Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

KADDAFİ LİBYA’SINDA DİN, KABİLE VE SİYASET İLİŞKİSİ

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 28, 277 - 295, 31.08.2025

Ufuk Necat Taşçı

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1635843

Öz

Halihazırda Libya, Arap Baharı'nın sonuçları belirginleşmeye devam ederken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da çözümlenmemiş çatışmaların ve istikrarsızlığın sürdüğü ülkelerden biridir. Bu olguya katkıda bulunan temel faktörlerden biri, uluslararası sistemin ve hakim bölgesel/küresel oluşumların Libya'yı ve Libya'nın sosyolojik ve teolojik çerçevesini kavrayamamasıdır. Libya'nın temel dinamikleri, sosyolojik yapısı, aşiretleri ve dini gruplarına ilişkin kapsamlı araştırmaların eksikliği nedeniyle Libya, 2011 yılından bu yana istikrarın sağlanamadığı en önemli ülkelerden biri olmaya devam etmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, Libya'yı anlamak için yalnızca güncel sorunlarını değil, aynı zamanda tarihsel normlarını, toplumsal dinamiklerini ve dini pratiklerini de kapsayan kapsamlı bir çerçeve oluşturmaktır. Çalışma, bölgenin tarihsel gelişimini inceleyerek mevcut koşullara ışık tutmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, Kaddafi'den önceki döneme, Kaddafi diktatörlüğüne ve onun yönetiminin sonraki yansımalarına vurgu yaparak Libya kültüründe dini inançların ve kabile sistemlerinin etkisini inceleyecektir. Bu çalışma, Libya'nın mevcut sorunlarının sosyolojik ve dini merceklerle ele alınmasının çözümlerini kolaylaştırabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Libya Kaddafi Din Siyaset Kimlik

