The Role of Turkish Language in the Integration Process of Immigrant Students to Türkiye

Year 2025, Volume: 25 Issue: 3, 1501 - 1521, 15.09.2025

Fatma Sıla Eroğlu , Muhammet Özcan , Hacer Deniz

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1555347

Abstract

Because of its strategic location, the Republic of Türkiye is one of the top destinations for immigrants. Although immigrants benefit our nation economically and culturally, they also bring harm for the same reasons. Immigrants must be taught language and culture in order to reduce these harms. The purpose of this study is to learn what secondary school students from Syrian immigrants thought about the role that Türkiye plays in the integration process. One of the qualitative research approaches included in the study was phenomenological design. Ten people were selected by deliberate sampling and interviewed in-person. After the analysis, it was discovered that the participants' issues with the target language were not present at the time of the research but rather occurred when they were still learning it. They claimed that because they didn't speak Turkish fluently, their peers shunned them. The participants mentioned that speaking with their classmates helped them acquire the language more effectively and that their first formal language instruction was in school. People who are not very familiar with their mother tongue were born in Türkiye, it has been noted. Individuals who understand the value of language exhibit high levels of awareness and self-control. It has been established that the participants' families, not themselves, are experiencing linguistic difficulties. For this reason, it is advised to teach immigrant families the value of language through seminars and language classes and to give students opportunities to engage in peer-interaction activities.

Keywords

Language proficiency , Integration , Immigrant , Turkish teaching , Second language teaching.

Suriyeli Göçmen Öğrencilerin Türkiye’ye Uyum Süreçlerinde Türkçenin Yeri

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti, jeopolitik konumu nedeniyle göç alan ülkelerin başında yer almaktadır. Göçmenlerin ülkemize kültürel ve ekonomik açıdan sağladıkları yararların yanı sıra, aynı alanlarda çeşitli olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Göçün olumsuz etkilerini azaltmak için göçmenlere yönelik dil ve kültür uyum programları uygulanmalıdır. Bu çalışmada, Suriyeli göçmen ortaokul öğrencilerinin uyum sürecinde Türkçeye ilişkin deneyimlerine ve algılarına dair görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik (olgu bilimsel) desen kullanılmıştır. Amaçlı örneklemeyle belirlenen 10 katılımcıyla yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler, katılımcıların güncel olarak hedef dil konusunda önemli bir sorun yaşamadıklarını; yaşanan zorlukların daha çok dil yeterliliğinin sınırlı olduğu geçmiş dönemlere ait olduğunu göstermiştir. Katılımcılar, Türkçeyi iyi bilmedikleri dönemde akranları tarafından dışlandıklarını belirtmişlerdir. Katılımcılar ilk sistematik dil eğitimine ilkokulda başladıklarını ve akranlarıyla iletişim kurarak dili daha iyi öğrendiklerini belirtmişlerdir. Türkiye'de doğan katılımcıların ana dillerine ilişkin yeterlilik düzeylerinin daha düşük olduğu belirlenmiştir. Dilin önemini fark eden katılımcıların farkındalık ve öz düzenlemeleri yüksektir. Katılımcıların kendilerinin değil, ailelerinin dil konusunda problem yaşadıkları tespit edilmiştir. Bu bağlamda, göçmen ailelere yönelik dilin önemini vurgulayan seminerler ve dil kursları düzenlenmesi, öğrenciler için ise akran etkileşimini artıracak sosyal etkinlikler tasarlanması önerilmektedir.

Keywords

Dil yeterliği , Uyum , Göçmen , Türkçe öğretimi , İkinci dil öğretimi.

Ethical Statement

Bu çalışmanın yazarları, Trabzon Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’nun 22.05.2023 tarih ve 2023-5/2.8 sayılı kararla etik kurul izin belgesi almış olduklarını beyan etmektedir.

