RAHİM VE YUMURTALIK KANSERİ TANISI ALMIŞ KADINLARDA ÖZ ŞEFKAT KAVRAMININ FENOMENOLOJİK OLARAK İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 21, 168 - 198, 28.04.2023

Süleyman Kahraman , Ahmet Özbay , Behice Zülal Akarca

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1263763

Öz

Bu araştırmanın amacı rahim, yumurtalık veyahut her iki kanser tanısını almış kadınlarda öz şefkat kavramını nitel araştırmalarda yararlanılan desenlerinden biri olan fenomenoloji deseni kapsamında araştırmaktır. Bu tanıyı almış olan hastaların hastalığa bakış açılarını kendi gözlerinden anlamayı, hastalığı nasıl deneyimlediklerini kendi perspektiflerinden incelemeyi, tanıyı aldıktan sonra kendilerine gösterdikleri şefkatin ne yönlü değiştiğini bulmayı, kendilerine bu dönemde nasıl davrandıklarını ve çevrelerinin bu dönemde onlara nasıl davrandıklarını incelemeyi öz şefkat kavramı üzerinden araştırmak amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini Türkiye’den toplam 7 katılımcı oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından hazırlanan 15 soru kullanılarak görüşme yöntemi ile elde edilmiştir. Veriler, verilerden elde edilen kavramlara göre kodlama esasları doğrultusunda analiz edilmiştir. Görüşmelerden elde edilen verilerin analizi sonucunda; iyileşmeye yönelik inançta çevre etkisi, özde duyar değişimi, insanlığın ortak deneyimleri inancı, farkındalıkla anda kalma ve yaşam değişiminden kaynaklı yaşama yansıyan güçlükler olmak üzere beş tema belirlenmiştir. Katılımcıların kanser tanısı almadan önceki yaşantılarına göre kendilerine gösterdikleri şefkat düzeyi arasında değişim gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

özşefkat, rahim kanseri, yumurtalık kanseri

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

A Phenomenological Investigation of the Concept of Self- Compassion in Women Diagnosed with Uterine and Ovarian Cancer

Öz

The aim of this research is to investigate the concept of self-compassion in women diagnosed with uterine, ovarian or both cancers within the scope of the phenomenology design, which is one of the patterns used in qualitative research. It is aimed to understand the perspective of patients with this diagnosis on the disease from their own eyes, to examine how they experience the disease from their own perspective, to find out how the compassion they show themselves has changed after receiving the diagnosis, to examine how they treat themselves during this period and how their environment treats them through the concept of self-compassion. The sample of the study consisted of 7 participants from Turkey. The data of the research were obtained by interview method using 15 questions prepared by the researcher. The data were analyzed in accordance with the coding principles according to the concepts obtained from the data. As a result of the analysis of the data obtained from the interviews; Five themes were determined, namely, the environmental impact in the belief towards healing, the change in the core, the belief in the common experiences of humanity, staying in the moment with awareness, and the difficulties reflected in life due to life change. It was observed that there was a change in the level of compassion that the participants showed to themselves according to their experiences before being diagnosed with cancer.

