CEDAW ÖNCESİ VE SONRASI ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA YER ALAN TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ FAKTÖRÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2017, Volume: 17 Issue: 3, 1369 - 1383, 19.09.2017

Mustafa Kükrer İbrahim Kıbrıs

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.31178-338836

Cited By: 8

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın
Yok Edilmesi Sözleşmesi (CEDAW) imzalanmadan önceki ortaokul Türkçe ders
kitapları (1977-1979) ile yakın dönemde okutulan (2013-2014) ortaokul Türkçe
ders kitaplarını toplumsal cinsiyet eşitliği açısından irdelemek, elde edilen
bulguları yorumlamak daha sonra da her iki döneme ait bulguları karşılaştırıp
değerlendirmektir. Bu amaçla altı ders kitabı belirlenmiştir. Kitaplar Millî
Eğitim Bakanlığı (MEB) Talim ve Terbiye Kurulu izniyle yayımlanmış olduğu için,
resmî bir özelliği de mevcuttur. Araştırmanın veri analizi “içerik çözümlemesi”
yöntemi ile gerçekleştirilmiş, örneklemdeki Türkçe ders kitaplarının görselleri
ve metinleri belirlenen kategoriye göre analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda,
incelenen ders kitaplarının görsellerinde ve metinlerinde, erkeklerin
kadınlardan daha fazla farklı meslek rolleri ile sunulduğu belirlenmiştir.
CEDAW öncesi ortaokul Türkçe ders kitaplarıyla yapılan karşılaştırmalarda genel
olarak günümüz ders kitaplarının toplumsal cinsiyet eşitliği açısından olumlu
bir gelişme gösterdiği belirlenmiştir.

Keywords

CEDAW, toplumsal cinsiyet, ayrımcılık

References

• Acar, F., Güneş-Ayata, A. & Varoğlu, D. (1999). Cinsiyete dayalı ayrımcılık: Türkiye'de eğitim sektörü örneği. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü.
• Arslan, Ş. A. (2000). Ders kitaplarında cinsiyetçilik. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü.
• Asan, H. T. (2006). Ders kitaplarında cinsiyetçilik ve öğretmenlerin cinsiyetçilik algılarının saptanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü (1985). Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Tasfiye Edilmesine Dair Sözleşme (14 Ekim 1985).Ankara: Resmî Gazete, 85/9722/18898.
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü (2012). Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği (12 Eylül 2012).Resmî Gazete, 28409.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Demiray, K. (1976). Güzel Türkçemiz 6. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitapevleri.
• Demiray, K. (1979). Güzel Türkçemiz 7. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitapevleri.
• Demiray, K. (1979). Güzel Türkçemiz 8. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitapevleri.
• Erşen, U. B. (2006). Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi ve Denetim Mekanizması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Esen Severge, Y. (1998). Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik (İlköğretim Ders Kitapları Üzerinde Yapılmış Bir İçerik Çözümlemesi). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Esen Severge, Y. ve Bağlı, M. T. (2002). İlköğretim ders kitaplarındaki kadın ve erkek resimlerine ilişkin bir inceleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 (1-2), 143-154.
• Esen Severge, Y. (2003). Okul Bilgisi ve Ders Kitapları. M. T. Bağlı & Y. Esen (Eds.), Ders Kitaplarında İnsan Hakları: İnsan Haklarına Duyarlı Ders Kitapları İçin İçinde(ss. 5-19). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Gaudart, D. (2007). How CEDAW Has Emerged? S. Kölbl (Ed.), What is CEDAW? (13-17). Vienna: Austrian Federal Chancellery-Federal Women, Media and Civil Service Ministry Publications.
• Gümüşoğlu Helvacıoğlu, F. (1996). Ders kitaplarında cinsiyetçilik: 1928-1995. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Gümüşoğlu Helvacıoğlu, F. (1996). 1928’den 1994’e Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karabıyık, F. (2013). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı. Ankara: Evren Yayıncılık.
• Kılıç, D. (2008). Ders Kitabının Öğretimdeki Yeri. Ö. Demirel ve K. Kıroğlu (Eds.), Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (2. Baskı) İçinde (ss. 77-53). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Kırbaşoğlu, K. L. & Eyüp, B. (2011). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Ortaya Çıkan Toplumsal Cinsiyet Rolleri Üzerine Bir İnceleme. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2 (3), 129-148.
• Kükrer, M. (2015). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Yönüyle Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
• Şahin, D. (2013). İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı. Ankara: Ada Yayıncılık.
• Yangın, B., Celepoğlu, A. & Türkyılmaz, F. (2013). İlköğretim 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı. Ankara: Pasifik Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.