Bilimsel Hikâyelerle Desteklenen Fen Öğretiminin İlkokul Öğrencilerinin Akademik Başarılarına Etkisi

Year 2022, , 1041 - 1061, 30.09.2022

İbrahim Alptekin , Mutlu Pınar Demirci Güler

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-1097144

Abstract

Araştırmanın amacı, bilimsel hikayelerle desteklenen fen öğretiminin, ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi akademik başarıları ve bilgilerinin kalıcılıklarına etkisini araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırma ön test-son test eşleştirilmiş kontrol gruplu deneysel desende tasarlanmıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki bir il merkezinde bulunan devlet ilkokulunun 3. sınıf düzeyinde öğrenim gören 28’i deney ve 27’si kontrol grubunda olmak üzere toplam 55 öğrenci araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından 3. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi akademik başarılarını ölçmek amacıyla geliştirilen başarı testi ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde istatistik paket programı (SPSS 22) kullanılmıştır. Araştırma verilerinin normal dağılım göstermesi ve varyans homojenliği varsayımlarını karşılaması üzerine verilerin analizinde; bağımsız grupların farklılaşmasının incelenmesinde parametrik testlerden bağımsız gruplar t testi, eşli grupların farklılaşmasının incelenmesinde ise bağımlı gruplar t testi işe koşulmuştur. Yapılan tüm istatistiksel işlemlerde anlamlılık düzeyi ,05 olarak kabul edilmiştir. Ayrıca araştırmada, bağımsız ve bağımlı gruplar t testleri etki büyüklükleri Cohen d değeri hesaplanarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda görsel ve etkinliklerle zenginleştirilerek kitaplaştırılan kazanım odaklı bilimsel hikâyelerle desteklenen araştırma sorgulamaya dayalı fen öğretiminin ilkokul öğrencilerinin fen bilimleri dersi akademik başarılarını ve bilgilerin kalıcılıklarını arttırmada fen bilimleri dersi öğretim programı odaklı mevcut fen öğretimine kıyasla daha etkili olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Akademik başarı, fen öğretimi, bilimsel hikâye, ilkokul, başarı testi

