hukukunda Karar, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• Budak, Ali Cem/Karaaslan, Varol, Medeni Usul Hukuku, 8. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2024.
• Direnisa, Efe, Medeni Yargılamada Ön İnceleme Aşaması, 1. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2021.
• Erdönmez, Güray, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Delillerin Gösterilmesi ve İbrazı”, İstanbul Barosu Dergisi, 2013, C. 87, S. 5, s. 15-53. (Delillerin Gösterilmesi)
• Erdönmez, Güray, Pekcanıtez Usul Medenî Usul Hukuku, C. I, 15. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2017. (Pekcanıtez Usul I)
• Ermenek, İbrahim, “Medeni Usul Hukukunda Şekilcilik”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2000, C. 4, S. 2, s. 142-180. (Şekilcilik)
• Ermenek, İbrahim, “Hukuk Muhakemeleri Kanuna Göre Ön İnceleme”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2011, C. 2, S. 1, s. 139-177. (Ön İnceleme)
• Ertuğrul, Metin, “Duruşma Tutanağı Önemi ve Mahiyeti”, Ankara Barosu Dergisi, 1974, S. 3, s. 473-478.
• Görgün, L. Şanal/Börü, Levent/Kodakoğlu, Mehmet, Medeni Usul Hukuku, 13. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2024.
• Karamercan, Fatih, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Döneminde Yargılama Usulünün Yanlış Tespit Edilmesinin Doğurduğu ve Doğuracağı Sonuçlar”, Terazi Hukuk Dergisi, 2014, C. 9, S. 100, s. 255-260. (Yargılama Usulü)
• Karamercan, Fatih, “Basit Yargılama Usulünde HMK m. 139/1-ç Hükmü Uygulanabilir Mi?” İzmir Barosu Dergisi, Eylül 2021, S. 3, s. 187-212. (Basit Yargılama Usulü)
• Karslı, Abdurrahim, Medeni Usul Hukukunda Usuli İşlemler, 1. Basım, İstanbul 2001.
• Karslı, Abdurrahim/Koç, Evren/Konuralp, Serhat, Hukuk Muhakemeleri Kanununda Problemli Konular, 1. Baskı, Alternatif Yayıncılık, İstanbul 2014.
• Kodakoğlu, Mehmet, “Medeni Usul Hukukunda Okunamayan veya Uygunsuz yahut İlgisiz Dilekçe (HMK m. 32)”, Kırıkkale Hukuk Mecmuası, 2024, C. 4, S. 1, s. 307-342.
• Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü C. II, 6. Baskı, Demir Yayıncılık, İstanbul 2001.
• Muşul, Timuçin, Medeni Usul Hukuku, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2012. (Usul)
• Muşul, Timuçin, “Medeni Usul Hukukunda Ara Kararları”, (Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1988, C. 4, S. 4, s. 217-262. (Ara Kararları)
• Onar, Sıddık Sami/Belgesay, Mustafa Reşit, Adliye Hukukunun Umumi Esasları, 1. Baskı, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1944.
• Özaykut, Salih/Beleç, Mehmet, Karşılaştırmalı-Açıklamalı-Şerhli ve Gerekçeli Hukuk Muhakemeleri Kanunu, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
• Özekes, Muhammet, Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2003. (Hukuki Dinlenilme Hakkı)
• Özekes, Muhammet, “HMK Bakımından Dava Dilekçesinde Eksiklik Halinde Yapılması Gereken İşlemler, (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, 2014, C. 16, S. Özel, s. 263-300 (Basım Yılı: 2015). (Dava Dilekçesi)
• Özekes, Muhammet, Pekcanıtez Usul Medenî Usul Hukuku, C. II, 15. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2017. (Pekcanıtez Usul II)
• Özekes, Muhammet, HMK Seminer Notları-HMK Tutanakları, (https://metinozderin.av.tr/hmk-seminer-notlari/, Erişim Tarihi: 20.03.2025). (Seminer Notları)
• Pekcanıtez, Hakan, Pekcanıtez Usul Medenî Usul Hukuku, C. II, 15. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2017. (Pekcanıtez Usul II)
• Pekcanıtez, Hakan, Pekcanıtez Usul Medenî Usul Hukuku, C. III, 15. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2017. (Pekcanıtez Usul III)
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair 7251 Sayılı Kanun Hakkında Değerlendirme”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2020, S. 150, s. 247-299.
• Postacıoğlu, İlhan E., Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6. Baskı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul 1975.
• Şeker, Hilmi, İlkeler Işığında Ön İnceleme Kurumu, 1. Basım, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2012. (Ön İnceleme)
• Şeker, Hilmi, Medeni Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Davalarda Süreç Adaleti (Usul Hukuku ve İstinaf Yorumu), 1. Baskı, Beta Basım Yayın, İstanbul 2018. (Süreç Adaleti)
• Tanrıver, Süha, Medeni Usul Hukuku C. I, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
• Turan, Mehmet, “Tanık Listesi Sunulması, “Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2022, S. 49, s. 289-322.
• Tutumlu, Mehmet Akif, Hukuk Yargılamasında Hüküm ve Gerekçeli Karar, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014.
• Umar, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• Ürcan, Gülümden, Sözlü Yargılama Usulü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2002.
• Üstündağ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku C. I-II, 7. Baskı, Nesil Matbaacılık, İstanbul 2000.
• Yılmaz, Ejder, Hukuk Sözlüğü, 9. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2005. (Hukuk Sözlüğü)
• Yılmaz, Ejder, “Hukuk Muhakemeleri Kanunda Süreler”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, 2013, C. III, S. Özel, s. 3167-3190. (Süreler)
• Yılmaz, Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi C. 2, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2017. (Şerh)