Relationship Between Positive Perception Level and Motivation: A Study on Teachers

Yıl 2021, , 771 - 789, 01.07.2021

Aslı Yıldız , Tuncay Yavuz Özdemir

https://doi.org/10.18039/ajesi.825574

Öz

This study aimed to determine the level of relationship between the positive perception levels of school administrators and teacher motivation according to teachers' perceptions. This quantitative study was designed by using correlational screening model due to its nature. For data collection, a “Positive Perception Scale” and “Teaching Motivation Scale” were administered to the participants. Positive perception scale, developed by Yıldız and Özdemir (2017), consists of 15 items and three factors. The teacher motivation scale, developed by Kauffman, Soylu, and Duke (2011), consists of 12 items and two factors. The population of the study consists of primary school teachers working in a city located in the eastern part of Turkey. In order to determine the relationship between school administrators’ positive perception levels and teachers’ intrinsic and extrinsic motivation levels, 700 teachers were recruited through simple random sampling method. A multiple regression analysis was performed with 558 cases. The results of the regression analysis revealed that among the three factors of the positive perception scale, only the professional/personal competence factor predicted teachers’ intrinsic and extrinsic motivation levels. It is important for teachers to accept themselves as qualified in their profession in order to educate generations effectively. This study examining the relationship between motivation and positive perception, which is the subject of many international and national studies, provides various evidence to increase the quality of education.

Anahtar Kelimeler

management, motivation, perception, positive perception, professional competence

Pozitif Algı Düzeyi ile Motivasyon Arasındaki İlişki: Öğretmenler Üzerine Bir Çalışma

Öz

Bu çalışma ile öğretmen algılarına göre okul idarecilerinin pozitif algı düzeyleri ve öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki düzeyi tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırma doğası gereği ilişkisel tarama modelinde düzenlenmiş nicel bir çalışmadır. Araştırmada “Pozitif Algı Ölçeği” ve “Öğretme Motivasyon Ölçeği” kullanılmıştır. Yıldız ve Özdemir (2017) tarafından geliştirilen Pozitif algı ölçeği 15 madde ve üç alt boyuttan oluşmaktadır. Kauffman, Soylu ve Duke (2011) tarafından geliştirilen motivasyon ölçeği 12 madde ve iki alt boyuttan oluşmaktadır. Çalışma evreni Elazığ ilinde çalışmakta olan ilkokul öğretmenlerinden oluşmaktadır. Araştırmanın hedefi olan öğretmenlerin bakış açıları ile okul yöneticilerinin pozitif algı düzeylerinin, öğretmelerin içsel ve dışsal motivasyonu ile ilişkisini saptamak amacıyla basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile 700 öğretmene ulaşılmış ve elde edilen verilerin 558’i ile çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan regresyon analizleri sonucunda pozitif algı ölçeğinin üç faktörü olan mesleki-kişisel yetkinlik (MKY), etkili iletişim-iş birliği (Eİİ) ve sorumluluk yetisi ve örgütsel etkililiğe katkı sağlama (SYÖEKS) faktörlerinden sadece mesleki ve kişisel yetkinlik olgusunun içsel ve dışsal motivasyon üzerinde anlamlı yordayıcı olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin kendilerini mesleklerinde nitelikli görmeleri, etkin nesiller yetiştirmeleri açısı ile önem teşkil eder. Uluslararası ve ulusal birçok araştırmaya konu olan motivasyon ve pozitif algı arasındaki ilişki açısı ile önem taşıyan bu çalışma öğretmen motivasyonunu, yönetici bakış açısı çerçevesi ile değerlendirip; daha nitelikli bir hal almasında çeşitli ipuçları vermektedir.