Kaynakça

  • Ahmida, A. A. (2012). Libya, social origins of dictatorship, and the challenge for democracy. The Journal of the Middle East and Africa, 3(1), 70-81. https://doi.org/10.1080/21520844.2012.666646
  • Al-Aswad, H. (2020, May 8). War of the Dar Al-Ifta on endowments in Libya: A political battle with religious cover. Retrieved on 2023 from https://alarab.app/%D8%AD%D8%B1%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1-
  • Anderson, L. (1981). Religion and politics in Libya. Journal of Arab Affairs, 1(1), 1-15.
  • Babacan, M. (2020). Libya’daki vekâlet savaşlarının saha dengeleri üzerindeki etkileri ve siyasi istikrar sorunu. Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi, 4(1), 51-74.
  • Bearman, J. (1986). Qadhafi’s Libya. Zed Books.
  • Blundy, D., & Lycett, A. (1987). Qaddafi and the Libyan Revolution. Little, Brown.
  • Bleuchot, H. (1978). Notice sur les ‘awqâf’ libyens de 1969 à 1978. Annuaire de l’Afrique du Nord, 397-405.
  • Cantürk, C., & Şengül, B. (2018). Devrimler, kaos ve istikrar arayışları içinde Libya: Tarihsel ve yapısal bir analiz. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 3(6), 45-70.
  • Ceviz, N. (2011). Libya tarihine kısa bir bakış. Ortadoğu Analiz, 3(27), 80-90.
  • Collins, S. D. (2004). Dissuading state support of terrorism: Strikes or sanctions? (An analysis of dissuasion measures employed against Libya). Studies in Conflict & Terrorism, 27(1), 1-18. https://doi.org/10.1080/10576100490262115
  • Cordell, D. (2022, February 13). Libya. Encyclopædia Britannica. Retreived on 2023 from https://www.britannica.com/place/Libya
  • Çıldır, Ş. (1969). Libya askeri darbesi. Ortadoğu Analiz, 8(76), 55-57.
  • Doğan, G., & Durgun, B. (2012). Arap Baharı ve Libya: Tarihsel süreç ve demokratikleşme kavramı çerçevesinde bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 61-90.
  • Düzsöz, E. (2018). Kaos içerisinde düzen arayışı: Kaddafi dönemi ve sonrası Libya. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 9(2), 295-330.
  • English, R. (2013). Terrorist innovation and international politics: Lessons from an IRA case study? International Politics, 50(4), 496-511. https://doi.org/10.1057/ip.2013.18
  • Harris, L. C. (1986). Libya: Qadhafi’s revolution and the modern state. Routledge.
  • Hatitah, A. (2013, December 27). Libyan tribal map: Network of loyalties that will determine Gaddafi’s fate. Retrieved from https://cetri.be/Libyan-Tribal-Map-Network-of?lang=fr
  • Ibrahim, S. (2017). Property claims in post-Gaddafi Libya: Political debates and justice seeking in the aftermath of Law 4/1978. Hague Journal on the Rule of Law, 9, 135–156. https://doi.org/s40803-016-0046-6
  • Joffe, G., & Paoletti, E. (2010). Libya’s foreign policy: Drivers and objectives. German Marshall Fund of the United States (GMF).
  • Kaddafi, M. (1980). Yeşil kitap. Libya Halk Bürosu Yayınları.
  • Kakar, P. L., & Langhi, Z. (2017, March). Libya’s religious sector and peacebuilding efforts. Retrieved from https://www.usip.org/publications/2017/03/libyas-religious-sector-and-peacebuilding-efforts
  • Khadduri, M. (1963). Modern Libya: A study in political development. Johns Hopkins Press.
  • Kohl, I. (2014). Libya’s ‘major minorities’. Berber, Tuareg and Tebu: Multiple narratives of citizenship, language and border control. Middle East Critique, 23(4), 423-438.
  • Lobban, R. A., Jr., & Dalton, C. H. (2014). Libya: History and revolution. ABC-CLIO.
  • Maddy-Weitzmann, B. (2012). The Berber identity movement and the challenge to North African States. University of Texas Press.
  • Morais, K., & Naidu, S. (2002). Libya's Africa policy: What does it mean for South Africa and NEPAD? South African Journal of International Affairs, 9(2), 109-118. https://doi.org/10.1080/10220460209545395
  • Munene, G. M. (1990). The United States and the Berlin conference on the partition of Africa, 1884 – 1885. Transafrican Journal of History, 19, 73–79. http://www.jstor.org/stable/24328676
  • Murat, T. (2012). Mısır'da Nasır dönemi Arap milliyetçiliğinin bölge yönetimlerine etkisi. Türk Dünyası Araştırmaları, 101(200), 55-72.
  • Önder, N. K. (2021). Kaddafi dönemi Libya iç ve dış siyaseti: Libya Arap Baharında Türkiye politikası. Journal of Social Sciences and Humanities, 5, 136-148.
  • Paoletti, E. (2011). Libya: Roots of a civil conflict. Mediterranean Politics, 16(2), 313-319. https://doi.org/10.1080/13629395.2011.583757
  • Pargeter, A. (2008). Qadhafi and political Islam. In D. Vandewalle (Ed.), Libya since 1969: Qadhafi’s revolution revisited (pp. 83-102). Palgrave Macmillan.
  • Qadhdhafi, M. (1981). The social basis of the third universal theory. The Libyan People’s Committee.
  • Ramutsindela, M. (2009). Gaddafi, continentalism and sovereignty in Africa. South African Geographical Journal, 91(1), 1-3. https://doi.org/10.1080/03736245.2009.9725324
  • Richburg, K. B. (2004, January 10). Libya to pay $170 million in bombing of airliner in '89. The Washington Post. Retrieved from https://www.washingtonpost.com/archive/politics/2004/01/10/libya-to-pay-170-million-in-bombing-of-airliner-in-89/470efd7e-9fb8-41c7-bf29-e934487e2537/
  • Sturman, K. (2003). The rise of Libya as a regional player. African Security Review, 12(2), 109-112. https://doi.org/10.1080/10246029.2003.9627226
  • Şıvgın, H. (2006). Trablusgarp Savaşı: 1912 Türk-İtalyan ilişkileri. Atatürk Araştırma Merkezi.
  • Taşçı, U. N. (2023). Libya’da 2011 sonrası ortaya çıkan vekalet savaşlarının niyabet savaşları sürecine dönüşümünün analizi: Halife Hafter vakası [Doctoral Thesis]. İstanbul Medeniyet Üniversitesi.
  • Toprak, S. (2012). Osmanlı yönetiminde Kuzey Afrika: Garp Ocakları. Türkiyat Mecmuası, 22(1), 223-237.
  • Totman, S., & Hardy, M. (2015). When good dictators go bad: Examining the ‘transformation’ of Colonel Gaddafi. The International Journal of Interdisciplinary Global Studies, 10(2), 1-6. https://doi.org/10.18848/2324-755x/cgp/v10i02/53362
  • Turan, T., & Turan, E. T. (2011). Libya’nın tarihi gelişimi içerisinde Senusilik, Türk-Senusi ve Türkiye-Libya ilişkileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(19), 190-206.
  • Ulutaş, U., et al. (2011). Batı ve Kaddafi makasında Libya. SETA.
  • Wehrey, F. (2021). Libya’s factional struggle for the authority of the Islamic endowments. Carnegie Endowment for International Peace. Retrieved from ttps://carnegieendowment.org/2021/06/07/libya-s-factional-struggle-for-authority-of-islamic-endowments-pub-84653
  • Wright, J. (2022). Libya: A modern history. Taylor & Francis.

THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGION, TRIBES AND POLITICS IN GADDAFI’S LIBYA

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 28, 277 - 295, 31.08.2025

Ufuk Necat Taşçı

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1635843

Öz

Presently, Libya is undeniably one of the nations in the Middle East and North Africa where unresolved conflicts and instability continue to exist, as the consequences of the Arab Spring continue to get evident. An elementary factor contributing to this phenomenon is the inability of the international system and the prevailing regional/global entities to comprehend Libya and its sociological and theological framework. Due to the lack of comprehensive research on the fundamental dynamics of Libya, its sociological structure, tribes, and religious groups, it remains one of the most significant countries where stability has not been attained since 2011. The primary objective of this study is to establish a comprehensive framework for comprehending Libya, encompassing not only its contemporary problems but also its historical norms, social dynamics, and religious practices. The study will explore the historical development of the region, intending to illuminate the present circumstances. This study will examine the influence of religious beliefs and tribal systems within Libyan culture, emphasising the era preceding Gaddafi, the Gaddafi dictatorship, and the subsequent repercussions of his governance. This study indicates that addressing Libya's current issues through sociological and religious lenses may facilitate their resolution.

Anahtar Kelimeler

Libya Gaddafi Religion Politics Idendity

Kaynakça

  • Ahmida, A. A. (2012). Libya, social origins of dictatorship, and the challenge for democracy. The Journal of the Middle East and Africa, 3(1), 70-81. https://doi.org/10.1080/21520844.2012.666646
  • Al-Aswad, H. (2020, May 8). War of the Dar Al-Ifta on endowments in Libya: A political battle with religious cover. Retrieved on 2023 from https://alarab.app/%D8%AD%D8%B1%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1-
  • Anderson, L. (1981). Religion and politics in Libya. Journal of Arab Affairs, 1(1), 1-15.
  • Babacan, M. (2020). Libya’daki vekâlet savaşlarının saha dengeleri üzerindeki etkileri ve siyasi istikrar sorunu. Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi, 4(1), 51-74.
  • Bearman, J. (1986). Qadhafi’s Libya. Zed Books.
  • Blundy, D., & Lycett, A. (1987). Qaddafi and the Libyan Revolution. Little, Brown.
  • Bleuchot, H. (1978). Notice sur les ‘awqâf’ libyens de 1969 à 1978. Annuaire de l’Afrique du Nord, 397-405.
  • Cantürk, C., & Şengül, B. (2018). Devrimler, kaos ve istikrar arayışları içinde Libya: Tarihsel ve yapısal bir analiz. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 3(6), 45-70.
  • Ceviz, N. (2011). Libya tarihine kısa bir bakış. Ortadoğu Analiz, 3(27), 80-90.
  • Collins, S. D. (2004). Dissuading state support of terrorism: Strikes or sanctions? (An analysis of dissuasion measures employed against Libya). Studies in Conflict & Terrorism, 27(1), 1-18. https://doi.org/10.1080/10576100490262115
  • Cordell, D. (2022, February 13). Libya. Encyclopædia Britannica. Retreived on 2023 from https://www.britannica.com/place/Libya
  • Çıldır, Ş. (1969). Libya askeri darbesi. Ortadoğu Analiz, 8(76), 55-57.
  • Doğan, G., & Durgun, B. (2012). Arap Baharı ve Libya: Tarihsel süreç ve demokratikleşme kavramı çerçevesinde bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 61-90.
  • Düzsöz, E. (2018). Kaos içerisinde düzen arayışı: Kaddafi dönemi ve sonrası Libya. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 9(2), 295-330.
  • English, R. (2013). Terrorist innovation and international politics: Lessons from an IRA case study? International Politics, 50(4), 496-511. https://doi.org/10.1057/ip.2013.18
  • Harris, L. C. (1986). Libya: Qadhafi’s revolution and the modern state. Routledge.
  • Hatitah, A. (2013, December 27). Libyan tribal map: Network of loyalties that will determine Gaddafi’s fate. Retrieved from https://cetri.be/Libyan-Tribal-Map-Network-of?lang=fr
  • Ibrahim, S. (2017). Property claims in post-Gaddafi Libya: Political debates and justice seeking in the aftermath of Law 4/1978. Hague Journal on the Rule of Law, 9, 135–156. https://doi.org/s40803-016-0046-6
  • Joffe, G., & Paoletti, E. (2010). Libya’s foreign policy: Drivers and objectives. German Marshall Fund of the United States (GMF).
  • Kaddafi, M. (1980). Yeşil kitap. Libya Halk Bürosu Yayınları.
  • Kakar, P. L., & Langhi, Z. (2017, March). Libya’s religious sector and peacebuilding efforts. Retrieved from https://www.usip.org/publications/2017/03/libyas-religious-sector-and-peacebuilding-efforts
  • Khadduri, M. (1963). Modern Libya: A study in political development. Johns Hopkins Press.
  • Kohl, I. (2014). Libya’s ‘major minorities’. Berber, Tuareg and Tebu: Multiple narratives of citizenship, language and border control. Middle East Critique, 23(4), 423-438.
  • Lobban, R. A., Jr., & Dalton, C. H. (2014). Libya: History and revolution. ABC-CLIO.
  • Maddy-Weitzmann, B. (2012). The Berber identity movement and the challenge to North African States. University of Texas Press.
  • Morais, K., & Naidu, S. (2002). Libya's Africa policy: What does it mean for South Africa and NEPAD? South African Journal of International Affairs, 9(2), 109-118. https://doi.org/10.1080/10220460209545395
  • Munene, G. M. (1990). The United States and the Berlin conference on the partition of Africa, 1884 – 1885. Transafrican Journal of History, 19, 73–79. http://www.jstor.org/stable/24328676
  • Murat, T. (2012). Mısır'da Nasır dönemi Arap milliyetçiliğinin bölge yönetimlerine etkisi. Türk Dünyası Araştırmaları, 101(200), 55-72.
  • Önder, N. K. (2021). Kaddafi dönemi Libya iç ve dış siyaseti: Libya Arap Baharında Türkiye politikası. Journal of Social Sciences and Humanities, 5, 136-148.
  • Paoletti, E. (2011). Libya: Roots of a civil conflict. Mediterranean Politics, 16(2), 313-319. https://doi.org/10.1080/13629395.2011.583757
  • Pargeter, A. (2008). Qadhafi and political Islam. In D. Vandewalle (Ed.), Libya since 1969: Qadhafi’s revolution revisited (pp. 83-102). Palgrave Macmillan.
  • Qadhdhafi, M. (1981). The social basis of the third universal theory. The Libyan People’s Committee.
  • Ramutsindela, M. (2009). Gaddafi, continentalism and sovereignty in Africa. South African Geographical Journal, 91(1), 1-3. https://doi.org/10.1080/03736245.2009.9725324
  • Richburg, K. B. (2004, January 10). Libya to pay $170 million in bombing of airliner in '89. The Washington Post. Retrieved from https://www.washingtonpost.com/archive/politics/2004/01/10/libya-to-pay-170-million-in-bombing-of-airliner-in-89/470efd7e-9fb8-41c7-bf29-e934487e2537/
  • Sturman, K. (2003). The rise of Libya as a regional player. African Security Review, 12(2), 109-112. https://doi.org/10.1080/10246029.2003.9627226
  • Şıvgın, H. (2006). Trablusgarp Savaşı: 1912 Türk-İtalyan ilişkileri. Atatürk Araştırma Merkezi.
  • Taşçı, U. N. (2023). Libya’da 2011 sonrası ortaya çıkan vekalet savaşlarının niyabet savaşları sürecine dönüşümünün analizi: Halife Hafter vakası [Doctoral Thesis]. İstanbul Medeniyet Üniversitesi.
  • Toprak, S. (2012). Osmanlı yönetiminde Kuzey Afrika: Garp Ocakları. Türkiyat Mecmuası, 22(1), 223-237.
  • Totman, S., & Hardy, M. (2015). When good dictators go bad: Examining the ‘transformation’ of Colonel Gaddafi. The International Journal of Interdisciplinary Global Studies, 10(2), 1-6. https://doi.org/10.18848/2324-755x/cgp/v10i02/53362
  • Turan, T., & Turan, E. T. (2011). Libya’nın tarihi gelişimi içerisinde Senusilik, Türk-Senusi ve Türkiye-Libya ilişkileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(19), 190-206.
  • Ulutaş, U., et al. (2011). Batı ve Kaddafi makasında Libya. SETA.
  • Wehrey, F. (2021). Libya’s factional struggle for the authority of the Islamic endowments. Carnegie Endowment for International Peace. Retrieved from ttps://carnegieendowment.org/2021/06/07/libya-s-factional-struggle-for-authority-of-islamic-endowments-pub-84653
  • Wright, J. (2022). Libya: A modern history. Taylor & Francis.
Toplam 43 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular Bölgesel Çalışmalar
Bölüm Tüm Sayı
Yazarlar

