Son Veriler Işığında Urartular'da Duvar Resimleri

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 32 - 52, 30.06.2021

Kübra Elif Coşkun

Öz

Urartu duvar resimleri Urartu görsel sanatının yalnızca küçük bir dilimini oluşturmasına rağmen Urartu görsel sanatının tüm izlerini tek başına kendi bünyesinde barındırır. Urartu sanatının belli başlı özellikleri ile birlikte Asur ve olasılıkla da Mısır sanatının etkileri de eserler üzerinde dikkati çeken unsurlarındandır. Urartu duvar resimleri Altıntepe, Arin-berd, Toprakkale, Karmir-Blur, Anzavurtepe ve Ayanis merkezlerinde açığa çıkarılmıştır. Söz konusu merkezlerden Ayanis farklı bir teknik kullanılarak işlenmiş duvar resmi örnekleri ile hem Urartu hem de Ön Asya sanatı için eşsizdir. Araştırma kapsamında Urartu duvar resimlerinin açığa çıkarıldığı 6 noktadan örnekler incelenmiştir. Örnekler üzerindeki belirli noktalardan Urartu sanatının belli başlı özelliklerine değinilmiş ve eserlerde tasvir edilen temaların Urartu toplumu için ne anlama geldiği açıklanmıştır. Buna ilaveten örnekler üzerindeki belirli noktalardan Urartu sanatında görülen farklı kültür etkileri de gözler önüne serilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Urartu, duvar resmi, Ayanis, Secco, İntaglio

Urartian Wall Paintings in the Light of Latest Data

Öz

Although Urartian wall paintings were only a small part of Urartian visual art of this civilization, they are carried all traces of Urartian art. Urartian Wall paintings include the artistic features of the civilization as well as the effects of Assyrian and Egyptian art. Urartian Wall paintings were discovered in the centers of Anatolia includes, Anzavurtepe, Yukarı Anzaf, Armavir-Bulr, Arin-Berd, Çavuştepe, Altıntepe, Karmir-Blur, Kef Castle, Ayanis Castle and Toprakkale. The Ayanis Castle, one of these centers, is unique for both Urartian and NearEastern art when considering Wall paintings with different technique. This scope of the study, samples were examined at 10 points where Urartian Wall paintings were unearthed. From certain points on the examples, the main features of Urartian art and maenings of depicted themes for Urartian society were explained. Additionally, different cultural influences seen in Urartian art on the samples were revealed.

Anahtar Kelimeler

Urartian, Wall Painting, Ayanis, Secco, İntaglio.

