İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin “Üçgen, Kare ve Dikdörtgen” Kavramlarına İlişkin Metaforları

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 116 - 134, 05.01.2021

Sabri Sidekli , Esadiye Pekdemir , Alper Yorulmaz

https://doi.org/10.18039/ajesi.826567

Cited By: 1

Öz

Metaforlar, matematiksel olmayan fikirleri kullanarak matematiksel kavramlara ilişkin yeni anlamlar geliştirmesine yardımcı olmakla birlikte geçmişe ait yaşantıları, bugünkü fikirleri ve geleceğe ilişkin umutları yansıtmaktadır. Öğrencilerin geometrik şekillerden olan üçgen, kare ve dikdörtgene ilişkin bakış açısı bu kavramlara ilişkin bakış açısını yansıtması bakımından önemli olduğu söylenebilir. Bu çalışmanın amacı, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin “üçgen, kare ve dikdörtgen” kavramlarına ilişkin algılarını metaforlar aracılığı ile belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını 2018-2019 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Muğla’da bulunan iki farklı devlet ilkokulunda öğrenim gören 146 dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan açık uçlu soruların yer aldığı form ile toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin üçgene ilişkin 34, kareye ilişkin 47 ve dikdörtgene ilişkin 51 geçerli metafor ürettikleri belirlenmiştir. Her geometrik şekilde, “nesne, okul araç-gereçleri, yapay yapı, yapı malzemesi, kural, sembol” kategorileri ortaya çıkmıştır. Bunlara ek olarak kare ve üçgende, “ders, yiyecek, soyut”; kare ve dikdörtgende “teknoloji, şekil, sağlık”; sadece üçgende “karakter, sayı, doğal yapı, harf”; sadece karede “oyun”; sadece dikdörtgende “uzuv, maden” kategorileri bulunmuştur. Ayrıca sadece üçgen ve dikdörtgende bulunan herhangi bir kategorinin ortaya çıkmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin ilkokul matematik dersinde geometrik şekiller konusunu öğrencilere öğretirken çevrelerinden ve yaşantılarından örnekler kullanmaları kavramlara ilişkin anlamsal öğrenmeyi arttıracağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

geometrik şekiller, ilkokul öğrencileri, metafor, matematik öğretimi

Metaphors of Fourth Grade Primary School Students Regarding the Concepts of "Triangle, Square and Rectangle"

Öz

Metaphors help develop new meanings of mathematical concepts using non mathematical ideas. In addition to that they reflect past lives, present ideas and hopes for the future. It can be said that the students' point of view regarding triangle, square and rectangle, which are among the geometric shapes, is important in terms of reflecting their perspective on these concepts. The aim of this study is to determine the perceptions of fourth grade primary school students about the concepts of "triangle", "square" and "rectangle" through metaphors. The phenomenological approach, one of the qualitative research models, was used in this study. The study group of the research consists of 146 fourth grade students attending two different public primary schools in province in the spring semester of the 2018-2019 academic year. The data were collected using a form with open-ended questions prepared by the researchers. Content analysis technique was used in the analysis of the data. It was determined that the fourth-grade primary school students produced 34 valid metaphors the triangle, 47 for square and 51 for rectangle. In every geometric form, categories of "object, school equipment, artificial structure, building material, rule, symbol" have emerged. In addition, the categories of "lesson, food, abstract" in square and triangle, "technology, shape, health" in square and rectangle; "character, number, natural structure, letter" in triangle; “game” in square; “limb, mine” in rectangle were found. Consequently, it was founded that there were no categories which is only in triangle and rectangle. It can be said that primary school teachers' use of examples from their environment and life while teaching the subject of geometric shapes to students in primary school math lesson can increase the semantic learning of concepts.

