Toplumsal Hareketlerin Sınırlılıkları ve Büyük Veri Çağında Dijital Gözetimin Artan Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 54, 204 - 222, 01.09.2023

Özgür Yılmaz

https://doi.org/10.5824/ajite.2023.03.003.x

Öz

Bugün dijitalleşmenin yoğun olarak tartışıldığı alanlardan biri de gözetimdir. Dijital gözetim olarak adlandırılabilecek bu olgu genellikle gizlilik, gösteri ve kişisel bilgilere erişim bağlamında ve sinoptikon, banoptikon ve omnipikon gibi kavramlar etrafında tartışılmaktadır. Dijital gözetimin politik ekonomi ve sosyal hareketlerle ilişkisi genellikle göz ardı edilmektedir. Büyük veri kavramı çerçevesinde incelendiğinde, dijital gözetim altındaki bireylerin kategorilendirildiği görülmektedir. Özellikle pandemi ile devletlerin gözetim teknolojilerine odaklanması, sosyal hareketlerin örgütlenme olanaklarını zorlaştırmaktadır. Çin'deki kredi sistemi, gözetim teknolojilerinin en aşırı örneklerinden biridir. Metaverse evrenine yapılan yatırımlar, sosyal hareketlerle ilgili zorluklara distopik bir kurgu eklemektedir. Çalışmada, dijital gözetimin sosyal hareketler üzerinde yapısal sonuçları olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda, çalışmada üç hipotez öne sürülmektedir. Bunlardan ilki, dijital gözetimin sosyal hareketlerin alanını değiştirdiğidir: Sosyal hareketler dijital alana taşınmaktadır. Diğer bir hipotez, dijital ortamda gerçekleşen sosyal hareketlerin solgunlaştığı ve insanlarda bir illüzyon yarattığıdır. Hacktivizm ve slacktivizm gibi yeni protesto repertuarlarının bu argümanı güçlendirdiği düşünülmektedir. Üçüncü bir hipotez, sosyal hareketlerin dönüşümü nedeniyle yükselen (dijital) populizm olgusudur ve (dijital) populizmin politika biçimi hakkında getirdiği değişikliklerdir. Çalışmanın amacı, büyük verinin sosyal hareketler üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Çalışmada literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Araştırma, büyük veri ve yapay zekâ uygulamalarının sosyal hareketler üzerinde kısıtlayıcı bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Dijital Gözetim, Pandemi, Toplumsal Hareketler, Popülizm, Metaevren

The Limitations of Social Movements and the Increasing Impact of Digital Surveillance in the Age of Big Data

Öz

Surveillance is one of the areas where digitalization is discussed intensely today. The phenomenon that can be called digital surveillance is generally discussed in the context of privacy, display, and access to personal information and around concepts such as synopticon, banopticon, and omnipticon. The relationship of digital surveillance with political economy and social movements is often neglected. When examined within the framework of the big data concept, it is seen that the individuals subjected to digital surveillance are categorized. Especially with the pandemic and the focusing of the states on surveillance technologies, the organizational opportunities of social movements are getting harder. The credit system in China is one of the most extreme examples of surveillance technologies. Investments in the metaverse universe add a dystopian fiction to the difficulties mentioned about social movements.

