Tasavvufun İslam Medeniyetine Katkıları

Yıl 2018, Sayı: 4, 37 - 63, 07.06.2018

Ferzende İdiz

Öz

Tarih boyunca birçok medeniyet kurulmuştur. Milattan önce önemli
medeniyetler  olduğu gibi milattan sonra
da  ilk ve orta çağlarda Yunan
Medeniyeti, onun devamı olan Roma Medeniyeti, Sasanî
Medeniyeti, Çin ve Hindistan Medeniyetleri gibi parlak medeniyetler
kurulmuştur. Son bin dört yüz yıla damgasını vurmuş olan muazzam
medeniyetlerden birisi de hiç şüphesiz İslâm
Medeniyetidir. Medeniyetlerin kurulması ve
ayakta kalmasında toplumu kucaklayan ve manevi ihtiyaçları karşılayan değerler
sisteminin varlığı şarttır. İslâm
Medeniyyeti’nde bu değerlerin en ön saflarında
tasavvuf yer alır. Bu makalede tasavvufun İslâm Medeniyeti’nin gelişmesindeki rolü anlatılmaya
çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Medeniyet, İslâm Dini, Huntington, Tasavvuf

Sufism's Contribution to Islamic Civilization

Öz

There were many civilizations established throughout history. As well as the significant
civilizations before common era, many glorious civilizations were established
such as Roman Civilization which was the continuation of Greek Civilization in the
first and middle ages in the common era, Sasanian Civilization, Chinese and Indian
Civilizations. One of the magnificent civilizations which left its mark in history in
the last fourteen hundred years was hands down the Islamic Civilization. The existence
of a system of values which embraces the society and meets its spiritual needs
is a must for the establishment and survival of the civilizations. Sufism takes the first
lines of these values in the Islamic Civilization. In this study, the role of Sufism in the
development of the Islamic Civilization is investigated.