Anahtar Kelimeler

self-compassion, uterine cancer, ovarian cancer

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Akbıyık, D., Arapaslan, İ. & Yardımcı, Y. (2020). Meme kanseri hastalarında psikodrama gruplarının özşefkat ve distres üzerine etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(2), 173-179. https://doi.org/10.5455/apd.54341
• Allen, A. B. & Leary, M. R. (2010). Self-compassion, stress, and coping. Social and Personality Psychology Compass, 4(2), 107-118. https://doi.org/10.1111/j.1751-9004.2009.00246.x.
• Bacanlı, F. & Çarkıt, E. (2020). Öz şefkatin cinsiyete göre incelenmesi: Meta analiz çalışması. Ege Eğitim Dergisi. 21(2), 1-15. https://doi.org/10.12984/egeefd.648331.
• Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (1992). Qualitative research for education: Introduction and methods. Boston: Allyn and Bacon.
• Chen, C. Y., Yang, Y. H., Lee, C. P., Wang, T. Y., Cheng, B. H., Huang, Y. C. & Chen, V. C. H. (2017). Risk of depression following uterine cancer: a nationwide population based study. Psychooncology, 26(11), 1770-1776. https://doi.org/10.1002/pon.4360.
• Cozby, C. P. (1989). Methods in behavioral research (4th Ed.). CA: Mayfield.
• Çeştan, E. (2020). Öz-şefkat ve psikolojik esnekliğin depresyon ile arasındaki ilişki [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Çimen, Y. C. (2010). Rahim ağzı, yumurtalık ve rahim kanserlerinde p53 72. kodon ve MTHFR C677T 4. Ekzon polimorfizminin polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) ve restriksiyon parça uzunluk polimorfizmi (PFLP) analizi ile araştırılması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Erdoğan, H. (2015). Kanser hastalarında algılanan sosyal desteğin travma sonrası stres bozukluğu depresyon anksiyete ve stres ile ilişkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Ersoy, M. A. (1999). Kanser hastalarında depresyon tanısının incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
• Ferrell, B., Smith S., Cullinane, C. & Melancon, C. (2003). Symptom concerns of women with ovarian cancer. Journal of Pain and Symptom Management, 25(6): 528-38. https://doi.org/10.1016/s0885-3924(03)00148-9.
• Guglietti, C. L., Rosen, B., Murphy, K. J., Laframboise, S., Dodge, J., Ferguson, S., Katz, J. & Ritvo, P. (2010). Prevalence and predictors of posttraumatic stress in women undergoing an ovarian cancer investigation. Psychological Services, 7(4), 266–274. https://doi.org/10.1037/a0020338.
• Güleç, G. & Büyükkınacı, B. (2011). Kanser ve psikiyatrik bozukluklar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 343 – 367.
• Howell, D., Fitch M. I. & Deane, K. A. (2003). Women's experiences with recurrent ovarian cancer. Cancer Nursing. 26(1), 10-7. https://doi.org/10.1097/00002820-200302000-00002.
• İnci, F. & Öz, F. (2012). Palyatif bakım ve ölüm kaygısı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 178-187. https://doi.org/10.5455/cap.20120411
• Küçükkaya, B. & Erçel, Ö. (2019). Jinekolojik kanserli hastalarda hastalık algısının öz-bakım gücüne etkisi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 35(3),137-145.
• Korkmaz, B. (2018). Öz-Duyarlık: Psikolojik Belirtiler ile İlişkisi ve Psikoterapide Kullanımı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 10(1). 40-58. https://doi.org/10.18863/pgy.336489.
• Köhle, N., Drossaert C. H. C., Jaran, J., Schreurs, K. M. G., Verdonck-de Leeuw, I. M. & Bohlmeijer, E. T. (2017). User-experiences with a web-based self-help intervention for partners of cancer patients based on acceptance and commitment therapy and self-compassion: a qualitative study. BMC Public Health, 17(1), 225. https://doi.org/10.1186/s12889-017-4121-2.
• Mayring, P. (2011). Nitel sosyal araştırmaya giriş (Çev. A. Gümüş ve M. S. Durgun). Ankara: Bilgesu.
• McMillan, J. H. & Schumacher, S. (2006). Research in education evidence-based inquiry. New York: Pearson.
• Neely, M. E., Schallert, D. L. & Mohammed, S. S. (2009). Self-kindness when facing stress: The role of self-compassion, goal regulation, and support in college students’ well-being. Motivation and Emotion, 33, 88–97. https://doi.org/10.1007/s11031-008-9119-8.
• Neff, K. (2003). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2(3), 223-250. https://doi.org/10.1080/15298860309027.
• Neff, K. (2003). Self-Compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(2), 85-101. https://doi.org/10.1080/15298860309032.
• Neff, K. D. & Dahm, K. A. (2017). Self-compassion: What it is, what it does, and how it relates to mindfulness. B. A. Gaudiano (Ed.), Major themes in mental health. Mindfulness: Nonclinical applications of mindfulness: Adaptations for school, work, sports, health, and general well-being içinde (s. 495–517). Routledge/Taylor & Francis Group.
• Özkan, İ., Teskereci, G. & Kulakaç, Ö. (2013). Varoluşçu felsefe bakış açısına göre jinekolojik kanser yaşantıları: Bir niteliksel meta-sentez çalışması. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(3), 313-329. https://doi.org/10.5455/cap.20130521
• Philomena, V. S. (2020). A statistical evaluation of the data of ovarian cancer and uterine cancer in women. Bio-Science Research Bulletin. 36(1), 40-49. https://doi.org/10.5958/2320-3161.2020.00006.1.
• Raes, F. (2011). The effect of self-compassion on the development of depression dymptoms in a non-clinical sample. Mindfulness 2, 33–36. https://doi.org/10.1007/s12671-011-0040-y.
• Sirois, F., Molnar, D. & Hirsch, J. (2014). Self-compassion, stress, and coping in the context of chronic illness. Self and Identity, 14(3), 334-347. https://doi.org/10.1080/15298868.2014.996249.
• Strauss, A. L. & Corbin, J. M. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. CA: Sage.
• Thompson, B. L. & Waltz, J. (2008). Self-compassion and PTSD symptom severity. Journal of Traumatic Stress, 21(6), 556-558. https://doi.org/10.1002/jts.20374
• Van Dam, N. T., Sheppard, S. C., Forsyth, J. P. & Earlywine, M. (2011). Self-compassion is a better predictor than mindfulness of symptom severity and quality of life in mixed anxiety and depression. Journal of Anxiety Disorders, 25(1), 123-130. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2010.08.011.
• Yağan Güder, S. (2019). Dikenli gül: Türkiye’de kırsal kesimde okul öncesi öğretmeni olmaya ilişkin fenomenolojik bir çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 921-941. https://doi.org/10.14689/issn.2148-624.1.7c.3s.2m.
• Yüzbaşı, D. & Kunuroglu, F. (2020). Öz-şefkat, sağlıklı yaşlanma ve öz -şefkate ilişkin müdahale programları (Self compassion, healthy aging and interventions for self compassion). Nesne, 8(16), 143-157. https://doi.org/10.7816/nesne-08-16-10
• Zeller, M., Yuval, K., Nitzan-Assayag, Y. & Bernstein A. (2015). Self-compassion in recovery following potentially traumatic stress: longitudinal study of at-risk youth. Journal of Abnormal Child Psychology, 43, 645-653. https://doi.org/10.1007/s10802-014-9937-y.