Ortaöğretim Kurumlarında Mesleki Öğrenme Topluluğu Uygulamalarının Örgütsel Öğrenme İle İlişkisi

Year 2025, Volume: 15 Issue: 3, 931 - 959, 27.09.2025

Hülya Nural , Kamile Demir

https://doi.org/10.18039/ajesi.1638656

Abstract

Bu araştırmada, ortaöğretim kurumlarında yürütülmekte olan mesleki öğrenme topluluğu uygulamaları ile örgütsel öğrenme arasındaki ilişki araştırılmıştır. Bu çalışma nicel desende ilişkisel tarama yöntemiyle yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini basit tesadüfi örnekleme yoluyla yansız olarak seçilmiş olan 305 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak için, “Mesleki Öğrenme Topluluğu Ölçeği” ve “Öğrenen Örgüt Profili Ölçeği” uygulanmıştır. Verilerin analizinde, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri ile betimsel istatistikler oluşturulmuştur. Ortaöğretim kurumlarında mesleki öğrenme topluluğu uygulamaları ile örgütsel öğrenme düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki ise, Pearson Momentler çarpımı Korelasyon Katsayısı tekniği ile incelenmiştir. Sonuç olarak; öğretmenlerin görev yapmakta oldukları okullarda örgütsel öğrenme ve mesleki öğrenme topluluğu uygulamalarına yönelik algılarının yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin örgütsel öğrenme düzeyleri ile mesleki öğrenme topluluğu uygulamaları arasında yüksek düzeyde pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiş; resmi ortaöğretim kurumlarında görülen mesleki öğrenme topluluğu uygulamaları ile örgütsel öğrenme arasında anlamlı bir ilişki bulunduğu ortaya konmuştur.

Keywords

mesleki öğrenme topluluğu , örgütsel öğrenme , ortaöğretim

Ethical Statement

Makale 1. yazarın yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

The Relationship Between Professional Learning Community Practices and Organizational Learning in Secondary Educational Institutions

Abstract

This research explores the connection between professional learning community practices and organizational learning within secondary education institutions. Adopting a quantitative research approach, the study utilized a relational survey design. A total of 305 teachers were selected as the sample using a simple random sampling technique to ensure unbiased participation. To gather data, the "Professional Learning Community Scale" and the "Learning Organization Profile Scale" were employed. The analysis involved calculating descriptive statistics, including arithmetic means and standard deviation values. The Pearson Product-Moment Correlation Coefficient method was applied to investigate the link between professional learning community practices and organizational learning levels in secondary schools. The findings revealed that teachers perceive both professional learning community practices and organizational learning in their schools at a high level. Additionally, a strong, positive, and significant correlation was identified between organizational learning levels and professional learning community practices, highlighting a meaningful association between these practices and organizational learning in formal secondary education settings.