Anahtar Kelimeler

Digital Surveillance, Pandemic, Social movements, Populism, Metaverse

Kaynakça

• Allmer, T. (2012). Critical Internet Surveillance Studies and Economic Surveillance. (Ed. Christian Fuchs, Kees Boersma, Anders Albrechtslund & Marisol Sandoval) Internet and Surveillance the Challenges of Web 2.0 and Social Media. Routledge.
• Ang, P. S., Teo, D. C. H., Dorajoo, S. R., Prem Kumar, M., Chan, Y. H., Choong, C. T., ... & Poh, J. W. W. (2021). Augmenting product defect surveillance through web crawling and machine learning in singapore. Drug safety, 44(9), 939-948.
• Aydın, B. (2021). Pandemi, Neoliberalizm ve Biyoiktidar: Bir Büyük Kapatılma ve Güvencesizlik Hikayesi. (Eds. Yasemin İnceoğlu & Savaş Çoban) Pandemi Neoliberalizm Medya. Ayrıntı Yayınları.
• Barrett, M. (2004). Marx'tan Foucault'ya İdeoloji. Trans. Ahmet Fethi. Doruk Yayımcılık.
• Bell, D., Loader, B. D., Pleace, N. & Schuler, D. (2004). Cyberculture The Key Concepts. Routledge.
• Bigo, D. (2008). Globalized (in) security: the field and the ban-opticon. In Terror, insecurity and liberty (pp. 20-58). Routledge.
• Bloom, P. (2019). Monitored Business and Surveillance in a Time of Big Data. Pluto Press.
• Bora, T. (2011). Sol, Sinizm, Pragmatizm. 2nd Print. Birikim Yayınları.
• Böcskei, B. (2017). "Post-truth politics" as the normal state of politics. Tamara Journal of Critical Organisation Inquiry, 15(3/4), 257-260.
• Brayne, S. (2017). Big data surveillance: The case of policing. American sociological review, 82(5), 977-1008.
• Cadwalladr, C., & Graham-Harrison, E. (2018). Revealed: 50 million Facebook profiles harvested for Cambridge Analytica in major data breach. The guardian, 17, 22.
• Carty, V. (2018). Social Movements and New Technology. Routledge..
• Chen, M., Mao, S., Zhang, Y & Leung, V. C. M. (2014). Big Data Related Technologies, Challenges and Future Prospects. Springer.
• Clemens, A. (2022). Metaverse For Beginners A Guide to Help You Learn About Metaverse, Virtual Reality and Investing in NFTs. Independently published.
• Çomu, T. & Halaiqa, İ. (2018). Web İçeriklerinin Metin Temelli Çözümlemesi. (Ed. Mutlu Binark) Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri. 3rd Print. Ayrıntı.
• Nadal, L. (2021). On populism and social movements: from the Indignados to Podemos. Social Movement Studies, 20(1), 36-56.
• Eagleton, T. (1996). İdeoloji Giriş. Trans. Muttalip Özcan. Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. Trans. Mehmet Ali Kılıçbay. İmge Kitabevi. 
• Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü. 3Rd Print. Trans. Işık Ergüden. Ayrıntı Yayınları.
• Fuchs, C. (2012). Critique of the Political Economy of Web 2.0 Surveillance. (Ed. Christian Fuchs, Kees Boersma, Anders Albrechtslund & Marisol Sandoval) Internet and Surveillance the Challenges of Web 2.0 and Social Media. Routledge:.
• Fuchs, C. (2021). Google Kapitalizmi. (Trans. Çağla Çavuşoğlu) (Ed. Filiz Aydoğan) Yeni Medya Kuramcılarından Yeni Medya Kuramları I. Der Yayınları.
• Fuhcs, C., Boersma, K., Albrechtslund, A. & Sandoval, M. (2012). Introduction: Internet and Surveillance. (Ed. Christian Fuchs, Kees Boersma, Anders Albrechtslund & Marisol Sandoval) Internet and Surveillance the Challenges of Web 2.0 and Social Media. Routledge.
• Gerbaudo, P. (2014). Populism 2.0. Social media, politics and the state: Protests, revolutions, riots, crime and policing in the age of Facebook, Twitter and YouTube, 16, 67.
• Gounari, P. (2018). Authoritarianism, Discourse and Social Media: Trump as the 'American Agitator'. (Ed. Jeremiah Morelock) Critical Theory and Authoritarian Populism. University of Westminster Press.