References

• Akbulut, H. İ. & Çepni, S. (2013). Bir üniteye yönelik başarı testi nasıl geliştirilir: İlköğretim 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik bir çalışma. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 18-44.
• Akdemir, E. (2018). Hikâyelerle zenginleştirilmiş fen bilimleri derslerinin öğrencilerin akademik başarıları ve görüşleri üzerine etkisi: Maddenin yapısı ve özellikleri ünitesi örneği [Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Arslan, E. (2014). Ortaokul 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde hikâye anlatım yönteminin akademik başarıya etkisi. [Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ateş, B. (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarının fen öğretimi öz yeterlik inanç düzeyleri ile fen öğretimine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ayvacı, H. Ş. & Şenel-Çoruhlu, T. (2009). Fiziksel ve kimyasal değişim konularındaki kavram yanılgılarının düzeltilmesinde açıklayıcı hikâye yönteminin etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 93-104.
• Banister, F. & Ryan, C. (2001). Developing science concepts through story-telling, School Science Review, 83(302), 75-83. Betiz, H. (2005). Fen bilgisi öğretmen adaylarının yaratıcı dramaya yönelik tutumları ve öykü çalışmalarına ilişkin görüşleri [Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri (26. baskı). Pegem Akademi.
• Can, A. (2020). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. (9. baskı). Pegem Akademi.
• Chung, K. S. (2006). Digital storytelling in integrated arts education. The International Journal of Arts Education, 4(1), 33-50.
• Cındıl, T., Özmen, H. & Ünal, S. (2012). 7. sınıf fen eğitiminde tansiyon kavramının hikâyeleştirme yöntemi ile öğretiminin öğrencilerin başarılarına ve bilgiyi yapılandırmalarına etkisi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 169, Niğde.
• Coşkun, I. (2021). Dördüncü sınıf fen bilimleri dersine yönelik hazırlanan resimli çocuk kitaplarının öğrencilerin akademik başarılarına ve okuma gelişimlerine etkisi [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Danacı, B. (2012). 10-12 yaş grubu çocuk resimlerinde mitolojik konulu hikâyelerin yaratıcılığa etkisinin belirlenmesinde uygulama yöntemlerine yönelik bir karşılaştırma. [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Daşdemir, İ. & Doymuş, K. (2012). 6. sınıf elektrik ünitesinde animasyon kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve bilgilerin kalıcılığına etkisi. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 197-208.
• Demirci, E. (2019). The effectiveness of storytelling on environmental knowlodge of fifth grade students [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Demirci-Güler, M. P. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji dersine ilişkin metaforik tanımlamaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 53-63.
• Demircioğlu, H., Demircioğlu, G. & Ayas, A. (2006). Hikâyeler ve kimya öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 110-119.
• Dilidüzgün, S. (2004). Çağdaş çocuk yazını. İstanbul: Morpa.
• Dincel, M. (2005). Öyküleme ve deney tekniğinin fen bilgisi dersinde öğrencilerin kavramsal anlama ve başarılarına etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Divarcı, Ö. F. & Saltan, F. (2017). Multimedya destekli probleme dayalı öğrenme yaklaşımının fen eğitiminde akademik başarıya ve tutuma etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 91-104.
• Doğan, L. (2016). Fen eğitiminde hikâyelendirme tekniği ile kavram öğretimine bir aksiyon örneği [Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ertaş, H. (2019). İlkokul öğrencilerinin bilimin doğası görüşlerinin hikâyeler kullanarak geliştirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Fanini, L & Fahd, S. (2009). Storytelling and environmental information: Connecting school children and herpetofauna in Morocco. Integrative Zoology, (1), 188-195.
• Fusai, C., Saudelli, B., Marti, P., Decortis, F. & Rizzo, A. (2003). Media composition and narrative performance at school. Journal of Computer Assisted Learning, 19(2). 177- 185.
• Gölcük, A. (2017). Bilimsel hikâyelerle desteklenen fen eğitiminin öğrencilerin yaratıcılıkları ve duyuşsal özellikleri üzerindeki etkisi. [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gönül, A. N. (2016). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde öykü ve imge destekli öğretimin öğrencilerin ilgi ve tutumlarına etkisi. [Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Güney, Y. S. (2019). İlkokul 4. sınıf fen bilimleri dersinde öykü temelli öğrenme yaklaşımının akademik başarı, öğrenmenin kalıcılığı ve derse ilişkin tutumlar üzerindeki etkisi [Doktora Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Hançer, A. H., Şensoy, Ö. & Yıldırım, H. İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiğine dair bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 80-88.
• Heering, P. (2010). False friends: What makes a story inadequate for science teaching. Interchange, 41, 323-333. İpek, E. (2019). Türkiye’de cepten yapılan sağlık harcamalarının belirleyicileri: Koşulsuz kantil regresyon. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(2), 409-420.
• Jonassen, D. H. & Hernandez-Serrano, J. (2002). Case-based reasoning and instructional design: Using stories to support problem solving. Educational Technology Research and Development, 50(2), 65-77.
• Kahraman, F. ve Karataş, F. Ö. (2012). Bilim temelli hikâyeler kullanımı ile 7. sınıf “basit makineler” konusunun öğretimi: Bir eylem araştırması. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde.
• Kaptan, F. & Korkmaz, H. (1999). İlköğretimde etkili öğretmen ve öğrenme: Öğretmen el kitabı modül 7. MEB.
• Kardaş, S. & Şahin, F. (2020). Bilimsel hikâyelerin 6. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına ve bilimin doğasını anlamalarına etkisinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 222-234.
• Katipoğlu, S. N. (2019). Hikâye yoluyla matematik öğretiminin öğrencilerin matematik başarısına etkisi. [Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kaya, O. (2014). Yabancı dil öğretiminde (Almanca) dijital hikâye anlatım yönteminin araştırılması: Lise öğrencileriyle eylem araştırması [Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kayahan, Z. (2010). İlköğretim 1. kademe 5. sınıf görsel sanatlar eğitimi dersinde hikâye anlatım yönteminin yaratıcılığa etkileri [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Keskin, S. & Gürbüz, F. (2002). Küçük örneklemlerde Bartlett ve Levene test istatistiklerinin 1. tip hata bakımından incelenmesi. Journal of Agricultural Sciences, 8(1), 51-58.
