Dijital Veri Güvenliği Farkındalığı Ölçeğinin Geliştirilmesi

Yıl 2015, , 23 - 40, 01.09.2015

Eray Yılmaz Yusuf Levent Şahin Yavuz Akbulut

https://doi.org/10.5824/1309-1581.2015.4.002.x

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki hızlı gelişmeler sonucunda geçmişte daha çok basılı materyallerle çalışan öğretmenler, günümüzde bilgiyi dijital ortamlarda üretmekte ve saklamaktadır. Öğretim etkinliklerinde güncel teknolojileri kullanması beklenen öğretmenlerin sahip oldukları dijital verilerin güvenliği son derece önemlidir. Veri güvenliğinin öneminden yola çıkan bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin dijital veri güvenliği farkındalıklarının belirlenmesine yönelik bir ölçek geliştirmektir. Alanyazın taraması ve kritik paydaşlarla yapılan odak grup görüşmeleri sonucunda 93 maddeden oluşan bir madde havuzu oluşturulmuştur. 12 alan uzmanının görüşü alındıktan sonra taslak ölçek formunun ön deneme uygulaması 79 öğretmen ile gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliği için 529 öğretmenden toplanan veriler ile açımlayıcı faktör analizi AFA yapılmış, 32 maddeden oluşan tek faktörlü bir yapı ortaya konmuştur. Kabul edilebilir iç tutarlılık α:0.945 ve açıklanan varyans % 36.1 değerlerine sahip olan beşli Likert tipindeki ölçek, 335 farklı katılımcıya daha uygulanmış ve doğrulayıcı faktör analizi DFA gerçekleştirilmiştir. Modifikasyon indeksleri yardımı ile ideal değerlere ulaşan tek faktörlü yapı, dijital veri güvenliği farkındalık ölçeğinin DVGFÖ geçerli ve güvenilir olduğunu, ileride yapılacak araştırmalarda kullanılabileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

öğretmen yetiştirme, dijital veri güvenliği, veri güvenliği farkındalığı, ölçek geliştirme, açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi

Development of the Digital Data Security Awareness Scale

Öz

Contemporary teachers, who used to work with printed materials in the past, produce and store the information in digital environments thanks to rapid advances in information and communication technologies. The safety of the digital information processed by today’s teachers carries utmost importance as they are supposed to employ current information technologies in their instructional endeavors. In this regard, the purpose of the current study has been derived from the importance of sustaining digital data security of teachers. Thus, the aim was to develop a scale to identify the digital data awareness of teachers. A comprehensive literature review followed by focus group interviews with critical partners led to an item pool of 93 statements. After the revisions of 12 field experts, the draft form was piloted with 79 teachers. An exploratory factor analysis was performed with 529 teachers to investigate the construct validity of the scale, which revealed a single-factor structure sheltering 32 items. The five-point Likert structure revealed acceptable internal consistency α: 0.945 and variance values 36.1 % . A confirmatory factor analysis with a new sample of 335 teachers was conducted to confirm the factor structure. Through modification indices, the single factor structure reached ideal values. As the reliability and validity features of the scale were acceptable, it can be used in further research successfully.

Anahtar Kelimeler

teacher education, digital data security, data security awareness, scale development, exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis

Kaynakça

• Acar, N. V. (2004). Ne kadar farkındayım: Gestalt terapi (2. Baskı). Ankara: Babil Yayınevi.
• Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları: Sık kullanılan istatistiksel analizler ve açıklamalı SPSS çözümleri. İstanbul: İdeal Kültür ve Yayıncılık.
• Balaman, Y. (2013). Ortaöğretim bilgi ve iletişim teknolojisi ders kitabı. Ankara: Fırat Yayıncılık.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Canbek, G., & Sağıroğlu, Ş. (2006). Bilgi, bilgi güvenliği ve süreçleri üzerine bir inceleme. Politeknik Dergisi, 9(3), 165-174.
• Canbek, G., & Sağıroğlu, Ş. (2007). Bilgisayar sistemlerine yapılan saldırılar ve türleri: Bir inceleme. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23(1-2), 1-12.
• Chou, C., & Peng, H. (2011). Promoting awareness of Internet safety in Taiwan in-service teacher education: A ten-year experience. Internet and Higher Education, 14, 44-53.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed). London: Routledge.
• Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis (2nd Ed). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Demir, S. B., & Akengin, H. (2010). Sosyal bilgiler dersine yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-40.
• Dönmez, O., Odabaşı, H. F., Kabakçı Yurdakul, I., Kuzu, A., & Girgin, Ü. (2014). Öğretmen adayları için hazırlanan algılanan İnternet riskleri ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. 8. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, 18-20 Eylül 2014, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Dülger, V. M. (2004). Bilişim suçları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme I: Temel kavramlar ve işlemler(2.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• FATİH Projesi. (2012). Proje hakkında. http://fatihprojesi.meb.gov.tr/tr/icerikincele.php?id=6 adresinden 17.12.2013 tarihinde edinilmiştir.
• Fussell, R. S. (2005). Protecting information security Availability via self-adapting intelligent agents. Military Communications Conference, IEEE, 297.
• Güven, E., & Aydoğdu, M. (2012). Çevre sorunlarına yönelik farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 1(2), 185-202.
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
• Karakaş, Z. (2002). Teknoloji yönetimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Karakoç, M. (2011). Bilişim suçlarına genel bakış, bilişim suçlarını önleme çalışmaları ve güvenli İnternet kullanımı. Suç ve Önleme Sempozyumu, Bursa.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler ve teknikler. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. Şti.
• Kelloway, K. E. (1998). Using Lisrel for structural equation modeling: A researcher’s guide. London: Sage.
• Ketizmen, M., & Ülküderner, Ç. (2007). E-devlet uygulamalarında kişisel verilerin korun(ma)ması. XII. Türkiye’de İnternet Konferansı, 8-10 Kasım 2007, Ankara.
• Kuzucu, Y. (2008). Duygusal farkındalık düzeyi ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 51-64.
• Mart, İ. (2012). Bilişim kültüründe bilgi güvenliği farkındalığı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• McCumber, J. (2005). Assessing and managing security risk in IT systems. Washington: CRC Press. MEB Bilgi http://bigb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_06/18113300_yonerge.pdf adresinden 17 Mart 2014 tarihinde edinilmiştir. (2012). Bilgi ve sistem güvenliği yönergesi.
• Özenç, K. (2007). Bilgi ve iletişim teknolojilerinde kişisel ve kurumsal bilgi güvenliğinin sağlanması. Uluslararası Katılımlı Bilgi Güvenliği ve Kriptoloji Konferansı, 13-14 Aralık 2007, Ankara.
• Özyeşil, Z., Arslan, C., Kesici, Ş., & Deniz, M. E. (2011). Bilinçli farkındalık ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(160), 224-235.
• Sargın, N. (2010). Öğretmen adaylarının çatışma ve şiddete ilişkin farkındalık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(4), 601-616.
• Schlienger, T., & Teufel, S. (2001). Analyzing information security culture: Increased trust by an appropriate information security culture. University of Fribourg, Fribourg.
• Schumacher, R. E., & Lomax, R. G. (1996). A beginner’s guide to structural equation modeling. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Stevens, J. (1996). Applied multivariate statistics for the social sciences (3rd Ed.). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Tabachnick, G. B., & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (4th Ed.). USA: Allyon and Bacon Press.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tekerek, M. (2008). Bilgi güvenliği yönetimi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 11(1), 132.
• Tekerek, M., & Tekerek, A. (2013). A research on students’ information security awareness. Turkish Journal of Education, 2(3), 61-70.
• Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington, DC: American Psychological Association.
• Türk Dil Kurumu [TDK]. (2015). Güncel Türkçe sözlük.http://www.tdk.gov.tr/ adresinden 30.01.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Ursavaş, Ö. F., Şahin, S., & McIlroy, D. (2014). Öğretmenler için teknoloji kabul ölçeği: Ö-TKÖ. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(4), 885-917.
• Yavanoğlu, U., Sağıroğlu. Ş., & Çolak. İ. (2012). Sosyal ağlarda bilgi güvenliği tehditleri ve alınması gereken önlemler. Politeknik Dergisi, 15(1), 15-27.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.