• Güngör, N. (2020). İletişim Kuramlar Yaklaşımlar. 5Th Print. Siyasal Kitabevi.
• Han, B. (2020). Psikopolitika Neoliberalizm ve Yeni İktidar Teknikleri. Trans. Haluk Barışçan. Metis.
• Han, B. (2021). Kapitalizm ve Ölüm Dürtüsü Denemeler ve Söyleşiler. (Trans. Çağlar Tanrıyeri). İnka.
• Harkin, D., Molnar, A., & Vowles, E. (2020). The commodification of mobile phone surveillance: An analysis of the consumer spyware industry. Crime, media, culture, 16(1), 33-60.
• Heywood, A. (2018). Siyasetin ve Uluslararası İlişkilerin Temel Kavramları. 4Th Print. Trans. Fahri Bakırcı. BB101 Yayınları.
• Hunter, T. (2022). Surveillance will follow us into 'the metaverse,' and our bodies could be its new data source. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/technology/2022/01/13/privacy-vr-metaverse
• Hutter, S., Kriesi, H., & Lorenzini, J. (2018). Social movements in interaction with political parties. The Wiley Blackwell companion to social movements, 322-337.
• Illiadis, A. & Russo, F. (2020) Eleştirel Veri Çalışmaları (EVÇ): Giriş. (Trans. Filiz Aydoğan) (Ed. Filiz Aydoğan) Yeni Medya Kuramları II. Der Yayınları.
• Kar, A. & Güven, S. (2016). Medya, Teknoloji, Şiddet ve Haz Sarmalı. (Eds. Yasemin G. İnceoğlu & Nebahat A. Çomak) Metin Çözümlemeleri. 2. Print. Ayrıntı Yayınları.
• Kelly Garrett, R. (2006). Protest in an information society: A review of literature on social movements and new ICTs. Information, communication & society, 9(02), 202-224.
• Kitchin, R. (2014). The Data Revolution Big Data, Open Data, Data Infrastructures and Their Consequences. Sage.
• Lyon, D. (1997). Elektronik Göz Gözetim Toplumunun Yükselişi. Trans. Dilek Hattatoğlu. Sarmal Yayınevi.
• Lyon, D. (2006). Günlük Hayatı Kontrol Etmek Gözetlenen Toplum. Trans. Gözde Soykan. Kalkedon Yayıncılık.
• Mathew, B. B. (2022). Surveillance and Panopticon: A Study on the Social Credit System in China. Journal of Polity and Society, 12(2), 115-122.
• Mattelart, A. (2012). Gözetimin Küreselleşmesi Güvenlileştirme Düzeninin Kökeni. Trans. Onur Gayretli & Su Elif Karacan. Kalkedon Yayınları.
• Mattelart, A. & Mattelart, M. (2020). İletişim Kuramları Tarihi. (Trans . Merih Zıllıoğlu). 10Th Print. İletişim Yayınları.
• Mendonca, R. F., & Bustamante, M. (2020). Back to the future: changing repertoire in contemporary protests. Bulletin of Latin American Research, 39(5), 629-643.
• Morozov, E. (2009). The brave new world of slacktivism. https://foreignpolicy.com/2009/05/19/the-brave-new-world-of-slacktivism
• Morozov, E. (2011). The net delusion: How not to liberate the world. Public Affairs.
• Morozov, E. (2020) Verinin Yükselişi ve Siyasetin Ölümü. (Trans . Aysel Ay) (Ed. Filiz Aydoğan) Yeni Medya Kuramları II. Der Yayınları.
• Morozov, E. (2021). Silikon Vadisi "Dijital Sosyalizm" Vaad Ediyor Ama Aslında Bir Masal Satıyor. (Trans . Yenal Göksun) (Ed. Filiz Aydoğan) Yeni Medya Kuramcılarından Yeni Medya Kuramları I. Der Yayınları.
• Musik, C., & Bogner, A. (2019). Book title: Digitalization & society. Österreichische Zeitschrift für Soziologie, 44(1), 1-14.
• Neocleous, M. (1996). Administering Civil Society Towards a Theory of State Power. MacMillan Press.
• Neocleous, M. (2000). The Fabrication of Social Order a Critical Theory of Police Power. Pluto Press.
• Neocleous, M. (2015). Devleti Tahayyül Etmek. Trans. Akın Sarı, 2nd Print. NotaBene.
• Nowotny, H. (2021). In AI We Trust: How the COVID-19 Pandemic Pushes us Deeper into Digitalization. (Ed. Gerard Delanty) Pandemics, Politics, and Society, 107-122. Walter de Gruyter GmbH.