References

• Ateş, H. K., Kanger, F. ve Şimşek, Z. (2018). Oyun temelli dil beceri programının Suriyeli öğrencilerin okuma yazma becerilerinin gelişimine etkisi. Turkish studies. 13(3), p. 357-372 https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13041
• Biçer, N. ve Alan, Y. (2018). İki dillilik bağlamında Suriyeliler üzerinde Türkçenin etkisi. Yeni Türkiye, 24(100), 346-352.
• Biçer, N. ve Özaltun, H. (2020). Mülteci ortaokul öğrencilerinin Türkçe dil becerilerine ve okula uyum süreçlerine ilişkin Suriyeli ve Türk öğrencilerin görüşleri. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 348-364. https://doi.org/10.33692/avrasyad.668251
• Büyükhan, M. (2021). Uluslararası ve ulusal mevzuata göre Türkiye’deki Suriyelilerin hukuki statüsü. R&S-Research Studies Anatolia Journal, 4(2), 76-90.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş. ve Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi
• Cohen L., Manion L., Morrison K., (2021). Eğitimde Araştırma Yöntemleri. (Çev. Ed.: Erkan Dinç - Kasım Kıroğlu). Pegem akademi
• Çaha, Ö. Komsuoğlu Çıtıpıtıoğlu, A. Adıgüzel, Y. Demir, A. O. ve Altınkoz, O. (2020). İstanbul göçmen girişimci haritası: göçmenlerin istihdama ve ekonomiye katkısı. (Uluslarası Göç ve Mülteci Derneği (İMRA) Yayınları.)
• Çetin, İ. (2016). Türkiye’de Suriyeli sığınmacıların sosyal ve kültürel entegrasyonu. Sosyoloji Dergisi, (34), 197-222.
• Denzin, N. K. (2009). The research act: A theoretical introduction to sociological methods. Routledge.
• Doğramacıoğlu, H. (2022). Çift dillilik bağlamında Suriyeli mülteci öğrenciler ve Kilis ili örneği. Asia Minor Studies, (2), 207-213.
• Emin, M. N. (2019). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi (Vol. 48). SET Vakfı İktisadi İşletmesi.
• Ertek, B. ve Süverdem, F. B. (2020). İki dillilik ve iki kültürlülük: göç, kimlik ve aidiyet. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 6(2), 183-207. https://doi.org/10.34137/jilses.826142
• İşigüzel, B. ve Baldık, Y. (2019). Göçmen toplulukların eğitim sistemine katılımı sürecinde uygulanan eğitim ve dil politikalarının incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 487-503.
• Johnson, B. Chrıstensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları nicel nitel ve karma yaklaşımlar, (4.Baskı). Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Karaça, Z. N. (2017). Suriyeli mülteci gençlerde kimlik sorunu/karmaşası. İNSAMER
• Kızmaz, Z. (2018). Suriyeli sığınmacılar: güvenlik kaygıları ve suç. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 392-431.
• Kiremit, R. F., Akpınar, Ü. ve Akcan, A. T. (2018). Suriyeli öğrencilerin okula uyumları hakkında öğretmen görüşleri. Kastamonu Education Journal, 26(6), 2139-2149. https://doi.org/10.24106/kefdergi.428598
• Merriam, S.B. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. (3. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık
• Miles, M.B. ve Huberman, A. M. (2019). Nitel Veri Analizi, (3. Baskı). Pegem Akademi
• Nimer, M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin Türkçe dil eğitimi deneyimleri ve kurumsal yapılar. İstanbul Politikalar Merkezi Sabancı Üniversitesi Stıftung Mecrator Girişimi.
• Özcan, A. S. (2018). Çokkültürlülük bağlamında Türkiye’nin Suriyeli öğrencilere yönelik eğitim politikası. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 17-29.
• Özkan, R. (2019). Göç olgusu ve toplumsal yapıya etkisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33(47), 127-145.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Sage Publications.
• Polat, A. (2019). Yabancılara (Suriyeli göçmen çocuklara) okuma yazma öğretimi sürecine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Yüksek lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sakız, H. (2016). Göçmen çocuklar ve okul kültürleri: Bir bütünleştirme önerisi. Göç Dergisi (GD), 3(1), 65-81.
• Sen, Y. (2022). Miras Dil Kavramı ve Miras Dil Konuşucuları. Kafkasya Çalışmaları, 7(13), 25-44. https://doi.org/10.21488/jocas.1119793
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. (2019). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. (7.Baskı). Anı
• Şahin, F. ve Şener, Ö. (2019). Geçici koruma altındaki Suriyeli öğrencilerin eğitim süreçlerindeki dil ve iletişim sorunları: İstanbul Fatih örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(9), 66-85.
• Şahin, H. (2020). Göç olgusu, mülteci çocukların eğitimi ve Suriyeli mülteci çocukların Türk eğitim sistemine entegrasyonu süreci. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(1), 377-394.
• Şimşek, D. (2019). Türkiye'de Suriyeli mülteci entegrasyonu: zorlukları ve olanakları. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2), 172-187. https://doi.org/10.30784/epfad.596262
• Taşçı, Ö., & Kara, A. (2019). Türkiye’de oluşturulan yeni uyum politikası. Göç Araştırmaları Dergisi, 5(2), 260-313.
• Tezel, K. V. (2022). Syrian Children's Education and Integration Problems from Teachers' Perspectives. International Online Journal of Educational Sciences, 14(3), 877-896. https://doi.org/10.15345/iojes.2022.03.020
• Tunagür, M. ve Kardaş, M. N. (2021). Suriyeli öğrencilerin Türkçe öğrenme yaşantıları (amaçları ve süreçte yaşadıkları sorunlar) üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 120-136. https://doi.org/10.48066/kusob.948211
• Tümkaya, S. ve Çopur, E. (2020). Suriyeli ailelerin ilkokulda aile katılımına ilişkin öğretmen görüşleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(3), 368-386. https://doi.org/10.35379/cusosbil.746471
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 24(24), 543-559.
• Ünal, K., Taşkaya, S. M. ve Ersoy, G. (2018). Suriyeli göçmenlerin yabancı dil olarak Türkçe öğrenirken karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 134-149. https://doi.org/10.31592/aeusbed.472814
• Yeşilyurt, S. ve Çapraz, C. (2018). Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 251-264. https://doi.org/10.17556/erziefd.297741
• Yıldırım, C. A., & Yürür, Y. Y. Ö. (2019). Uluslararası göçmenlerin Türkiye’ye uyumu: Yasal düzenlemeler ne derece uyumu/entegrasyonu hedefliyor? International Journal of Political Science and Urban Studies, 7(1), 19-41. https://doi.org/10.14782/ipsus.539183
• Yıldırımalp, S., & İyem, C. (2017). Suriyeli sığınmacıların toplumsal kabul ve uyum sürecine ilişkin bir araştırma. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 107-126.
• Yılmaz, E. A. (2019). Uyum teorileri çerçevesinde Suriyelilerin Türkiye’ye entegrasyon süreci. Electronic Turkish Studies, 14(5). https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.23018
• Yılmaz, H. (2022). Uluslararası Göç Bağlamında Kentsel Aidiyetin İncelenmesi: İstanbul’da Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler Üzerine Bir İnceleme. Göç Araştırmaları Dergisi, 8(2), 287-318.
• Yılmaz, İ. H. ve Sağıroğlu, A. Z. (2022). Türkiye’deki Suriyeli öğrencilerin Türkçe ve ana dil becerilerine ilişkin algıları ve gündelik hayattaki dil tercihleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler, 2(26), 472-494. https://doi.org/10.56074/msgsusbd.1175922
• Yiğit, A., Şanlı, E. ve Gokalp, M. (2021). Türkiye’deki Suriyeli öğrencilerin okula uyumlarına yönelik öğretmen, okul yöneticileri ve öğrencilerin görüşleri. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 40(1), 471-496.
• Yüksel, D. K. ve Yüksel, A. (2022). Göç ve dil edinimi: Türkiye’de mevcut durum ve eğitim politikaları üzerine bir inceleme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (30), 158-168. https://doi.org/10.29000/rumelide.1192514