Keywords

professional learning community , organizational learning , secondary education

References

• Ağsu, M. (2020). Fakülte okul iş birliğinde geliştirilen mesleki öğrenme topluluğunun öğretmenlerin mesleki becerilerine etkisi. (Unpublished doctoral dissertation) Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Akgedik, N. (2016). Sınıf öğretmenlerinin değer yönelimleri ile öğrenen okul algıları arasındaki ilişki (Unpublished master dissertation). Toros Üniversitesi, Mersin.
• Alanoğlu, M. (2014). Ortaöğretim kurumlarının örgütsel öğrenme düzeylerinin okul etkililiği ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. (Unpublished master dissertation). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Altun, B. (2020). Sürdürülebilir öğretmen gelişimi: Mesleki öğrenme toplulukları. (Unpublished doctoral dissertation) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Anderson, S.G. (2020). A quantitative study of schools as learning organizations: an examination of professional learning communities, teacher self-efficacy, and collective efficacy. (Unpublished doctoral dissertation) Luisiana University.
• Argyris, C., & Schön, E. (1996). Organizational learning: A theory, method and practice. Reading, MA: Addison Wesley.
• Arygris, C., & Schön, D. A. (1978). Organizational learning: A theory of action perspective. Massacuthes: Addison Wesley Longman Publishing Company.
• Bakioğlu, A. ve Bayhan, B. (2017). Öğretmenlerin mesleki (profesyonel) hayatları. Nobel Yayıncılık: Ankara.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. Kariyer Yayınları: İstanbul.
• Bolam, R., McMahon, A., Stoll, L., Thomas, S., Wallace, M., Greenwood, A., Hawkey, K., Ingram, M., Atkinson, A. & Smith, M. (2005). Creating and sustaining effective professional learning communities. Bristol: University of Bristol, Department of Education and Skills.
• Bowen, G. L.; Ware, W. B.; Rose, R. A. & Powers, J. D. (2007). Assessing the functioning of schools as learning organizations. Children and Schools, 29 (4).
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum (27.Baskı) Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (1.Baskı),Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara
• Callan, M.B. (2009). Sustaıned organızatıonal learnıng for comprehensıve school reform: a sensemakıng perspectıve. (Unpublished doctoral dissertation) Fielding Graduate Universitesi.
• Cansoy, R., ve Parlar, H. (2017). Mesleki öğrenme topluluklari olarak okullar: okullarda uygulanmasi ve geliştirilmesi. Turkish Studies, 12(17), 89-112
• Carter, B. (2008). The impact of a professional learning community on student achievement. (Unpublished doctoral dissertation) Walden University.
• Celep, C. (2021). Eğitim örgütlerinde örgütsel öğrenme. Nobel Yayıncılık: Ankara.
• Clarke,P. (2000). Learning schools, learning systems. London: York House Typographic Ltd: Londra.
• Collinson V. & Cook T. F. (2016). Örgütsel öğrenme eğitim örgütlerinde öğrenme, öğretme ve liderlik, Çev. Ed.: Murat Gürkan Gülcan. Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara.
• Cücemen, F. (2018). Mesleki Öğrenme Topluluğu Olarak İlköğretim Okullarının İncelenmesi. (Unpublished master dissertation) Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çopur, M. (2020). Tasarlanan Mesleki Öğrenme Topluluğunun Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Mesleki Gelişimine ve Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisinin İncelenmesi. (Unpublished doctoral dissertation) Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• DeRoberto, T. (2011). The relationship between principal emotional intelligence and the school as a learning organization (Unpublished doctoral dissertation), Virginia University.
• Dervişoğulları, M. (2014). Profesyonel Öğrenme Topluluklarının Boyutlarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. (Unpublished master dissertation) Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• DuFour, R. & Eaker, R. (1998). Professional learning communities at work: Best practices for enhancing student achievement. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• DuFour, R. (2004). What is a “professional learning community?” Education leadership, Association for Supervision and Curriculum Development, 61(8), 6-11.
• DuFour, R., DuFour, R., Eaker, R., & Many, T. (2006). Learning by doing: A handbook for professional learning communities at work. Bloomington, IN: Solution Tree.
• Easterby-Smith, M., & Lyles, M. A. (2011). Handbook of organizational learning and knowledge management. Chichester, UK: John Wiley & Sons.
• Ekinci, S. (2018). Profesyonel öğrenme topluluğu, psikolojik sahiplenme ve bağlamsal performans arasındaki ilişki. (Unpublished doctoral dissertation) Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Eyanagho, V. E.(2019). Teachers’ perceptions of professional learning communities. All Theses And Dissertations. 276. Retrieved from https://dune.une.edu/theses/276
• Fiol, C.M., & Lyles, M.A. (1985). Organizational learning. Academy of Management Review, 10, 803-13.
• Gnechten, M. P. (2011) Collaborative practitioner inquiry: Providing leadership and action research for teacher Professional development. (Unpublished master dissertation) Arizona State University, Temple.
• Güzen, S.A. (2020). Liselerde yenilik yönetimi ıle örgütsel öğrenme arasındaki ilişki (Şanlıurfa ili örneği). (Unpublished master dissertation). Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Hord, S. (1997). Professional learning communities: Communities of continuous inquiry and improvement. Austin, TX: Southwest Educational Development Laboratory.
