Improving Intercultural Sensitivity in Turkish Language Course to Migrants Through Tales

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 417 - 441, 01.07.2022

Burcu Çıldır

https://doi.org/10.18039/ajesi.987522

Cited By: 2

Öz

The aim of this study is to examine the process of creating intercultural sensitivity of sixth grade students to migrants via tales. The study is carried out with 24 sixth grade students, consisting of 14 females and 10 males. The study is comprised of two stages. The first stage is the design and implementation of course plans, and second is the presentation of the data with themes obtained from observations, interviews, and documents. Concordantly, by utilization of a tales from Meskhetian Turks in Turkish Language courses, a 6-hour course plan, each of which is 40 minutes, was designed. To study the process of creating intercultural sensitivity by means of tales, observation, document analyses after implementation, and individual vis-a-vis semi-structured interviews were used. By construing the themes reached as result of the analyses of the data obtained, study finding are come up with and discussed in the witness of the resources. It is observed that particularly three themes came forward in the process of improving intercultural sensitivity: recognition, resemblance, and empathy. It is noted as result of the analyses conducted that student, when got a favorable acquaintance with a different culture, they recognized and got curious such culture, tried to resemble it with their own, and develop an empathy with it. In conclusion, it is possible to say that ability to improve intercultural sensitivity might be ensured by means of tales in Turkish language courses. Taken together, it can be suggested to include tales which belong different cultures that have migrated to Turkey in the textbooks. The more frequent inclusion of such text in textbooks may support development of student’s intercultural sensitivity.

Anahtar Kelimeler

intercultural sensitivity, Meskhetian Turks, migration, tale, Turkish language teaching.

Türkçe Dersinde Masallar Aracılığıyla Göçmenlere İlişkin Kültürlerarası Duyarlılık Geliştirme

Öz

Bu araştırmanın amacı 6. sınıf düzeyinde masallar aracılığıyla öğrencilerde göçmenlere ilişkin kültürlerarası duyarlılık oluşturulması sürecinin incelenmesidir. Çalışma 6. sınıfa devam eden 14’ü kız, 10’u erkek toplam 24 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma iki adımdan oluşmaktadır. İlk adım ders planlarının tasarlanması ve uygulanması, ikinci adım gözlem, görüşme ve doküman incelemesi yoluyla elde edilen verilerin temalarla ortaya konulmasıdır. Bu bağlamda Türkçe dersinde uygulanmak üzere Ahıska Türklerine ait bir masal metni kullanılarak her biri 40 dakikalık toplam 6 derslik ders planı tasarlanmıştır. Masallar aracılığıyla kültürlerarası duyarlılık oluşturma sürecini incelemek için uygulama sürecinde gözlem, uygulamadan sonra doküman çözümlemesi ve bireysel, yüz yüze ve yarı yapılandırılmış görüşmeler kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesi sonucunda oluşan temalar yorumlanarak araştırma bulgularına ulaşılmış ve bu bulgular kaynakların tanıklığında tartışılmıştır. Kültürlerarası duyarlılık geliştirme sürecinde özellikle üç temanın öne çıktığı görülmüştür: Fark etme, benzetme ve empati duyma. Yapılan çözümlemelerde öğrencilerin farklı bir kültürle olumlu bir bağlam içerisinde tanıştıklarında bu kültürü fark edip merak ettikleri, kendi kültürleri ile bu kültür arasında ortaklık kurmaya çabaladıkları ve empati kurdukları görülmüştür. Bu bağlamda Türkçe derslerinde masallar aracılığıyla kültürlerarası duyarlılığa ilişkin becerilerin geliştirilebileceği söylenebilir. Araştırma kapsamında ders kitaplarında yer alması için göç ile Türkiye’ye gelmiş farklı topluluklara ait masal metinlerine yer verilmesi önerilebilir. Bu tür metinlerin farklı sınıf düzeylerine seslenecek biçimde ders kitaplarında daha sık yer alması, öğrencilerin kültürlerarası duyarlılık geliştirmelerini destekleyebilir.

Anahtar Kelimeler

Ahıska Türkleri, göç, kültürlerarası duyarlılık, masal, Türkçe öğretimi.

