COMPARISON OF INTRALINGUAL VERSIONS OF SABAHATTIN ALI'S İÇİMİZDEKİ ŞEYTAN BY DIFFERENT EDITION

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 13, 431 - 448, 31.05.2020

Esra Uluşahin

Öz

Translation refers to transfers from one language to another. However, in order for the language to develop, this transfer is sometimes needed within that language itself. Translation is a functional phenomenon. One of its most important functions is to transfer culture from generation to generation or to introduce a culture according to the norms of the generation to that generation. In other words, the translation is dynamic. It carries the old to the new and from time to time brings the new to the old. Each work appeals to the reader of the period in which it was written, but it is necessary to translate the elements written in the old language, which are not included in the vocabulary and cultural repertoire of today's reader, into today's language.
In this study, firstly, the linguistic translation that emerged as a result of the Turkish Language Revolution will be mentioned; then it will be emphasized that the linguistic translation is a kind of 'rewriting', and finally it will be underlined that different editions of a work are examples of 're-translation'. In the light of the approach that the linguistic translation in different, modified editions, carried out in the direction of cultural, ideological and sometimes individual interests, is 'critical re-creation', the differences between the first edition of YKY published in 1998 and the 58th edition of 2019 will be compared in the context of semi-textuality, based on the old Turkish words in Sabahattin Ali's work titled Satan Inside Us, published in 1940. With the idea that each text is independent, it will be embodied with examples where the linguistic translation is a kind of rewriting. With the fact that translation is a dynamic phenomenon that keeps pace with social and cultural changes, the richness of the Turkish language will be tried to be shown through examples simplified for the easy reception of today's readers, and it will be emphasized that the translation of the linguistic translation is important for keeping the works of authors who have an important place in Turkish literature and culture.

SABAHATTİN ALİ’NİN İÇİMİZDEKİ ŞEYTAN ADLI YAPITININ FARKLI BASIMDAKİ DİLİÇİ VERSİYONLARININ MUKAYESESİ

Öz

Çeviri denilince her zaman akla başka dilden yapılan aktarımlar gelir. Ancak dilin gelişmesi için bazen bu aktarıma o dilin kendi içinde de ihtiyaç duyulmaktadır. Çeviri işlevsel bir olgudur. En önemli işlevlerinden biri de bir kültürü nesilden nesile aktarmak ya da bir kültürü neslin normlarına göre şekillenerek o nesle tanıtmaktır. Diğer bir deyişle çeviri dinamiktir. Eskiyi yeniye taşır, zaman zaman da yeniyi eskiye götürür. Her yapıt yazıldığı dönemin okuruna hitap eder, ancak eski dilde yazılmış, bugünün okurunun kelime ve kültürel dağarcığında yer almayan unsurları günümüz diline çevirmek gerekir. Bu çalışmada öncelikle Türk Dil Devrimi’nin sonucu olan diliçi çeviriden bahsedilecek, diliçi çevirinin bir nevi ‘yeniden yazım’ olduğu vurgulanacak, öte yandan bir yapıtın farklı basımlarının da ‘yeniden çeviri’ örneği olduğunun altı çizilecektir. Kültürel, ideolojik, bazen de bireysel çıkarlar doğrultusunda gerçekleştirilen farklı, değiştirilmiş basımlardaki diliçi çevirinin ‘eleştirisel yeniden yaratma’ olduğu yaklaşımı ışığında, Sabahattin Ali’nin 1940 yılında basılan İçimizdeki Şeytan adlı yapıtında yer verdiği eski Türkçe sözcüklerden yola çıkarak, YKY tarafından 1998’de yapılan ilk basımı ile 2019’da yapılan 58. Basımı arasındaki farklılıklar yan-metinsellik bağlamında mukayese edilecektir. Her metnin bağımsız olduğu düşüncesiyle dilici çevirinin bir nevi yeniden yazma olduğu örneklerle somutlaştırılacaktır. Çevirinin toplumsal, kültürel değişimlere ayak uyduran, dinamik bir olgu olduğu gerçeğiyle, günümüz okurunun kolay alımlaması için sadeleştirilen örnekler üzerinden hem Türk dilinin zenginliği gösterilmeye çalışılacak hem de diliçi çevirinin Türk edebiyatında, kültüründe önemli yere sahip yazarların yapıtlarını yaşatmak için önem teşkil ettiği de vurgulanmaya çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Diliçi çeviri, Yeniden Yazım, Sadeleştirme, Yan metinsellik, Sabahattin Ali