Ufuk Necat Taşçı 0000-0001-9580-608X

Yayımlanma Tarihi 31 Ağustos 2025
Gönderilme Tarihi 8 Şubat 2025
Kabul Tarihi 10 Ağustos 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 28

Kaynak Göster

APA Taşçı, U. N. (2025). THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGION, TRIBES AND POLITICS IN GADDAFI’S LIBYA. Akademik Hassasiyetler, 12(28), 277-295. https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1635843
AMA Taşçı UN. THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGION, TRIBES AND POLITICS IN GADDAFI’S LIBYA. Akademik Hassasiyetler. Ağustos 2025;12(28):277-295. doi:10.58884/akademik-hassasiyetler.1635843
Chicago Taşçı, Ufuk Necat. “THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGION, TRIBES AND POLITICS IN GADDAFI’S LIBYA”. Akademik Hassasiyetler 12, sy. 28 (Ağustos 2025): 277-95. https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1635843.
EndNote Taşçı UN (01 Ağustos 2025) THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGION, TRIBES AND POLITICS IN GADDAFI’S LIBYA. Akademik Hassasiyetler 12 28 277–295.
IEEE U. N. Taşçı, “THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGION, TRIBES AND POLITICS IN GADDAFI’S LIBYA”, Akademik Hassasiyetler, c. 12, sy. 28, ss. 277–295, 2025, doi: 10.58884/akademik-hassasiyetler.1635843.
ISNAD Taşçı, Ufuk Necat. “THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGION, TRIBES AND POLITICS IN GADDAFI’S LIBYA”. Akademik Hassasiyetler 12/28 (Ağustos2025), 277-295. https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1635843.
JAMA Taşçı UN. THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGION, TRIBES AND POLITICS IN GADDAFI’S LIBYA. Akademik Hassasiyetler. 2025;12:277–295.
MLA Taşçı, Ufuk Necat. “THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGION, TRIBES AND POLITICS IN GADDAFI’S LIBYA”. Akademik Hassasiyetler, c. 12, sy. 28, 2025, ss. 277-95, doi:10.58884/akademik-hassasiyetler.1635843.
Vancouver Taşçı UN. THE RELATIONSHIP BETWEEN RELIGION, TRIBES AND POLITICS IN GADDAFI’S LIBYA. Akademik Hassasiyetler. 2025;12(28):277-95.
 Kapak Resmi İndir