• Huber, P. G. (1991). Organizational learning: The contributing processes and the literatures. Organization Science, 2(1), 88-115. Karakaya Yıldırım, N. (2019). Meslek içi İngilizce öğretmenlerinin mesleki çevrimiçi bir grupta araştırma deneyimleri: Nitel çoklu vaka incelemesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kayan, M. S. (2022). Mesleki öğrenme topluluğunun ilkokul öğretmenlerinin mesleki gelişimine ve öğrencilerin başarısına etkisini incelemeye yönelik bir uygulama. (Unpublished doctoral dissertation) Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Kruse, S. D., Louis, K. S., & Bryk, A. S. (1995). An emerging framework for analyzingschool-based professional community. In K. S. Louis, & S. Kruse (Eds.), Professionalism and community: Perspectives on reforming urban schools (pp. 3-44). Thousand Oaks, CA: Corwin.
• Levinthal, D. A., & March, J. G. (1993). The myopia of learning. Strategic Management Journal, 14, 95-112.
• Lieberman, A., & L. Miller. (2011). The Starting Point for Professional Learning is in Schools and Classrooms. Journal of Staff Development 32 (4), 16-20.
• Marsick, V. J., & Watkins, K. E. (1996). Adult educators and the challenge of the learning organization. Adult Learning, 7(4), 18–20.
• MEB. (2018). MEB Eğitim Kurulları ve Zümreleri Yönergesi. retrieved from the e-mufredat.meb.gov.tr website, specifically from the Dokumanlar/MEBKurullar_Zumreler_08082018.pdf section, on May 3, 2022.
• MEB. (2022) Birlikte İngilizce (English Together) Projesi. retrieved from https://oygm.meb.gov.tr/www/birlikte-ingilizceenglish-together-projesi/icerik/931 on December, 26, 2022.
• MEB. (2023). 2023 Eğitim vizyonu. Retrieved from http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf on May,3,2022.
• Odor H.O. (2018) A Literature Review on Organizational Learning and Learning Organizations. Int J Econ Manag Sci 7: 494.
• Olivier, D. F., Hipp, K. K., & Huffman, J. B. (2003). Professional learning community assessment. J. B. Huffman, & K. K. Hipp içinde, Reculturing schools as professional learning communities (s. 27-65). Lanham, MD: Scarecrow Education.
• Öğdem, Z. (2015). Mesleki öğrenme topluluğu olarak ilköğretim okullarında takım liderliği ve örgüt iklimi. (Unpublished master dissertation) Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özkan, T. (2016). Do professional learning communities influence student achievement? A social capital perspective. (Unpublished doctoral dissertation) Kansas Üniversitesi, Yurt Dışı Enstitü, Kansas.
• Psychoyos. D. (2012). Teachers teaching teachers: A case study of the 2011 proed professıonal learnıng communıty and ıts ınfluence on creatıng a culture for organızatıonal learnıng ın schools ın the Republıc of Panama. (Unpublished doctoral dissertation) Missouri University.
• Ramirez, J.A. (2020). High school professional learning communities in California high schools: the signifıcance of the principal’s leadership behaviours. (Unpublished doctoral dissertation) La Verne University.
• Saçmalıoğlu, M. G. (2019). Beden eğitimi öğretmen adaylarının, mesleki öğrenme topluluğu aracılığıyla 21. yüzyıl becerilerini ortaya çıkarma süreçlerinin keşfedilmesi. (Unpublished master dissertation) Ankara Üniversitesi,Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Schwandt, D., & Marquardt, M. (2000). Organizational learning. New York: St Lucie Press.
• Senge, P. M. (2022). Beşinci disiplin (21.Baskı). (Çev.A. İldeniz ve A. Doğukan). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Silins, H. & Mullford, B. (2002). Schools as learning organizations: The case for system, teacher and student learning. Educational Administration, 40(5), 425-461.
• Stoll, L., & Louis, K. S. (2007). Professional learning communities: Divergence, depth and dilemmas. McGraw-Hill Education (UK).
• Şahin, F. (2014). Ortaöğretim kurumlarında örgütsel öğrenmeyi destekleyici ve engelleyici faktörler (Unpublished master dissertation). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Şahin, S., Çakır, Ç. ve Öztürk, N. (2014). Öğrenen örgüt profilinin Türkçeye uyarlanması. Gaziantep University Journal of Social Sciences. 13 (1), 153-168
• Thomas, E. (2018). The relationship between teacher perceptions of professional learning communities and student achievement Online Theses and Dissertations. 498.Retrieved from https://encompass.eku.edu/etd/498
• Vescio, V., Ross, D., & Adams, A. (2008). A review of research on the impact of professional learning communities on teaching practice and student learning. Teaching and teacher education, 24(1), 80-91.
• Wahlstrom, K., & Louis, K.S. (2008). How teachers perceive principal leadership. Educational Administration Quarterly, 44(4), 498-445.
• Wang T. (2016). School leadership and professional learning community: case study of two senior high schools in Northeast China. Asia Pacific Journal of Education, 36(2), 202-216.
• Watson, C. (2012). Effective professional learning communities? The possibilities for teachers as agents of change in schools. British Educational Research Journal. 40 (1). 18–29
• Yates, L. A. (2014). Exploring the relationship of ethical leadership with job satisfaction, organizational commitment, and organizational citizenship behavior. The Journal of Values-Based Leadership, 7 (1), 1–15.
• Yavaş, T. (2012). Ortaöğretim okul yöneticileri ve öğretmenlerinin öğrenilmiş çaresizlik, tükenmişlik ve öz-yeterlik algılarının örgütsel öğrenme düzeylerine etkileri (Unpublished doctoral dissertation). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.