Kaynakça

• Abdal, G. (2017). Bejan Matur Çevirilerinden Örneklerle Metaforik Bir Yeniden Yazma Eylemi Olarak Şiir Çevirisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(5), 2379-2398.
• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler, Ankara: Öteki Yayınevi.
• Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık/Göstergelerarasılık, Ankara: Kanguru Yayınları.
• Ali, S. (1998). İçimizdeki Şeytan, İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Ali, S. (2017). Markopaşa Yazıları ve Ötekiler. (haz. Hikmet Altınkaynak), İstanbul: Yapı KrediYayınları
• Ali, S. (2019). İçimizdeki Şeytan, İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Araboğlu, A. Halide Edib’in “Hamlet” İ: İngiliz Edebiyatı Seminer Mesaisinden Shakespeare Külliyatı. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18(3), 990-1003.
• Arslan, F. (2011). Diliçi Çeviri ve Gençliğe Hitabe. Türkoloji Dergisi, 18(1), 125-134.
• Ataseven, F. B., & Yenigül, A. İlk Hemşince Kitap Çevirisi: Bidzig Pirens. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (26), 1-15.
• Bassnett, S. (2013). Translation studies. Routledge
• Bassnett, S., & Lefevere, A. (1992). General editors’ preface. Translation, Rewriting, and the Manipulation of Literary Fame, London: Routledge, pp. vii-viii.
• Berk, Ö. (2005). Diliçi Çeviriler: Mai Ve Siyah. Dilbilim, (14), 139-149.
• Canlı, G. (2019). William Faulkner’ın Sanctuary Adlı Romanının Kaynak ve Erek Dizgedeki Çeviri Serüveni: Diliçi Çeviri, Öz-Çeviri, Yeniden Çeviri ve Dolaylı Çeviri Kavramları Işığında Bir İnceleme. Doktora Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demirkol, N. (2006). Can Yücel'in Shakespeare çevirilerinde" Sadakat" (Doctoral dissertation, Bilkent University).
• Grutman, R. ve Van Bolderen, T. (2014). Self-Translation. S. Bermann ve C. Porter (Ed.), A Companion to Translation Studies (ss. 323-332). West Sussex: Wiley-Blackwell.
• Jakobson, R. (2012). ‘Çevirinin Dil(bilim)sel Özellikleri Üzerine . M. Rifat içinde’, Çeviri Seçkisi II Çeviribilim Nedir? İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Kansu-Yetkiner, N., & Yetkin-Karakoç, N. (2015). Yüzyıllık Süreçte Tevfik Fikret’in Şermin Yapıtı Bağlamında Diliçi Çeviri ve Yanmetin Olgusu. Bilig, (75), 195-226.
• Karadağ, A. B. (2019). Türk Edebiyat ve Kültür Dizgesinin Konukseverliğinde Çeviri Roman Deneyimi. Doğu Batı (87).
• Korkmaz, R. (1991). Sabahattin Ali-İnsan ve Eser. (Doktora Tezi), Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Lefevere, A. (1985). Why Waste Our Time on Rewrites? The Trouble with Interpretation and the Role of Rewriting in an Alternative Paradigm ‘, in T. Hermans (ed.), The Manipulation of Literature: Studies in Literary Translation. London: Croom Helm.
• Rifat, M. (2008). Çeviri seçkisi: çeviri (bilim) nedir?. Sel Yayıncılık
• Sağlık, Ş. (2018). Realist Bir Romantik Yahut Romantik Bir Realist Olarak Sabahattin Ali. Susturulamayan Ses Sabahattin Ali, Hece Özel Sayı: 35, s. 108-120
• Sönmez, S. (haz.).(2019). Sabahattin Ali Bütün Eserleri Eleştirel Basım, İstanbul: YKY
• Uluşahin, E. (2020). Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Çevirinin Türk Diline ve Kültürüne Katkısı. Çeviriye Kültürel Bakış. Ankara: Nobel Yayınevi.
• https://www.haberler.com/prof-dr-ilber-ortayli-dan-romanlarin-9639270-haberi/ (Erişim Tarihi :28,03,2020