Kaynakça

• Akurgal, E. (1988). Anadolu Uygarlıkları, İstanbul: Net Turistik.
• Balkan, K. (1960). Patnos Yakınında Anzavurtepe’de Bulunan Urartu Tapınağı ve Kitabeleri, Anadolu ( Anatolia ) 5, 133-158.
• Baş, A. (2016). Urartu Mimarisinde Malzeme ve Teknik, Uluslararası Amisos Dergisi 1 (1), 44-86.
• Belli, O. (1982). Urartular’da Hayat Ağacı İnancı (1 Levha İle Birlikte), Anadolu Araştırmaları 8, 237-246.
• Bilici, B. (2018). Kapadokya Aziz Theodoros Trion Kilisesinin Duvar Resimlerindeki Pigmentlerin Arkeometrik Yöntemlerle İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Coetzee, D. (2017). The İmpact Of The Symbolism and Iconography Of The Ankh, Sun-Disk and Wadjet Eye On Modern ( “ Western”) Society, Ancient Near Eastern Studies at the Universty Of South Afrıca, Pretoria, 1-141.
• Çevik, N. (1999). Hayat Ağacı’nın Urartu Kült Törenlerindeki Yeri ve Kullanım Biçimi, Anadolu Araştırmaları 5, 335-367.
• Çilingiroğlu, A. (2006). An Urartian Fortress In Front Of Mount Eriduru: Ayanis, Armenian Journal Of Near Eastern Studies Volume 1, 111-124.
• Çilingiroğlu, A. (2012). Ayanis, Ege Üniversitesi Arkeoloji Kazıları, (Editör: Altan Çilingiroğlu, Zeynep Mercangöz, Gürcan Polat), İzmir: Arkadaş Matbaacılık.
• Çilingiroğlu, A. (2012). Ayanis Kalesi, Aktüel Arkeoloji Kasım-Aralık,111-113.
• Çilingiroğlu, A. (2014). Ayanis Kalesi’nde Mısır Mavisi (Egyptian Blue)“, Arkeolojiyle Geçen Bir Yaşam İçin Yazılar Veli Sevin’e Armağan/ Essays İn Honour Of Veli Sevin A Life İmmersed İn Archaeleogy, (Ed. Aynur Özfırat) İzmir: Ayrıbasım, 137-142.
• Çilingiroğlu, A., Işıklı, M. (2014). 25.Yılında Ayanis Kazıları: Dün, Bugün, Gelecek, Anadolu’nun Zirvesinde Türk Arkeolojisinin 40 Yılı, 309-310. Dodson, A. (2013). Akhenaten (Amenhotep IV), The Encyclopedia of Ancient History, 1-3.
• Durukan, A. (2014). Paleolitik Dönemden M.Ö 1.Binyılın Ortalarına Kadar Duvar Resimleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi ,Erzurum.
• Grekyand, Y. (2012).Urartu Devlet Pantheonu, Aktüel Arkeoloji, 130-136.
• Gökçe, B. (2016). Urartu Giyim Kuşamına Sosyo-Kültürel Bir Bakış, Tarih İncelemeleri Dergisi XXXI (2), 421-444.
• Gökçe, B. (2017). Urartu Krallığı’nda Din Görevlileri, Belleten 81 /290, 23-42.
• Kalafat Arslan, T. D. (2018). “Grafik Temel Tasarım Eğitiminde Etchıng Tekniği ile Basılmış Gravür Baskılarının Yeri “,Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9 (1), 217-230.
• Karaosmanoğlu, M., Korucu, H. (2015). Erzincan Altıntepe Kalesi, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 35, 36-59.
• Köroğlu, K., Konyar, E. (2011). Urartu: Doğu’da Değişim/Transformation İn The East, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Laboury, D. (2011). Amarna Art, UCLA Encyclopedia of Egyptology 1(1), 1-20.
• Luckenbill, D. D. (1968). Ancient Records of Assyria and Babylonia II, Chigaco: The Universıty Of Chicago Press.
• Işık, K. (2017). Urartu Kralı Minua’ya Ait Anzavurtepe Kalesi ve Bu Yazıtta Geçen Ė Yapısı Üzerine Bazı Tespitler, Anadolu Araştırmaları 20, 91-104.
• Işıklı, M. (2014). Ayanis/Urartu Mozaik Sanatı, Aktüel Arkeoloji 39 (2), 132-135.
• Işıklı, M., Caner, E. (2014). Doğu Anadolu Yaylasında Görkemli Bir Kültürel Miras: Ayanis Urartu Kalesi, TAÇ Mimarlık Arkeoloji Kültür Sanat Dergisi 4, 28-37.
• Işıklı, M., Aras, O. (2016). Ayanis Aslanı, Havva İşkan’ a Armağan Lykıarkhıssa Festschrift Für Havva İşkan, İstanbul: Ayrıbasım/Offprint, 431-445.
• Işıklı, M. (2018). A Pioneer Site in Urartian Archaeology: Rusahinili Eiduru-kai, (Ed. Roderick B. Salisbury), Proceedings of the 10th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East Volume 2: Weisbaden, 535-546.
• Nunn, A. (2012).Wandmalerei in Urartu, (Editör: Stephan Kroll, Christin Gduber, Ursula Hellwag,Michael Roaf, Paul Zımansky), Biainili-Urartu: the proceedings of the symposium held in Munich 12-14 October 2007= Tagungsbericht des Münchner Symposiums 12.-14 : Peeters, 321-337.
• Pınarcık, P. (2014). Urartuların Başkentleri, Tarih Araştırmaları Dergisi 33 (56), 35-54.
• Piotrovsky, B. B. (1965)“Urartu Dini”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 23 (1-2), 37-51.
• Rehm, E. (2004). Hohe Türme und goldene Schilde - Tempel und Tempelschätzein Urartu, Mitteilungen der Deutschen Orient-Gesellschaft 136, 173-194.
• Sevin, V. (2003). Anadolu Arkeolojisi, İstanbul: Der.
• Sevin, V.(2014). Yeni Assur Sanatı II: Assur Resim Sanatı, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Silistreli, U. (2011). Urartu Duvar Resimleri, Tübitak E-dergi 15 (174), 235-38.
• Van Loon, M. N. (1966). Urartian Art: Its Dıstınctıve Traits İn The Light Of New Excavations,Leiden: Nederlands Instıtuut Voor Het Nabıje Oosten.
• Yılmaz, F. (2012). Antik Dönem Fresk Yapım Teknikleri, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 2 (4), 95-105.
• Yücel, Ç. (2010). Urartu Dini ve Tapınım Sistemleri, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır.