CUMHURİYETİN KURULUŞ DÖNEMİ’NDE RESMÎ İDEOLOJİ VE TÜRK TARİH TEZİ’NE ALTERNATİF BİR YAKLAŞIM: ATSIZ MECMUA

Year 2023, Volume: 10 Issue: Cumhuriyet Özel Sayısı, 642 - 669, 29.10.2023

Tuğrul Korkmaz

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1349235

Abstract

Ulus-devletlerin en önemli misyonlarından biri kimlik inşasıdır. Kimliğin inşa edilmesinde ise halk toplulukları arasında bir bağın tesis edilmesi yani kısaca milletin oluşturulması için objektif ve subjektif bağların bu insan topluluğu arasında kurulması gerekmektedir. Bu noktada tarih ve tarih yazımı ise hayati bir rol üstelenmektedir. İmparatorluk bakiyesi olan ve ulus-devlet olarak ortaya çıkan Türkiye devletinin kurulmasında da resmi tarihin yazımı araçsal bir rol üstlenmiştir. Herhangi bir ulus-devletten farklı olarak, bir dizi köklü reform ve hükümet sistemi değişikliğini de içeren bu süreçte Türkiye’de resmi tarih yazımı çok daha fazla amaca hizmet eder şekilde ortaya çıkmıştır. Böyle bir hamle, bir taraftan bu tarih yazımına etki edip onu yönlendirmek isteyen veya ortaya çıkan ürünü beğenmeyerek eleştiren entelektüel bir kitleyi de beraberinde getirmiştir. Bunlardan birisi daha sonra Türkiye’de bir milliyetçilik ekolünün de kurucusu olan Hüseyn Nihal Atsız’dır. İçerik analizinden faydalanılan bu çalışmada, resmi tarihin bel kemiğini oluşturan Türk Tarih Tezi’nin hazırlandığı dönemde, çıkardığı dergi aracılığı ile buna etki etme ve dönüştürme gayreti içinde olan Atsız’ın tarih anlayışı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Keywords

Atsız Mecmua, Türk Tarih Tezi, Resmi İdeoloji, Milli Kimlik

AN ALTERNATIVE APPROACH TO THE OFFICIAL IDEOLOGYAND TURKISH HISTORY THESIS IN THE FOUNATION PERIOD OF THE REPUBLIC: ATSIZ MECMUA

Abstract

One of the main missions of nation states is the construction of identity, which is establishing a connection among the people to form a nation, in other words the establishment of both objective and subjective ties within the community. In this context, history and historical narrative play a key role. The process of constructing the new republic from the remnants of the empire and emerging as a nation-state also involved the instrumental role of crafting an official historical narrative. Unlike other nation-states, this process in Türkiye, which included profound reforms and changes in the government system, resulted in a more purpose-driven official historical narrative. This move not only influenced and guided the historical narrative, but also attracted a class of intellectuals who either wanted to influence or were critical of the resulting product. One of these people was Hüseyin Nihal Atsız, who later became one of the the founders of the nationalist movement in Türkiye. The purpose of this study is to present Atsız's perspective on history by content analysis through the journal he published during the period when the backbone of the official historical narrative, the Turkish Historical Thesis, was being developed.

Keywords

Atsız Mecmua, Turkish History Thesis, Official Ideology, National Identity

References

• Ahmet Rıza. (1931, Ekim). Türk antropolojisine methal. Atsız Mecmua, 6, 7-10.
• Ahmet Rıza. (1931, Kasım). Türk antropolojisine methal II. Atsız Mecmua, 7, 10-12.
• Ahmet Rıza. (1932, Mart). Türk antropolojisine methal III. Atsız Mecmua, 11, 4-7
• Akman, Ş. T. (2011). Türk tarih tezi bağlamında erken cumhuriyet dönemi resmi tarih yazımının ideolojik ve politik karakteri. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1), 80-109.
• Atsız, H.N. (1932, Ağustos). Maziyi inkar edenler, darülfünun ve milli tarih kongresi. Atsız Mecmua, 16, 1-5
• Atsız, H.N. (1931, Haziran). Fikir hayatı. Atsız Mecmua, 2, 20-21
• Atsız, H.N. (1932, Haziran). Milli seciye buhranı. Atsız Mecmua, 14, 3-4
• Atsız, H.N. (1931, Mayıs). Türkler hangi ırktandır. Atsız Mecmua, 1, 4-5
• Atsız, H.N. (1932, Nisan). Aynı tarihi yanlışlığa düşüyoruz. Atsız Mecmua, 12, 6-8
• Atsız, H.N. (1932, Nisan). Bize bir gençlik lazımdır. Atsız Mecmua, 12, 1-3
• Ayda, A. (1991). Sadri Maksudi Arsal. Kültür Bakanlığı.
• Copeaux, E. (2006). Tarih ders kitaplarında (1931-1993) Türk tarih tezinden Türk-İslam sentezine. İletişim Yayınları.
• Çelik H. S. (2016). İnönü döneminde resmi tarih yazımına yönelik yeni yaklaşımlar: bir revizyonun analizi. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 24, 80-121.
• Durgun, Ş. (2010). Modernleşme ve siyaset. A Kitap.
• Erdenir, F.H.B. (2005). Avrupa kimliği pan milliyetçilikten post milliyetçiliğe. Ümit Yayıncılık.
• Ersanlı, B. (2002). Bir aidiyet fermanı: Türk Tarih Tezi. Bora T. (Ed.) Modern Türkiye’de siyasi düşünce içinde (s.800-810), C.4 Milliyetçilik. İletişim Yayınları.
• Güvenç, B. (1994). Türk kimliği. Remzi Yayınları.
• İnan, A. (1939). Atatürk ve tarih tezi. Belleten, 3(10), 243-246.
• Kabapınar, Y. (1992). Başlangıcından günümüze Türk tarih tezi ve lise tarih kitaplarına etkisi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 143-178.
• McMillan, M. (2003). Paris 1919 Paris barış konferansı ve dünyayı değiştiren altı ayın hikâyesi. ODTÜ Yayıncılık.
• Oral, M. (2019). Türkiye’de romantik tarihçilik. Yeniinsan Yayınevi.
• Saral, E. (2022), Birinci Türk tarih kongresi kapsamında Türk tarih tezi ve ulusal tarih yazımna dair genel bir değerlendirme. Erdaş S.-Yıldırım S. (Ed.) M.Deriş Kılınçkaya armağan kitabı içinde (s. 395-420), Siyasal Kitabevi.
• Tevetoğlu, F. (1988). Türk edebiyatında takma adlar. Türk Dili Dergisi, 55(437), 267-280
• Timur, T. (2001). Türk devrimi ve sonrası. İmge Kitabevi.
• Turan, Ş. (1995). Türk devrim tarihi III yeni Türkiye’nin oluşumu (Birinci Bölüm) (1923-1938). Bilgi Yayınevi.
• Yıldız, A. (2007). Ne mutlu Türküm diyebilene-Türk ulusal kimliğinin etno-seküler sınırları (1919-1938). İletişim Yayınları.