Anahtar Kelimeler

Civilization, IslamReligion, Huntington, Sufism, Islamic Monastery

Kaynakça

• Aktürk, Şener, “Braudel’den Elısa’a ve Hungtıngton’a Mededeniyet Kavramının Kullanımları” Doğu-Batı Dergisi, (Mayıs, Haziran, Temmuz, 2007), Ankara.
• Albayrak, Ahmet, “İbn Haldûn’un Medeniyet Tasarımı ve İnsan”, Journal of Islamic Research, Sayı: 21, (2010), ss. 7-20.
• Arıcı, Murat, Medeniyet, Kurucu Unsurları ve Bir Gösterge Unsur Olarak Değer -Kavramsal Bir Analiz, Çizgi Kitabevi, Konya, 2015.
• Arslanoğlu, İbrahim, “Kültür ve Medeniyet Kavramları”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş-ı Velî Araştırma Dergisi, Sayı: 15 (2000), ss. 370-391.
• Ayvazoğlu, Beşir, İslâm Estetiği ve İnsan, Çağ Yay., İstanbul, 1989
• Ayverdi, Semiha, “Mesnevî Terbiyesi ve İnsanlık”, Türk Edebiyatı Dergisi, (Şubat, 1974).
• Çağman, Filiz-Tanındı, Zeren, “Tarîkatlarda Resim ve Kitap Sanatı”, Osmanlı Toplumunda Tasavvuf ve Sûfîler, haz. Ahmet Yaşar Ocak, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014.
• Çetinkaya, Bayram Ali, “Medîne, Medeniyet ve İslâm Medeniyeti: Medîne’den Medeniyete”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, (İstanbul 2010), ss. 5-50.
• Davutoğlu, Ahmet, “Fukuyama’dan Huntington’a: Bir Bonalımı Örtme Çabası ve Siyasi Teorinin Pragmatik Kullanımı”, Medeniyetler Çatışması, der. Murat Yılmaz, Vadi Yay., İstanbul, 2017.
• Demirtaş Yavuz, Tasavvufî Kurumların Fonksiyonları ve Türk Mûsıkîsine Katkıları, İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Güz 2017/8(2), ss. 192-207.
• Eliot, T.S. Kültür Üzerine Düşünceler, çev. S. Kantarcıoğlu, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 1981.
• Gölpınarlı, Abdülbâki, Mevlânâ’dan Sonra Mevlevîlik, İnkılâp Yay., İstanbul, 2006.
• Gökalp, Ziya, Hars ve Medeniyet, Diyarbakırı Tanıtma ve Turizm Derneği Yay., Diyarbakır, 1972.
• _______, Türkçülüğün Esasları, haz. Mehmet Kaplan, Kültür Bakanlığı Yay., İstanbul, 1976.
• (http://tasavvuf.biz/islam-medeniyetinde-tasavvuf, erişim, 03.03.2018).
• (https://vahadergisi.wordpress.com/2008/07/08/tasavvufun-islam-dusuncesine-katkisi/erişim, 17, 02,2018).
• Huntington, Samuel, P., “Medeniyetler Çatışması mı?”, Medeniyetler Çatışması, der. Murat Yılmaz, Vadi Yay., İstanbul, 2017.
• İbiş, Yusuf, “İktisadî Kurumlar”, İslâm Şehri, haz. R. B. Serjeant, İz Yay., İstanbul, 1997.
• İbn Haldûn, Mukaddime, çev. Zakir Kadiri Ugan, MEB Yay., İstanbul, 1990.
• İbn Manzûr, Muhammed Mükrim, Lisânü’l-Arab, Dâru Sadır, Beyrût, ts.İslam Kurumları ve Medeniyeti Tarihi, Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yay., ts.
• Kara, Mustafa, Din Hayat Sanat Açısından Tekkeler ve Zaviyeler, Dergâh Yay., İstanbul, 1990.
• _______, Türk Tasavvuf Tarihi Araştırmaları, Dergâh Yay., İstanbul, 2010.Kayaoğlu,İsmet, İslam Kurumları Tarihi, Anakara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay., Ankara, 1984.
• Kazıcı, Ziya, “Ahîlik”, DİA, İstanbul, 1988.
• Köprülü, Fuad, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara, 1984.
• Kuşeyri, Abdulkerîm, er-Risâle, tahk. Zurayk-Alî Abdulhamîd Ebû Hayr, Dârü’l-Hayr, Beyrût, 1416/1995.
• Kutluer, İlhan, “Medeniyet”, DİA, Ankara, 2003, c. XXVIII.
• Meriç, Cemil, Kültürden İrfana, İletişim Yay., İstanbul, 2017.
• Naşabî, Hişama, “Eğitim Kurumları”, İslâm Şehri, haz. R.B. Serjeant, çev.
• Elif Topçugil, İz Yay., İstanbul, 1997.
• Ocak, Ahmet, “Selçukluların Seleflerine Göre Medeniyet Tarihindeki Yeri ve Önemi”, International Journal Of History, Yıl: 2012 Cilt: 4 Sayı: Özel Sayı, ss. 2193-2208.
• Prictchbard, E.E. Evans, Ömer Muhtar Destanı, çev. Kadir Özköse, Ensar Yay., Konya, 2008.
• Şener, Sami, “Medeniyetler Arası Çatışma Teorileri ve Tarihin Sonu Üzerine”, Medeniyetler Çatışması, der. Murat Yılmaz, Ankara 2017, ss. 502-518.
• Şeriati, Ali, Medeniyet Tarihi II, Fecr Yay., Ankara, 2017.
• Sülemî, Abdurrahmân, Kitâbü’l-fütuvve, tahk. Süleyman Ateş, Matbaatu Câmiati Ankara, Ankara, 1397/1977.
• Türkçe Sözlük, Heyet, Türk Dil Kurumu, Ankara, 2005.
• Yılmaz, Murat, “Medeniyetlar Çatışmasına Giriş”, Medeniyetler Çatışması, der. Murat Yılmaz, Vadi Yay., İstanbul, 2017.