Anahtar Kelimeler

algı, mesleki yetkinlik, motivasyon, pozitif algı, yöneticilik

Kaynakça

• Acat, M.B. ve Demiral, S. (2002). Türkiye'de Yabancı Dil Öğreniminde Motivasyon Kaynakları ve Sorunları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi,31, 312- 332.
• Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. ve Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin Motivasyon Etkenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (3): 151-166.
• Akbaba. S. (2006). Eğitimde Motivasyon. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi,13.
• Alan, U. (2008). Motivasyon Teorileri ve Motivasyonun İs Hayatı Üzerindeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Altok. T. (2009). Çalışanların Motivasyonunu Etkileyen Faktörlere İlişkin Hizmet ve İmalat İşletmelerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Babaoğlan, E. (2010). Okul Yöneticilerinde Duygusal Zekâ. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 119-136.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem teknik ve ilkeler. PegemA Yayıncılık.
• Balkar, B. ve Şahin, S. (2012). Okul Müdürlerinin Bilgi Yönetimi Süreç Yeterliklerinin ve Liderlik Becerilerinin İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi,1(2), 2146-9199.
• Balyer, A. ve Gündüz, Y. (2010). Yönetici ve Öğretmenlerin Okullarında Farklılıkların Yönetimine İlişkin Algılarının İncelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 32, 25-43.
• Beycioğlu, K., Aslan, M.(2010). Okul Gelişiminde Temel Dinamik Olarak Değişim ve Yenileşme: Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerin Rolleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 153-173.
• Birkan. K. C. (2009). Çalışanların Motivasyonel Öncelikleri ve Bir Motivasyon Faktörü Olarak Liderliğin Önemi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Buluç. B. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki. Educational Administration: Theory and Practice, 15 (57), 5-34.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyükses. L. (2010). Öğretmenin İş Ortamındaki Motivasyonunu Etkileyen Etmenler. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Buckley, P. & Doyle, E. (2014). Gamification and student motivation. Interactive Learning Environments, 24:6, 1162-1175, DOI: 10.1080/10494820.2014.964263.
• Cemaloğlu, N. ve Erdemoğlu Şahin, E. (2007). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465-484.
• Cüceloğlu. D. (2006). İnsan ve Davranışı. (15). İstanbul, Remzi Kitapevi.
• Evin Gencel, İ., (2015). Öğretme Motivasyonu Ölçeğini Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(36), 72-89.
• Fishbach, A. , Eyal, T. & Finkelstein S. R. ( 2010). How Positive and Negative Feedback Motivate Goal Pursuit. Social and Personality Psychology Compass , 4(8), 517–530.
• Gagne, M. ve Deci, E.L. (2005). Self-Determination Theory and Work Motivation. Journal of Organizational Behavior, (26), 331–362.
• Gençöz, F. (1998). Uyum Psikolojisi. Kriz Dergisi. 6 (2).
• Güngör, P. (2011). The relationship between reward management system and employee performance with the mediating role of motivation: A quantitative study on global banks. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 24, 1510-1520.
• Candan, D. G., & Gencel, İ. E. (2015). Öğretme Motivasyonu Ölçeği’ni Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(36), 72-89.
• Han, J. & Yin, H. (2016). Teacher motivation: Definition, research development and implications for teachers. Cogent Education , 3: 1217819.
• Hayes, C. T. & Weathıngton, B. L. (2007). Optimism, Stress, Life Satisfaction, and Job Burnout in Restaurant Managers. The Journal of Psychology Interdisciplinary, DOI: 10.3200/JRLP.141.6.565-580.
• Icekson, T., & Pines, A.M. (2013). Positive perception: A threedimensional model and a scale. Personality and Individual Differences, 54(1), 180-186.
• Iliya, A. ve Ifeoma L. G. (2015). Assessment of Teacher Motivation Approaches in the Less Developed Countries. Journal of Education and Practice, ISSN 2222-1735.
• Johnson, B., & Cristensen, L. (2008). Educational Research Quantitative, Qualitative, and Mixed Approaches. Fifth Edition, California: Sage Kaplan. M. (2007). Motivasyon Teorileri Kapsamında Uygulanan Özendirme Araçlarının İşgören Performansına Etkisi ve Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karaköse, T. ve Kocabaş, İ. (2006). Özel ve Devlet Okullarında Öğretmenlerin Beklentilerinin İş Doyumu Ve Motivasyon Üzerine Etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama , 2 (1): 3-14. Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. (26.baskı). Ankara Nobel Yayınevi.
