SLOGANLARLA İSLAMCILIK: ŞÛRÂ DERGİSİNDE SİYASAL İDEOLOJİYİ SLOGANLARDAN OKUMAK

Year 2024, Volume: 11 Issue: 24, 274 - 296, 27.04.2024

Selin Şahin Enes Şahin

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1384065

Abstract

Modern dönemde siyasal ve toplumsal yapıların değişmesi, ulus devletlerin ve demokratik rejimlerin dünya çapında yaygınlık kazanması toplumu yönetilen pozisyonundan siyasal karar verici pozisyonuna intikal ettirmiştir. Bu durum toplumun her kesiminin siyasal meseleler hakkında bilgi sahibi olmasını zarurî hale getirmiştir. Bu konuların felsefî ve sosyolojik derinliği olan meseleler olması toplumların yeni siyasal yöntemleri benimsemesi için farklı öğretim ve iletişim tarzlarının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Ayrıca farklı siyasal ideolojileri savunan siyasal gruplar da fikirlerini toplumun her kesimine aktarmak için bu arayışa dahil olmuşlardır. Bahsi geçen arayışların neticesi olarak ortaya çıkan unsurlardan biri sloganlardır. Sloganların belli bir siyasal fikir ya da ideolojinin temel kabullerini, anahtar kavramlarla ve kolay akılda kalacak şekilde sunması devletler ve siyasal grupların sloganları sıkça kullanmasına sebebiyet vermiştir. Sloganları siyasal zihniyetlerini aktarma hususunda kullanan unsurlardan biri de İslamcı düşüncenin müntesipleri olmuştur. Bu doğrultuda Türkiye’de İslamcı düşüncenin 1970’lerdeki temel gerilimlerinin sloganlar etrafında ele alınmasının amaçlandığı çalışmada Şûrâ dergisinin kırk bir sayısında, sayfaların üst kısmında yer verilen sloganlar söylem analizi yöntemi ile incelenmiştir. Çalışmada elde edilen sonuç Şûrâ dergisinin dinî açıdan literalist ve dışlayıcı, toplumsal açıdan ötekileştirici ve siyasal açıdan devrimci bir söyleme sahip olduğu, dergideki sloganların bu anlayışları özetleme ve aktarma amacıyla kullanıldığı olmuştur.

Keywords

Siyaset Bilimi, Siyasal Akımlar, İslamcılık, Şûrâ Dergisi, Sloganlar

ISLAMISM IN SLOGANS: READING POLITICAL IDEOLOGY THROUGH SLOGANS IN ŞÛRÂ MAGAZINE

Abstract

In the modern period, the change in political and social structures and the spread of nation-states and democratic regimes around the world have moved society from the position of the governed to the position of political decision-makers. This has made it essential for all segments of society to be informed about political issues. The philosophical and sociological depth of these issues has led to the emergence of different ways of teaching and communication for societies to adopt these new political methods. Political groups advocating different political ideologies have also been involved in this quest to convey their ideas to all segments of society. One of the elements that emerged as a result of these searches is slogans. The fact that slogans present the basic assumptions of a political idea or ideology in key concepts and in a memorable way has led states and political groups to use slogans frequently. One of the elements that used slogans to convey their political mentality was the followers of Islamist thought. This study aims to discuss the main tensions of Islamist thought in Türkiye in the 1970s around slogans. In this regard, the slogans at the top of the pages in the forty-one issue of Şûrâ magazine were examined using the discourse analysis method. The conclusion obtained from the study is that Şûrâ magazine has a religiously literalist and exclusionary, socially marginalizing, and politically revolutionary discourse, and the slogans in the magazine are used to summarize and convey these understandings.

Keywords

Political Science, Political Movements, Islamism, Şûrâ Magazine, Slogans

References

• Ahmed Selâmî. (1978). Dikkat: Münâfık düzen evvelâ idrâklerde yıkılır. Şûrâ, 33, 3.
• Aktay, Y. (2011). Sunuş. Yasin, A., Murat, G. ve Tanıl, B. (Ed.). Modern Türkiye’de siyasî düşünce İslamcılık içinde (ss. 13-25). İletişim Yayınları.
• Aronson, E., Wilson, T. D. & Akert, R. M. (2020). Sosyal psikoloji. (Çev. O. Gündüz). Kaknüs Yayınları.
• Atmaca, T. & Dağ, S. (2023). Okul marşları ve sloganlarında yer alan değerlerin okul kültürü oluşturma ve kimlik inşası bağlamında incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(2), 1259-1284. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1282909
• Avşar, Z. & Balcı, A. U. (2021). Siyasal iletişim ve kavramlar. E. Karakoç & O. Taydaş (Ed.), Siyasal iletişim teorik tartışmalar kavramlar, kuramlar ve stratejiler içinde (ss. 5-25). Nobel.
• Aziz, A. (2021). Siyasal iletişim. Nobel.
• Batu, M., Yanık, A. & Tos, O. (2021). İdeolojik bir söylem olarak slogan üzerine düşünmek: Türkiye’de Mart 2019 yerel seçimlerinde kullanılan parti sloganları üzerine kıyaslayıcı bir analiz. Erciyes İletişim Dergisi, 8(1), 257-275. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.808380
• Baubérot, J. (2008). Dünyada laiklik. E. (Çev. C. Gürcan). Dergâh Yayınları.
• Bir, A. A. & Yeles, S. (1989). 29 Kasım seçimleri tv propagandalarında kim kime ne söz verdi? Simgeler, sloganlar, vaadler. Kurgu, 5(1), 244-259.
• Cottam, M. L., Mastors, E., Preston, T. & Dietz, B. (2021). Siyaset psikolojisine giriş. (Çev. M. Şenol). Serbest Akademi.
• Çankaya, E. (2019). Siyasal iletişim dünyada ve Türkiye’de. İmge Kitabevi.
• Fukunaga, S. & Zhang, B. (2007). A comparative analysis of American and Chinese political slogans: a critical linguistic perspective. Bulletin of Faculty of Education, Okayama University, 136, 85-92. http://doi.org/10.18926/bgeou/13298
• Gee, J. P. (2010). An introduction to discourse analysis theory and method. Routledge.
• Giddens, A. (2008). Ulus devlet ve şiddet. (Çev. C. Atay). Kalkedon Yayınları.
• Güngör, N. (2020). İletişim kuramlar ve yaklaşımlar. Siyasal Kitabevi.
• Hacınebioğlu, İ. L. (2006). Bilgi ve ifade için bir araç ya da engel olarak slogan. Felsefe Dünyası, 44, 66-77.
• Hobbes, T. (2007). Elementa philosophica de cive yurttaşlık felsefesinin temelleri. (Çev. D. Zarakolu). Belge Yayınları.
• İbn Haldun. (2020). Mukaddime. (Çev. S. Uludağ). Dergâh Yayınları.
• Kara, İ. (2013). Türkiye’de İslâmcılık düşüncesi ve hareketi üzerine birkaç not. İ. Kara & A, Öz. (Ed.), Türkiye’de İslâmcılık düşüncesi ve hareketi içinde (ss. 15-43). Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kara, İ. (Haz.) (2012). Mızraklı ilmihâl. Dergâh Yayınları.
• Keskin, F. (2014). Politik iletişim sözlüğü. İmge Kitabevi.
• Kınalızâde Ali Çelebi. (2016). Ahlâk-ı Alâî (Günümüz Türkçesiyle). (Sad. M. Demirkol). Fecr Yayınları.
• Kızgın, Y. & Benli, T. (2018). Reklam sloganlarının marka farkındalığına olan etkisinin belirlenmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 6(4), 1178-1197. https://doi.org/10.15295/bmij.v6i4.279
• Koca, F. (2014). Tarihten günümüze tekbîr ve tehlîl nidâlarının sloganik değeri üzerine bir inceleme. Dini Araştırmalar, 17(45), 149-158. https://doi.org/10.15745/da.50187
• Köroğlu, A. (2016). Türkiye’de İslamcılık düşüncesinin seyrini dergiler üzerinden okumak. V. Işık, A. Köroğlu & Y. E. Sezgin (Ed.). 1960-1980 arası İslamcı dergiler toparlanma ve çeşitlenme içinde (ss. 5-40). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Lora, M., Decicco, W. N. S. & Roca, R. R. (2022). Strategy and creativity in the use of political slogans: a study of the elections held in Spain in 2019. Communication & Society, 35(3), 155-171. https://doi.org/10.15581/003.35.3.155-171
• Maviş, N. (2019) İslamcılık düşüncesinin değişimini İslamcı dergiler üzerinden okumak. L. Sunar (Ed.),“Bir başka hayata karşı” 1980 sonrası İslamcı dergilerde meseleler, kavramlar ve isimler, Cilt 1 içinde (ss. 205-229). Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Mengü, M. M. (2006). Reklam sloganları ve tüketici zihni. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 25, 109-121.
• Meriç, C. (2006). Bu ülke. İletişim Yayınları.
• Newsome, C. (2002). The use of slogans in political rhetoric. The Corinthian, 4, 21-35.
• Öz, M. (2012). Anahatlarıyla İslâm mezhepleri tarihi. Ensar Neşriyat.
• Öztürk, M. (2014). Seçim sloganlarının seçmen hissiyatına tercüman olma yarışı: 30 Mart 2014. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 4, 91-109. https://doi.org/10.16947/fsmiad.70131
• Rousseau, J. J. (2013). Toplum sözleşmesi. (Çev. V. Günyol). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sezik, M. (2019). Vaatler ve sloganlarla muhtarlık yarışları: 2019 yerel seçimleri broşür çözümlemesi. Turkish Studies Social Sciences, 14(5), 2501-2513. http://doi.org/10.29228/TurkishStudies.30259
• Spring, J. (1997). Özgür eğitim. (Çev. A. Ekmekçi). Ayrıntı Yayınları.
• Sunar, L. (Ed.) (2019). İslamcılığı konumlandırmak: genel bir giriş. “Bir başka hayata karşı” 1980 sonrası İslamcı dergilerde meseleler, kavramlar ve isimler, Cilt 1 içinde (ss. 1-14). Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Şahin, E. (2023). Türk İslamcılığı tetkik – tasnif – teklif. Çizgi Kitabevi.
• Şahin, E. & Şahin, S. (2022). Şahsiyet ve siyaset: İslam siyaset düşüncesinde lider merkezlilik örneği olarak Nehcü’s-Sülûk fî Siyaseti’l-Mülûk. Akademik İncelemeler Dergisi, 17(2), 237-259. https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.1135245
• Şahin, S. (2022a). Siyasal meşruiyet: gelenekten moderniteye bir tahlil. S. Kahraman (Ed.), Siyasal yazılar siyasal kavramlar ve terimler üzerine tetkikler içinde (ss. 407-425). Eğitim Yayınevi.
• Şahin, S. (2022b). Zihniyet mücadelesi Diyanet Gazetesi ve İslamcı dergilerde din, devlet ve siyaset. Çizgi Kitabevi.
• Taylor, C. (2017). Batı Sekülerliği. (Çev. Ö. Özden). C. Calhoun, M. Juergensmeyer, J. VanAntwerpen (Der.). Laikliği yeniden düşünmek içinde (ss. 51-83). Nika Yayınevi.
• Taylor, S. E., Peplau, L. A. & Sears, D. O.. (2020). Sosyal psikoloji. (Çev. A. Dönmez). İmge Kitabevi.
• TDK. (2023). Slogan, 24 Ekim 2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Tekin, Y. & Akgün, B. (2011). İslâmcılar – demokrasi ilişkisinin tarihî seyri. Yasin, A., Murat, G. ve Tanıl, B. (Ed.), Modern Türkiye’de siyasî düşünce İslamcılık, Cilt 6 içinde (ss. 652-663). İletişim Yayınları.
• Tincheva, N. (2020). What’s in a political slogan?. Philologia, 38, 57-70.
• Yalçıner, Y. (1978a). Eveeet…. Şûrâ, 1, 6.
• Yalçıner, Y. (1978b). Yeniden. Şûrâ, 5, 7.
• Yalçıner, Y. (1978c). Başlıksız. Şûrâ, 2, 2.
• Yalçınkaya, N. (2021). Sloganların marka kimliğine katkısının içerik analizi yöntemi ile incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 47, 247-267. https://doi.org/10.30794/pausbed.778010
• Yılmaz, M. (2011). Darbeler ve İslâmcılık. Yasin, A., Murat, G. ve Tanıl, B. (Ed.), Modern Türkiye’de siyasî düşünce İslamcılık, Cilt 6 içinde (ss. 632-639). İletişim Yayınları.
• Zeng, J. (2020). Slogan politics: understanding chinese foreign policy concepts. Palgrave Macmillan.
• Şûrâ Sayıları
• “Allah’ı çokça zikredin.”. (1978). Şûrâ, 3, 6.
• “Allah’ın kuluyuz, kula kul olma.”. (1978). Şûrâ, 1, 15.
• “Allah’ın laneti zalimler üzerinedir.”. (1978). Şûrâ, 3, 15.
• “Amerika’yı kovalım.”. (1978). Şûrâ, 14, 5.
• “Asabiyyetinin kaynağı imanın olsun.”. (1978). Şûrâ 8, 5.
• “Batıl’ın peşinde koşma”. (1978). Şûrâ, 14, 6.
• “Bu düzen bizim değildir.”. (1978). Şûrâ 1, 2.
• “Bu gazete”. (1978). Şûrâ, 1, 2.
• “Düzene uyma, uyanları uyandır.”. (1978). Şûrâ, 1, 11.
• “Ehl-i sünnet yolundan ayrılma”. (1978). Şûrâ, 1, 10.
• “Ehl-i sünnet yolundan ayrılma”. (1978). Şûrâ, 2, 10.
• “Evladını cihaddan alıkoyma, kendin geri durma.”. (1978). Şûrâ, 6, 5.
• “Ezan, kurtuluşa davettir.”. (1978). Şûrâ, 5, 13.
• “Gerçek din İslam’dır.”. (1978). Şûrâ, 17, 13.
• “İnançlar prangaya vurulamaz.”. (1978). Şûrâ, 4, 5.
• “İnanıyorsan, inancını tam yaşa.”. (1978). Şûrâ, 6, 3.
• “İnkârcıların cenâze namazını kılma.”. (1978). Şûrâ, 24, 13.
• “İslam çağın hiçbir zulmüne ortak değildir.”. (1978). Şûrâ, 33, 15.
• “İslam tevhid dinidir. Parçalanma.”. (1978). Şûrâ, 1, 7.
• “İslam’ın baş düşmanı Siyonistler ve masonlardır.”. (1978). Şûrâ, 10, 5.
• “İstikbalde en gür seda İslam’ın olacak.”. (1978). Şûrâ, 30, 4.
• “İşçinin alın terini şeriat verir.”. (1978). Şûrâ, 33, 7.
• “Kafirden dost edinmeyin.”. (1978). Şûrâ, 2, 12.
• “Kanun-u mutlak hakim olacak.”. (1978). Şûrâ, 35, 3.
• “Kapitalizm ve faşizm, komünizm kadar belâdır.”. (1978). Şûrâ, 5, 12.
• “Kavmini sev fakat, kavmiyetçilik yapma.”. (1978). Şûrâ, 24, 12.
• “Köşene çekilme, kardeşlerinle kenetlen.”. (1978). Şûrâ, 18, 15.
• “Kurtuluş’un metodu fahri kainatın gösterdiği yoldur.”. (1978). Şûrâ, 19, 3.
• “Laik’ten Müslüman olmaz.”. (1978). Şûrâ, 18, 12.
• “Masonlara, lionslara, rotaryenlere aldanma.”. (1978). Şûrâ, 25, 13.
• “Müslüman küfrün oyununa gelme.”. (1978). Şûrâ, 21, 7.
• “Müslüman mes’elelerimizi düzenin adamlarına bırakmayalım.”. (1978). Şûrâ, 33, 11.
• “Müslüman, cihad için kenetlen.”. (1978). Şûrâ, 14, 15.
• “Müslüman, politikacının basamağı değildir.” (1978). Şûrâ, 14, 4.
• “Müslüman, tefrikaya düşme: Kenetlen.”. (1978). Şûrâ, 7, 13.
• “Müslümana cezayı ancak Allah verir.”. (1978). Şûrâ, 4, 14.
• “Müslümanlar tek millettir.”. (1978). Şûrâ, 18, 4.
• “Müşrik düzende huzur olmaz.”. (1978). Şûrâ, 34, 10.
• “Müşrik düzenlerin kaynağı siyonizm’dir.”. (1978). Şûrâ, 14, 11.
• “Müşrik düzenlerin oyununa gelme.”. (1978). Şûrâ, 18, 10.
• “Namaz dinin direğidir.”. (1978). Şûrâ, 2, 15.
• “Namazını ihmal etme.”. (1978). Şûrâ, 4, 3.
• “NATO’ya AET’ye hayır.”. (1978). Şûrâ, 4, 7.
• “NATO’ya Ortak Pazar’a hayır.”. (1978). Şûrâ, 22, 12.
• “Omuz Omuza”. (1978). Şûrâ, 10, 2.
• “Öz nizamında yaşamanın cehdinden uzak kalma.”. (1978). Şûrâ, 19, 2.
• “Şeriat gelecek vahşet bitecek.”. (1978). Şûrâ, 30, 10.
• “Şeriat’ın bayramı ikidir. Ramazan ve Kurban.”. (1978). Şûrâ, 33, 3.
• “Şeriat’ın kesdiği parmak acımaz.”. (1978). Şûrâ, 35, 4.
• “Tevhid Bayrağı’nın altında toplanalım.”. (1978). Şûrâ, 27, 3.
• “toplatıldık… ve tutuklandık!..”. (1978). Şûrâ, 2, 3-5.
• “Uzaklardaki kardeşinin ızdırabını ızdırabın bil.”. (1978). Şûrâ, 30, 2.
• “Ya tam Müslüman olunur, ya da hiç!”. (1978). Şûrâ, 15, 5.
• “Yahudi’den, Nasrani’den dost tutma.”. (1978). Şûrâ, 1, 12.
• “Yaşasın dünya Müslümanlarının hak için olan mücadelesi”. (1978). Şûrâ, 14, 13.
• “Yeis küfür tohumudur.”. (1978). Şûrâ, 32, 13.
• “Zafer, şeriatı için yaşayanlarındır.”. (1978). Şûrâ, 35, 5.
• “Zalimlerle mücadele cihaddır.”. (1978). Şûrâ, 2, 2.
• “Zulme rıza zulümdür.”. (1978). Şûrâ, 27, 12.