Kaynakça

• Ahıskalı, M. (2012). Ahıska'da söylenen hikâye ve masallar. Emin Yayınları.
• Alım, M., Doğanay, S., Şimşek, O. (2006). Ülkemize yönelik göçlere bir örnek: Ahıska Türkleri. Eastern Geographical Review, 15, 303–322. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunidcd/issue/2440/31127 adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Art of It (2020). Yirminci yüzyılın başlangıcı. Memed Ali Bek ailesi ve eşi Altun Hanım ile birlikte. https://www.artofit.org/image-gallery/247135098291684234//
• Aslan, C. (2019). Çocuk edebiyatı ve duyarlılık eğitimi. Pegem Akademi.
• Aslan, C. (2010). Düşünme becerilerini geliştirici dil ve edebiyat öğretimi ortamları -bir eğitim durumu örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (24), 127-152. http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c13s24/makale/c13s24mk.pdf#page=143 adresinden 05.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Avşar, B. Z., Tunçalp Z. S. (1995). Sürgünde 50. yıl Ahıska Türkleri. TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları.
• Bahar, H. H., Yılmaz, O. (2018). Ahıska, göç ve eğitim. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 238-257.
• Barkhuizen, G., Benson, P., ve Chik, A. (2014). Narrative inquiry in language teaching and learning research. Taylor & Francis.
• Bauböck, R. (2001). Public culture in societies of immigration. Willy Brandt Series of Working Papers in International Migration and Ethnic Relations, 1(01). http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:1410006/FULLTEXT01.pdf adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Boyraz, H. M., Erol, M. (2014). Betül Durmaz ile söyleşi, Ahıska Türkleri: 70 yıllık sürgün hikayesi. Bianet. https://bianet.org/biamag/toplum/160936-ahiska-turkleri-70-yillik-surgun-hikayesi
• Chen, G. M., & W.J. Starosta. (2000). The development and validation of the intercultural sensitivity scale. Paper presented at the Annual Meeting of the National Communication Association.
• Clenet, P., Diaz, A., Mazevet, R., Paccolat, S. (2013). Home Sweet Home. https://www.dailymotion.com/video/x3u0l29
• Creswell, J. W. (2015). Nitel Araştırma Yöntemleri. Siyasal Kitabevi.
• Çelik, A. (2009). Masalların eğitim açısından dil ve kültür edinimine katkısı üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Çetinkaya, Z. (2007). Masalların Türkçe öğretimindeki yeri ve önemi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Deniz, T. (2014). Uluslararası göç sorunu perspektifinde Türkiye. TSA. 18 (1), 175-204. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200514 adresinden 05.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Devrisheva, F. (2006). Ahıska Türkleri (sözlü kültür bağlamında). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş çocuk yazını. Tudem Yayınları.
• Durmuş, M. (2019). Kültürlerin temas alanı olarak dil öğretimi süreçleri ve mikro saldırganlıklar. Milli Folklor, 122, 50- 63. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/759120 adresinden 05.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Endacott, J. L., & Bowles, F. (2013). Avoiding the "it's a small world" effect: A lesson plan to explore diversity. Multicultural Education, 20, 43-48. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1015028.pdf adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Esendemir, N., Ertaş, N. (2018). Ortaokul Türkçe ders kı̇taplarındakı̇ göç olgusuna daı̇r unsurlar. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 72-80.
• Etyemez, R. (2016). Ahıska Türkleri folkloru üzerine bir araştırma (Kazakistan-Almatı bölgesi). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Fritz, W., Mollenberg, A., & Chen, G. (2001). Measuring intercultural sensitivity in different cultural context. Biannual Meeting of the International Asociation for Intercultural Comunication Studies (Hong Kong, July 24-29). https://web.uri.edu/iaics/files/12-Wolfgang-Fritz-Antje-Mollenberg.pdf adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Gay, G. (2014). Kültürel değerlere duyarlı eğitim. Anı Yayıncılık.
• Günay, U. (1992). Masal, Türk dünyası el kitabı. Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Huang H. (2002). Designing multicultural lesson plans. Multicultural Perspectives, 4 (4) 17-23. https://doi.org/10.1207/S15327892MCP0404_4 adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir. Kartarı, A. (2006). Farklılıklarla yaşamak kültürlerarası iletişim. Ürün Yayınları.
• İplikçi, M. (2014). Kömür karası çocuk. Günışığı Kitaplığı.
• Kartarı, A. (2006). Farklılıklarla yaşamak kültürlerarası iletişim. Ürün Yayınları.
• Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim. Engin Yayınları.
• Kaya Korkmaz, E. (2014). Sosyal yapılandırmacı öğrenme ortamı tasarımının, öğrencilerin kültürlerarası duyarlılığına ve etnikmerkezciliğine etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Kolaç, E. (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Folklor, 82, 19- 31. https://millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=82&Sayfa=16 adresinden 05.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• König, G. (2003). Dilbilim açısından Türkiye’de Türk dili ve yabancı dil eğitimi. G. König (Ed.), Dilbilim ve Uygulamaları içinde (ss. 111- 118). Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe dersi öğretim programı (1-8. Sınıflar). MEB.