• Kauffman, D. F., Yılmaz Soylu, M. ve Duke, B. (2011). Validation of the Motivation to Teach Scale. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal Of Education) 40: 279-290.
• Keleş, H. N. (2011). Pozitif Psikolojik Sermaye: Tanımı, Bileşenleri ve Örgüt Yönetimine Etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 3(2),1309 -8039.
• Kepekçioğlu, E.S. (2015). Üniversite öğrencilerinin öğretim elemanlarının inanılırlığı algısı ve sınıfta adalet algısı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu (384692).
• Koçel, T. (2010). İşletme Yöneticiliği. (12). İstanbul. Beta Basım AŞ.
• Lazowski, R. A. & Hulleman, C. S. (2015). Motivation Interventions in Education: A Meta-Analytic Review. Review of Educational Research, 20(10), 1-19, DOI: 10.3102/0034654315617832.
• Liu, Y., Hou, S. (2017). Potential reciprocal relationship between motivation and achievement: A longitudinal study. School Psychology International, Vol. 38–55.
• McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2014). Research in education: Evidencebased inquiry. London: Pearson Higher Ed. Thousand Oaks: Sage.
• Önen, L. ve Tüzün, B. (2005). Motivasyon. (1). İstanbul. Epsilon Yayıncılık.
• Önen, S. M. ve Kanayran, H. G. (2015). Liderlik ve Motivasyon: Kuramsal Bir Değerlendirme. Birey ve Toplum Dergisi, 5(10), 43-63.
• Örücü, E. ve Kanbur, A. (2008). Örgütsel-Yönetsel Motivasyon Faktörlerinin Çalışanların Performans ve Verimliliğine Etkilerini İncelemeye Yönelik Ampirik Bir Çalışma: Hizmet ve Endüstri İşletmesi Örneği. Yönetim ve Ekonomi, 15(1).
• Özdemir, S. ve Muradova, T. (2008). Örgütlerde Motivasyon Verimlilik İlişkisi”, Journal Of Qafqaz University, 24, s. 150. 346.
• Özdemir, T. Y, Kartal, S. E. ve Yirci, R. (2014). Okul Müdürlerinin Öğretmenleri Motive Etme Yaklaşımları, Turkish Journal of Educational Studies. 1 (2).
• Özdemir, T. Y. ve Boydak Özan, M. (2013). “İlköğretim Müfettişlerinin Unvanlarında Yapılan Değişikliğin İş Doyumu ve Motivasyonlarına Etkisi”, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (1), 147-158.
• Özdemir, T. Y. ve Yıldız, A. (2019). Pozitif Algı Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (Özel Sayı),691-704.
• Özgan, H. ve Aslan, N. (2008). İlköğretim Okul Müdürlerinin Sözlü İletişim Biçiminin Öğretmenlerin Motivasyonuna Etkisinin İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1),190-206.
• Pallant, J. (2016). SPSS Kullanma Kılavuzu SPSS İle Adım Adım Veri Analizi. (Çev. B. Sibel ve A. Berat). Ankara.
• Pekel, H. N. (2001). İşletmelerde motivasyon verimlilik ilişkisi, Devlet Hava Meydanları İsletmesi Antalya Havalimanı çalışanlara arasında bir örnek olay araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Pintrich, P. R. (2003). A motivational science perspective on the role of student motivation in learning and teaching contexts. Journal of Educational Psychology, 95, 667–686. Semerci, A. S. (2005). İş Motivasyonu ve Sonuçları: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Bir Uygulama. Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Şahin, S. (2010). An Investigation of School Culture With Respect to Some Variables. Elementary Education Online, 9(2), 561–575.
• Taylor, S. E., & Brown, J. D. (1988). Illusion and well-being: A social psychological perspective on mental health. Psychological Bulletin, 103(2), 193–210.
• Taştan, Ç. (2012). Bir Pozitif Psikoloji Kavramı Olarak Örgütle Özdeşleşmenin Psikolojik Güçlendirme Algısı ve Gönüllü Performans Davranışı Arasındaki İlişkide Ara Değişken Rolünün Değerlendirilmesi: Gıda Sektöründe Yapılan Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi,4(1), 1309-8039.
• Turner, A. (2017). How does intrinsic and extrinsic motivation drive performance culture in organizations? Cogent Education, 4: 1337543.
• Uluköy, M., Kılıç, R. ve Bozkaya, E. (2014). Hiyerarşik Yapısı Yüksek Olan Kurumlarda Liderlik Yaklaşımlarının Çalışanların Motivasyonu Üzerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (1), 191-206.
• Yalım, F. (2010). Çokuluslu İşletmelerde Kültürlerarası Yönetim ve Örgütsel Verimlilik İlişkisi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik Mesleği, Motivasyon Kaynakları ve Temel Tutumlar: Kuramsal Bir Bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.
• Yıldız, A., (2017). Okul Yöneticilerinin Pozitif Algı Düzeylerinin Öğretmen Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Öğretmen Görüşlerine Göre Bir Değerlendirme, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi, Teftişi. Planlaması ve Ekonomisi Ana Bilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Wigfield, A., & Cambria, J. (2010). Students’ Achievement Values, Goal Orientations and Interest: Definitions, Development, and Relations to Achievement Outcomes. Developmental Review, 30, 1-35.