Peter Abelard'ın Varlık ve Ahlak Felsefesi

Year 2025, Issue: 1, 52 - 63, 31.03.2025

Büşra Öztürk

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Peter Abelard'ın yaşamı, eserleri ve düşünce dünyasını inceleyerek onun metafizik, etik ve teoloji alanlarındaki düşüncelerini değerlendirmektir. Peter Abelard, On İkinci Yüzyıl’ın önde gelen filozoflarından biri olarak hem felsefi hem de teolojik alanlarda, özellikle nominalist yaklaşımı ve niyet temelli ahlak anlayışıyla derin izler bırakmıştır. Hayatı boyunca içinde bulunduğu tartışmalar, eleştirel diyalektik yöntemi ve entelektüel cesareti, çağının ötesinde bir etki yaratmış, sonraki düşünürlere ilham vermiştir. Onun, tümellerin yalnızca dilsel araçlar olduğu görüşü, nominalizmin temelini oluştururken, ahlâk felsefesinde eylemin değerini yalnızca failin içsel niyetine indirgemesi, Kant’ın niyet etiğiyle kıyaslandığında bazı benzerlikler ve farklılıklar barındırmaktadır. Ayrıca, teolojik tartışmalara getirdiği eleştirel yaklaşım, akıl ve inanç ilişkisini yeniden sorgulatmış, modern etik problemlerinde failin niyetinin değerlendirilmesi gerekliliğini vurgulamıştır. Bu bağlamda Abelard’ın düşünceleri, günümüz felsefe ve ahlak tartışmalarına kaynaklık etme noktasında önemini sürdürmektedir.

Keywords

Abelard, İnanç, Niyet, Ahlak, Tümeller

Peter Abelard's Philosophy of Being and Morality

Abstract

The aim of this study is to examine Peter Abelard's life, works and world of thought and to evaluate his thoughts in the fields of metaphysics, ethics and theology. As one of the leading philosophers of the twelfth century, Peter Abelard left a deep mark in both philosophical and theological fields, especially with his nominalist approach and his ethics based on intentionality. The debates he engaged in throughout his life, his critical dialectical method and intellectual courage had an impact beyond his time and inspired later thinkers. While his view that universals are merely linguistic devices forms the basis of nominalism, his reduction of the value of action to the agent's inner intention in his moral philosophy has some similarities and differences when compared to Kant's ethics of intention. Moreover, his critical approach to theological debates has made us question the relationship between reason and faith, and emphasized the necessity of evaluating the intention of the agent in modern ethical problems. In this context, Abelard's thoughts continue to be important as a source for today's philosophical and ethical debates.

Keywords

Abelard, Belief, Intention, Morality, Universals

References

• Abelard, P. (1964). The Story of Abelard’s Adversities (J. T. Muckle, Trans.). Pontifical Institute of Mediaeval Studies.
• Abelard, P., & Luscombe, D. E. (1971). Peter Abelard’s Ethics: An Edition with Introduction, English Translation and Notes By D. E. Luscombe (Bilingual edition). Clarendon Press.
• Avcı, Z. (2002). Abelard ve Heloise için Birkaç Söz. Peter Abelard. Abelard ve Heloise Mektuplar (Z. Avcı, Çev.; 2. Basım) İçinde (s. 7-12). Mitos&Boyut Yayınları.
• Cevizci, A. (2000). Ortaçağ Felsefesi Tarihi. Asa Kitabevi.
• Çotuksöken, B. (1988). Petrus Abelardus’un Ahlak Anlayışı [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi. Çotuksöken, B. (2011). Ortaçağ Yazıları. Notos Kitap.
• Frolov, I. (2000). Felsefe Sözlüğü (A. Çalışlar, Çev.). Cem Yayınevi.
• Gilson, É. (1947). La Philosophie au Moyen Age. Des Origines Patristiques a la Fin du XIVe Siecle. Deuxieme Edition Revue et Augmentee. Payot.
• Goff, J. L. (2019). Ortaçağda Entelektüeller (M. A. Kılıçbay, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Harman, C. (2021). Halkların Dünya Tarihi (U. Kocabaşoğlu, Çev.). Yordam Kitap.
• King, P. (2004). The Metaphysics of Peter Abelard. Jeffrey E. Brower & Kevin Guilfoy (Ed.). The Cambridge Companion to Peter Abelard In (s. 65-125). Cambridge University Press.
• Knowles, D. (1989). Evolution of Medieval Thought (Subsequent edition). Addison-Wesley Longman Ltd. MacIntyre, A. (1988). Whose Justice? Which Rationality?. University of Notre Dame Press.
• Marenbon, J. (1997). The Philosophy of Peter Abelard. Cambridge University Press.
• Pasnau, R. (2014). Oxford Studies in Medieval Philosophy (V. 2). Oxford University Press.
• Tarnas, R. (2011). Batı Düşüncesi Tarihi (Y. Kaplan, Çev.). Külliyat Yayınları.
• Thilly, F. (1995). Felsefe Tarihi (N. Küçük & Y. Çevik, Çev.). Sistem Yayıncılık.
• Ülken, H. Z. (2022). Felsefeye Giriş. Doğu Batı Yayınları.
• Vorlander, K. (2022). Felsefe Tarihi (M. İzzet & O. Saaddedin, Çev.). Kapı Yayınları.
• Weber, A. (2000). Felsefe Tarihi (H. V. Eralp, Çev.). Sosyal Yayınları.