• Moore, J. R. (2006). Shattering stereotypes: a lesson plan for improving student attitudes and behavior toward minority groups. The Social Studies, 97(1), 35-39. https://doi.org/10.3200/TSSS.97.1.35-39 adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Nayır, F. (2020). Kültürel değerlere duyarlı eğitim. Anı Yayıncılık.
• Obergfell, C. S. (1983). Fairy tales as a cultural context in the French classroom. The French Review, 56 (3), 439-446. https://www.jstor.org/stable/392077 adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Oğuzkan, F. (2001). Çocuk edebiyatı. Anı Yayınları.
• Orhan, F., Çoşkun, O. (2016). Zorunlu göçlere yeni bir örnek: Ahıska Türklerinin Erzincan’a göçleri. Türk Coğrafya Dergisi, 67. 41-50. https://doi.org/10.17211/tcd.281950 adresinden 05.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Önal, Ü. (2008). Ahıska masalları ve hikayeleri. Meneviş Yayınları.
• Özpolat, V. (2018). Zorunlu göçler ve doğurduğu sosyal travmalar. Hegem Yayınları.
• Perry, L. B., & Southwell, L. (2011). Developing intercultural understanding and skills: models and approaches. Intercultural Education, 22 (6), 453–466. https://doi.org/10.1080/14675986.2013.793036 adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Polat, T. (2006). Okur odaklı bir yaklaşımla yazın eğitimi. Mili Eğitim Dergisi, 169, 18-24. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/169/t%FClin.pdf adresinden 05.06.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Ragibova, İ. (2008). Kırgızistan’da yaşayan Ahıska Türklerinin folkloru. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Ramsey, P. G. (2018). Çocuklar için çokkültürlü eğitim. Anı Yayıncılık.
• Redfield, R., Linton, R. & Herskovits, M. (1936). Memorandum for acculturation. American Anthropologist, 38 (1936), 149-152. https://www.jstor.org/stable/662563 adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Rohmann, A., Florack, A., & Piontkowski, U. (2006). The role of discordant acculturation attitudes in perceived threat: an analysis of host and immigrant attitudes in Germany. International Journal of Intercultural Relations, 30 (6), 683-702. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2006.06.006 adresinden 08.04.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Rundell, K. (2021). Neden çocuk kitapları okumalıyız. Domingo Yayınevi.
• Saban, A., Ersoy, A. (2017). Eğitimde nitel araştırma desenleri. Anı Yayıncılık.
• Sakaoğlu, S. (1999). Masal araştırmaları. Akçağ Yayınları.
• Sedillo Lopez, A. (2008). Making and breaking habits: Teaching (and learning) cultural context, self-awareness, and intercultural communication through case supervision in a client-service legal clinic. Journal of Law and Policy, 28(37). https://openscholarship.wustl.edu/law_journal_law_policy/vol28/iss1/4/ adresinden 10.06.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Anı Yayıncılık.
• Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2006). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. Morpa Yayıncılık.
• Sever, S. (2010). Çocuk ve edebiyat. Tudem Yayıncılık.
• Subaşı, M., Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Stake, R. R. (2005). Case studies. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), The SAGE Handbook of Qualitative Research (Third edition). London: Sage.
• Şimşek, T., Yakar, M. Y. (2014). Çocuk edebiyatının kaynakları (Ed. Tacettin Şimşek), Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı. Grafiker yayınları.
• Talley, L. (2016). Fairy tales for language teaching. [Master thesis]. California State University.
• Topçu, D. (2018). Ahıska Türklerı̇nı̇n sosyo-kültürel özellı̇klerı̇ ile ilgı̇lı̇ sosyolojı̇k bı̇r araştırma. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Tunç, A. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 2 (2), 29- 63. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tesamakademi/issue/12946/156434 adresinden 05.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Ülker, D. (2015). Ortaokul 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde ilkçağ tarihi konularından Hititler konusunun öğretilmesinde Hitit masallarının kullanılmasının öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Ünal, S. (2014). Türkiye’nin beklenmedik konukları: “öteki” bağlamında yabancı göçmen ve mülteci deneyimi. Journal of World of Turks, 6 (3), 65-89.https://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/viewArticle/643 adresinden 25.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Walton, J., Priest, N., & Paradies, Y. (2013). Identifying and developing effective approaches to foster intercultural understanding in schools. Intercultural Education, 24 (3), 181-194. https://doi.org/10.1080/14675986.2013.793036 adresinden 10.06.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Yılmaz, A. (2014). Uluslararası göç: Çeşitleri, nedenleri ve etkileri. Turkish Studies, 9(2), 1685-1704.
• Yin, R. (1984). Case study research: design and methods. California: Sage Publications.