• Podemos. (n.d.). Programa de Podemos para una Europa con más democracia, derechos, justicia y futuro. https://podemos.info/en/medida-europa/una-nueva-economia-basada-en-la-idi/
• Posters, B. (2020). Hacking the corporation. https://www.tni.org/en/article/hacking-thecorporation
• Postill, J. (2016). Freedom technologists and the future of global justice. State of Power 2016. https://www.tni.org/en/publication/freedom-technologists-and-the-future-of-global-justice
• Rahman, M. (2022). The Metaverse – What Does It Mean for Data Privacy and Information Security?. https://www.jdsupra.com/legalnews/the-metaverse-what-does-it-mean-for-2751284/
• Ramesh, B. (2015). Big Data Architecture. (Ed. Mohanty, H., Bhuyan, P. & Chenthati, D.) Big Data A Primer. Springer India.
• Ritzer,   G.           (2000).   Büyüsü Bozulmuş             Dünyayı               Büyülemek           Tüketim Araçlarının Devrimcileştirilmesi. (Trans. Şen Süer Kaya). Ayrıntı Yayınları.
• Ritzer, G. & Stepnisky, J. (2013). Çağdaş Sosyoloji Kuramları ve Klasik Kökleri. (Trans. Irmak Ertuna Howison). Deki.
• Rosenzweig, P. (2016). The Surveillance State Big Data, Freedom, and You. The Great Courses.
• Ruppert, E., Isin, E., & Bigo, D. (2017). Data politics. Big data & society, 4(2).
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256.
• Saraçoğlu, C. (2016). An'ın, mekanın ve stratejinin kaybı: 2013'ten 2016'ya Türkiye solu. Birgün Fikir.                 https://www.birgun.net/haber/an-in-mekanin-ve-stratejinin-kaybi-2013-ten-2016-yaturkiye-solu-99574
• Sprague, R. (2007). From Taylorism to the Omnipticon: Expanding employee surveillance beyond the workplace. J. Marshall J. Computer & Info. L., 25, 1.
• Stevenson, N. (2015). Medya Kültürleri Sosyal Teori ve Kitle İletişimi. (Trans. Göze Orhon ve Barış Engin Aksoy). 2Nd Print. Ütopya Yayınları.
• Şeker, Ş. E. (2008). Web Emeklemesi (Web Crawling). https://bilgisayarkavramlari.com/2008/12/09/web-emeklemesi-web-crawling/  
• Şener, M. (2008). Marksizmde Siyasal Strateji Sorunu: Marx'tan Komintern'e. Praksis, 18.
• Tezkan, Y. (2000). Siyaset, Strateji ve Milli Güvenlik. Ülke Kitapları.
• Thompson, J. (2008). Medya ve Modernite. (Trans. Serdar Öztürk). Kırmızı Yayınları. 
• Tilly, C. (2008). Toplumsal Hareketler 1768-2004. Trans. Orhan Düz. Babil Yayınları.
• Nagler, J., MacDuffee, M., Metzger, P. B., Penfold-Brown, D., & Bonneau, R. (2016). Big data, social media, and protest. Computational social science, 199.
• van de Donk, W., Loader, B. D., Nixon, P. G. & Rucht, D. (2004). Introduction Social Movements and ICTs. (Ed. Wim van de Donk, Brian D. Loader, Paul G. Nixon & Dieter Rucht).
• Cyberprotest New Media, Citizens and Social Movements. Routledge.
• Wise, J. (2023). How Many Hours of Video Are Uploaded to YouTube Every Minitue in 2023?. https://earthweb.com/how-many-hours-of-video-are-uploaded-to-youtube-every-minute/
• Yılmaz, Ö. (2021). Sağ Popülizm ve Faşizm: Bir Karşılaştırma Denemesi. İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2 (2), 51-68.
• Yurtsever, H. (1995). Marksist Bakış Açısından Program Yöntemi. Sorun Yayınları.
• Yurtsever, H. (2008). Yeni Bir Sol Atılım için. Kalkedon Yayıncılık.
• Weyland, K. (2001). Clarifying a contested concept: Populism in the study of Latin American politics. Comparative politics, 1-22.
• Wijermars, M. (2021). The digitalization of Russian politics and political participation. In The Palgrave Handbook of Digital Russia Studies, 15-32. Palgrave Macmillan, Cham.