Anahtar Kelimeler

geometrical figures, metaphor, teaching math, primary school students

Kaynakça

• Alpaslan, S. ve Özen Kutanis, R. (2007). Bilimsel bilgi üretiminde metaforların rolü: destek mi, engel mi? Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (15), 1-17.
• Altun, M. (2014). Eğitim fakülteleri ve sınıf öğretmenleri için matematik öğretimi (18.baskı). Bursa: Alfa Akademi.
• Batdal Karaduman, G. and Cihan, H. (2018). The effect of multiple intelligence theory on students’ academic success in the subject of geometric shapes in elementary school. International Journal of Higher Education, 7(2), 227-233.
• Botha, E. (2009). Why metaphor matters in education. South African Journal of Education, 29, 431-444.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712,
• Çetinkaya, K. ve Uzunkol, E. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin ev ödevlerine ilişkin algıları. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, 1(1), 59-75.
• Doğan, Z. ve Sönmez, D. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin matematik dersine yönelik metaforik algılarının oluşturdukları görseller aracılığıyla incelenmesi. Turkish Studies, 14, 245-262.
• Elia, I., Gagatsis, A. and Kyriakides, L. (2003). Young children's understanding of geometric shapes: The role of geometric models. International Group for the Psychology of Mathematics Education, 2, 349-356.
• Ersoy, E. ve Aydın, E. (2017). İlköğretim öğrencilerinin matematiğin günlük yaşamla olan ilişkisine yönelik metaforik algıları. Sakarya Üniversitesi Eğtitim Fakültesi Dergisi, 33, 1-17.
• Ertürk, R. (2017). İlkokul öğrencilerinin “öğretmen” kavramına ilişkin metaforik algıları. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(3), 1-15.
• Fujita, T. (2012). Learners’ level of understanding of inclusion relations of quadrilaterals and prototype phenomenon. The Journal of Mathematical Behavior, 31, 60-72
• Gökbulut, Y., Sidekli, S. ve Yangın, Y. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının Van Hiele geometrik düşünce düzeylerinin, bazı değişkenlere (lise türü, lise alanı, lise ortalaması, öss puanları, lisans ortalamaları ve cinsiyet) göre incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 375-396.
• Güveli, E., İpek, A. S., Atasoy, E. ve Güveli, H. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kavramına yönelik metafor algıları. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 2(2), 140-159.
• Hacısalihoğlu, H. H., Mirasyedioğlu, Ş. ve Akpınar A. (2004). İlköğretim 6-8 matematik öğretimi, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Hahn, N. (2012). Paint by numbers revived! The Art Education Magazine for Teachers, 111(5), 42-43.
• Hallowell, D. A., Okamoto, Y., Romo, L. F. and La Joy, J. R. (2015). First‑graders’ spatial‑mathematical reasoning about plane and solid shapes and their representations. ZDM Mathematics Education, doi: 10.1007/s11858-015-0664-9
• Lakoff, G. and Núnez, ˜ R. (2000). Where mathematics comes from? New York: Basic Books.
• Levine, P. M. (2005). Metaphors and images of classrooms. Kappa delta Pi Record, 41(4), 172-175.
• MEB (2018). Matematik öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). MEB: Ankara.
• Miles, M. B. and Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Edition). California: SAGE Publications.
• Pesen, C. (2006). Matematik öğretimi (3. baskı). Ankara: Pegem yayıncılık.
• Pimm, D. (1981). Metaphor and analogy in mathematics. For the Learning of Mathematics, 1(3), 47–50.
• Presmeg, N. C. (1998). Metaphoric and metonymic signification in mathematics. Journal of Mathematical Behavior, 17(1), 25–32.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Tapan, M. and Arslan, Ç. (2009). Preservice teachers’ use of spatio-visual elements and their 71 level of justification dealing with a geometrical construction problem. US-China Education Review, 6(3), 54-60.
• Türk Dil Kurumu (2019).https://sozluk.gov.tr/?kelime= adresinden 11.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Toptaş, V. (2008a). Geometri alt öğrenme alanlarının öğretiminde kullanılan öğretim materyalleri ile öğretme-öğrenme sürecinin bir birinci sınıfta incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 299-232.
• Toptaş, V. (2008b). Geometri öğretiminde sınıfta yapılan etkinlikler ile öğretme-öğrenme sürecinin incelenmesi. İlköğretim Online, 7(1), 91-110.
• Tortop, H. S. (2013). Öğretmen adaylarının üniversite hocası hakkındaki metaforları ve bir değerlendirme aracı olarak metafor. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(2), 153-160.
• Woon, J.and Ho, Y. (2005). Metaphorical construction of self in teachers’ narratives. Language and Education, 19(5), 359-379.
• Yetim Karaca, S. ve Ada, S. (2018). Öğrencilerin matematik dersine ve matematik öğretmenine yönelik algılarının metaforlar yardımıyla belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(3), 789-800.
• Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, O. ve Altıntaş, G. (2018). 4. sınıf sosyal bilgiler dersi ‘geçmişimi öğreniyorum’ ünitesindeki geliştirme düzeyi kavramları üzerine öğrencilerin geliştirdikleri metaforlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 613-619.
• Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22, 127– 138.
• Zaranis, N. (2018). Comparing the effectiveness of using ICT for teaching geometrical shapes in kindergarten and the first grade. International Journal of Web-Based Learning and Teaching Technologies, 13(1), 50-63.