MAKALE DEĞERLENDİRME SÜRECİ

Yazar tarafından gönderilen bir makale, gönderim tarihinden itibaren 10 gün içinde dergi sekreteri tarafından makalenin, telif sözleşmesinin ve benzerlik raporunun (Turnitin programı) eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden incelenir. İstenilen bu dosyalar eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilmiş ise makale; ikinci aşamada derginin yayın çizgisine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilir. Bu süreçte makale yayın çizgisine uygun değilse yazara iade edilir. Makale yayın çizgisine uygun ise şablona uygun bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden değerlendirilir. Şayet makale şablona uyarlanıp gönderilmemiş ise değerlendirme sürecine alınmaz. Bu süreçte yazarın derginin belirlediği şartlara uygun bir şekilde sisteme makale yüklemesi beklenir. Makale şablona uygun bir şekilde hazırlanıp gönderilmiş ise son aşamada makale derginin yayın ilkeleri, yazım kuralları, öz, abstract, extented abstract, kaynakça gösterimi vb. yönlerden incelenir. Bu ayrıntılarda makalede bir sorun varsa yazarın bu hususları tamamlaması istenir ve verilen süre içerisinde eksiksiz bir şekilde yeniden makaleyi göndermesi istenir.
Tüm bu aşamaları geçen makale, editör tarafından bilimsel yeterliliğinin denetlenmesi amacıyla ikinci 7 günlük süre içerisinde çalışmaya uygun iki hakeme değerlendirmeleri için gönderilir. Hakemlerin değerlendirme süreleri 15 gündür. Bu süre zarfında hakemlik görevini tamamlamayan bir hakem olursa ilgili hakeme değerlendirmeyi tamamlaması için 7 günlük ek süre verilebilir. Bu süre zarfında hakem görevini yerine getirmezse yerine yeni bir hakem ataması yapılır. En az iki hakemden gelen raporlar olumlu ise makale yayın aşamasına alınır. Hakem raporlarından birisi olumlu diğeri olumsuz ise makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem raporu da olumsuz ise makale ret edilir. Üçüncü hakemin değerlendirmesi olumlu ise makaleyle ilgili hakem raporları dergi alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından incelenir. Makalenin yayınlanmasıyla ilgili nihai karar alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından verilir. Hakem raporlarının yetersiz ve tatmin etmekten uzak olması veya İngilizce editör tarafından abstract ve extented abstract’ın yetersiz görülmesi hallerinde de yine makaleyle ilgili son karar Editörler Kurulu tarafından verilir. Tüm bu aşamalardan geçen bir makale en yakın sayıya yayınlanmak üzere eklenir. İlgili sayıda yer kalmaması halinde makalenin yayımı bir sonraki sayıya kaydırılır. Bu durumda ve tüm değerlendirme sürecinde yazar isterse makalesini geri çekme hakkına sahiptir. Ancak bu durumu dergiye bildirmesi gerekir. Makale gönderim tarihinden makalenin yayına kabul tarihine kadar tüm bu işlemler için ortalama 3 aylık bir süre öngörülmektedir.