• Kıran, S. (2008). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik hazırlanan masal ve öykü kitaplarında geçen iletişim engelleri. [Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kim, H. Y. (2013). Statistical notes for clinical researchers: Assessing normal distribution using skewness and kurtosis. Restorative Denistry & Endodontics, 37(44), 52-54.
• Klassen, S. (2010). Stories in science teaching. Interchange, 41(4), 311-313.
• Kozcu, N. (2006). Fen bilgisi dersinde laboratuvar yöntemiyle öğretimin öğrenci başarısına, hatırda tutma düzeyine ve duyuşsal özellikleri üzerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Malnor, C. (2016). Seven reasons to use picture books to teach science. https://read.sourcebooks.com/blog/7-reasons-to-use-picture-books-to-teach-sicence.html
• Matthews, R. M. (2017). Fen öğretimi: Bilim tarihinin ve felsefenin katkısı. (Çev. M. Doğan). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. (Orijinal çalışma 2015 yılında yayımlandı.)
• Metova, P. & Webster, L. (2007). Using narrative inquiry as a research method. Routledge. Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (4 ve 5. sınıflar) öğretim programı. https://ridvansoydemir.wordpress.com/2005-fen-ve-teknoloji-ogretim-programi/
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. https://ridvansoydemir.wordpress.com/2013-fen-bilimleri-ogretim-programi/
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Eğitim analiz ve değerlendirme raporları serisi (Rapor No. 8). http://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_07/22084102_LGS_2019_yerlestirme_22temmuz.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2020). Eğitim analiz ve değerlendirme raporları serisi (Rapor No. 13). http://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_08/10084528_No14_LGS_2020_Merkezi_Sinavla_Yerlesen_Ogrencilerin_Performansi.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2021). Eğitim analiz ve değerlendirme raporları serisi (Rapor No. 17). https://cdn.eba.gov.tr/icerik/2021/07/rapor/No_17-LGS_2021-merkezi_yerlestirme_211730.pdf
• Milne, C. (1998). Philosophically correct science stories? Examining the implications of heroic science stories for school science. Journal of Research in Science Teaching, 35 (2), 175-187.
• Wellington, J. ve Osborne, J. (2001). Language and literacy in science education. ABD: Open University Press.
• Mutonyi, H. (2015). Stories, proverbs and anecdotes as scaffolds for learning science concepts. Journal of Research in Science Teaching, 53(6), 943-971.
• National Research Council (NRC). (1996). National science education standarts. National Academy. https://www.nap.edu/catalog/4962/national-science-education-standards
• Okur, S. (2021). Hikâyelerle fen öğretiminin öğrencilerin akademik başarılarına, tutumlarına, hikâye yazma becerilerine ve uygulamaya yönelik görüşlerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Olson, R. (2015). Why science needs story. Chicago: The University of Chicago Press.
• Özay-Köse, E. & Yıldırım, T. (2020). Dolaşım sistemi öğretiminde hikâye destekli etkinliklerin ilköğretim öğrencilerinin akademik başarı ve kalıcılığına etkisi. Uluslararası Beşerî Bilimler ve Eğitim Dergisi, 6(13), 68-84.
• Özdemir, N. (2019). İlkokul 3. sınıf fen bilimleri ders kitabına ilişkin öğretmen görüşleri (Bayburt ili örneği). [Yüksek Lisans Tezi, Bayburt Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Özden, G. (2012). İlköğretim 5. sınıf canlılar dünyasını gezelim, tanıyalım ünitesinde kullanılan öyküleştirme yönteminin öğrencilerin başarı ve kavramsal öğrenmelerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Özer, Ö. (2004). Hikâye anlatımı yoluyla çocuklara yabancı dil öğretimi [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Pakdemirli, N. M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin din eğitiminde hikâye [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım veri analizi. (Çev. S. Balcı ve B. Ahi, 2. baskı). Anı. (Orijinal çalışma 2002 yılında yayımlandı.)
• Pringle, R. M. ve Lamme, L. L. (2005). Using picture storybooks to support young children’s science learning. Reading Horizons: A Journal of Literacy and Language Arts, 46 (1). 1-17.
• Putri, A. R. ve Mustadi, A. (2019). Connecting science with story tale: How Sainsmatika story tale book decrease science anxiety of 4th graders students. Science Education Journal, 3 (2), 57-66.
• Sali, H. (2019). Hikâyelerle bütünleştirilmiş öğretim etkinliklerinin altıncı sınıf öğrencilerinin değer gelişimi, tutum ve motivasyonuna etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Sever, S. (2018). Sanatsal uyaranlarla dil öğretimi. (1. baskı). Tudem
• Şen-Gümüş, B. (2009). Bilimsel öykülerle fen ve teknoloji eğitiminin öğrencilerin fen tutumlarına ve bilim insanı imajlarına etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Şimşek, A. (2000). İlköğretim sosyal bilgiler dersinin öğretiminde hikâye anlatım yönteminin (stroytelling) kullanımı. [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Tao, P. (2003). Eliciting and developing junior secondary students’ understanding of the nature of science through a peer collaboration instruction in science stories. International Journal of Science Education, 25(2), 147-171.
• Tezel, Ö. & Aksoy, K. (2020). Sekizinci sınıf “periyodik sistem” konusunda bilimsel öykü içeren eğitsel oyun etkinliğinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 192-209.
• Toor, A. & Mgombelo, J. (2015, February 4-8). Teaching mathematics through storytelling: engaging the ’being’ of a student in mathematics [Paper presentation] Proceedings of the Ninth Congress of the European Society for Research in Mathematics Education , 3276-3282, Prag.
• Türkmen, H. & Ünver, E. (2012). Fen eğitiminde hikâyelendirme tekniği. Journal of European Education, 2(1), 9-13.
• Ünüvar, E. (2019). Matematik öğretiminde karikatürlerle zenginleştirilmiş eğitsel matematik hikayelerinin kullanılmasının öğrencilerin matematik başarısına etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Yalnız, M. (2012). 12. sınıf din kültürü ve ahlak bilgisi dersi müfredatının hikâye yöntemi ile anlatımı [Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Yeniçeri, K. Ve Kuşdemir, Y. (2019). Bestami Yazgan’ın hikâyelerindeki iletilerin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi. The Journal of Social Science, 3 (5), 390-413.
• Yıldırım, T. (2019). Biyoloji öğretiminde hikâye destekli etkinliklerin ilköğretim öğrencilerinin akademik başarı, tutum ve kalıcılığına etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Yılmaz-Korkut, T. & Şaşmaz-Ören, F. (2018). Kavram karikatürleriyle desteklenmiş bilimsel hikâyelerin akademik başarı, tutum ve motivasyon üzerine etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 38-52.
• Yılmaz, M. M., Özen-Uyar, R. & Aslan, D. (2020). Misrepresentation of science concepts in Turkish picture book. Issues in Educational Research, 30(3), 1183-1203.