COMPARATIVE CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS OF THE NEWS ON THE ISRAEL-PALESTINIAN CONFLICT IN SABAH AND SOZCU NEWSPAPERS

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 28, 507 - 534, 31.08.2025

Mehmet Emin Begtimur

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1642058

Öz

The Israeli-Palestinian conflict is a chronic problem with a long history and a complex mix of ethnic, religious, demographic and geographical conflicts, involving many international actors. As a regional problem, the Israeli-Palestinian conflict directly or indirectly affects both Turkey's foreign policy and domestic politics. This problem, which has been going on since October 7, 2023 and has been changing its dimension in different ways every day, is closely followed by the Turkish press and has become one of the main agendas of the national press. In this context, the study aims to reveal the news language and discourse practices used by national newspapers with different editorial policies and ownership structures in the presentation of news on the Israeli-Palestinian conflict. For this purpose, a total of eight news items, four from each of the news archives of Sabah and Sözcü newspapers between December 01, 2024 and December 31, 2024, were selected by random sampling method and analyzed from macro and micro structures. As a result of the research, significant differences are found in the way Sabah and Sözcü newspapers cover the Israeli-Palestinian conflict. These differences are observed both in the macro-structure analysis and micro-structure analysis of the analyzed news items. It is revealed that Sabah newspaper tries to produce the discourse of the news on the Israeli-Palestinian conflict from a one-sided perspective with a pro-Palestinian political and ideological stance, while Sözcü newspaper uses a more neutral and objective news language and discourse practice.

Anahtar Kelimeler

Discourse analysis , News discourse , Israel-Palastine , Sabah , Sozcu

SABAH VE SÖZCÜ GAZETELERİNDE YER ALAN İSRAİL-FİLİSTİN ÇATIŞMASINA İLİŞKİN HABERLERİN KARŞILAŞTIRMALI ELEŞTİREL SÖYLEM ANALİZİ

Öz

İsrail-Filistin sorunu oldukça uzun bir tarihsel geçmişe dayanan etnik, dini, demografik ve coğrafik çatışmaların karmaşık bir biçimde bir arada bulunduğu ve işin içine uluslararası bir çok aktörün de dahil olduğu kronik bir sorundur. İsrail-Filistin çatışması bölgesel bir sorun olarak Türkiye’nin hem dış politikasını hem de iç politikasını doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemektedir. Özellikle 7 Ekim 2023 tarihinden itibaren devam etmekte olan ve her geçen gün farklı biçimde boyut değiştiren bu sorun Türk basını tarafından yakından takip edilmekte ve ulusal basının ana gündemlerinden biri olmaktadır. Bu bağlamda çalışmada, farklı yayın politikası ve mülkiyet yapısına sahip ulusal gazetelerin İsrail-Filistin çatışmasına ilişkin haberlerin sunumunda kullandıkları haber dili ve söylem pratiklerini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu amaçla Sabah ve Sözcü gazetelerinin 01 Aralık 2024 - 31 Aralık 2024 tarihleri arasındaki haber arşivlerinin her birinden dörder adet olmak üzere toplam sekiz adet haber rastgele örnekleme yöntemiyle seçilerek makro ve mikro yapıdan analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, Sabah ve Sözcü gazetelerinin İsrail-Filistin çatışmasını ele alma biçimlerinde önemli farklılıklar saptanmaktadır. Bu farklılıklar incelenen haberlerin hem makro yapı analizinde hem de mikro yapı analizinde gözlemlenmektedir. Sabah gazetesinin İsrail-Filistin çatışmasına ilişkin haberlerin söylemini tek taraflı bakış açısıyla Filistin yanlısı politik ve ideolojik duruşla üretmeye çalıştığı ve Sözcü gazetesinin ise daha tarafsız ve objektif bir haber dili ve söylem pratiği kullandığı ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Söylem analizi , Haber söylemi , İsrail-Filistin , Sabah , Sözcü

Etik Beyan

Bu çalışma etik onay gerektirmemektedir

Destekleyen Kurum

Çalışma için her hangi bir kurum veya şahıstan destek alınmamıştır.

Kaynakça

• Akçapa, M. (2021). Arap Baharı öncesi Filistin’in içsel dinamikleri bağlamında Türkiye’nin Filistin meselesine yaklaşımı. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi, 4(1), 33-45. https://doi.org/10.51763/uid.883923
• Althusser, L. (1971). Ideology and ideological state apparatuses. New Left Books.
• Benveniste, E. (1971). Subjectivity in language. University of Miami Press.
• Berry, M. and Philo, G. (2006). Israel and Palestine: competing histories. Pluto Press.
• Beşe, A. ve Baykara, T. (2019). İdeolojinin söylemsel inşası: August Wilson. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(4) , 1785-1797.
• Bianet. (2023, 13 Ekim). 2023 Filistin-İsrail savaşı. 12 Ocak 2025 tarihinde https://bianet.org/haber/2023-filistin-israil-savasi-286302 adresinden edinilmiştir.
• Çavuşoğlu, E. (2022). Körfez ülkeleri ve Filistin: güçlü tarihsel bağlar temelinde körfez siyaseti. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, 8 (2), 15-33. https://doi.org/10.25272/icps.1137102
• Eagleton, T. (2015). İdeoloji. M. Özcan (Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Euronews. (2025, 5 Haziran). Netanyahu, İsrail-Hamas savaşında Filistinli aşiretleri harekete geçirdi. 11 Ocak 2025 tarihinde https://tr.euronews.com/2025/06/05/netanyahu-israil-hamasa-karsi-filistinli-asiretleri-harekete-gecirdi adresinden edinilmiştir.
• Fiske, J. (1987). Television Culture. Routledge.
• Foucault, M. (1972) The archaeology of knowledge and the discourse on language. Pantheon Books.
• Foucault, M. (1981). The order of discourse. Routledge.
• Hall, S. (1977). Culture, the media and the ideological effect. Edward Arnold.
• İnal, A. (1996). Haberi okumak. Temuçin Yayınları.
• Karaduman, S. (2017). Eleştirel söylem çözümlemesinin eleştirel haber araştırmalarına katkısı sunduğu perspektif. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4(2), 31-46.
• Kaştan, Y. (2012) Ortadoğu’da Arap İsrail mücadeleleri ve Türkiye. Tarih ve Medeniyetler Tarihi, (4), 1797-1815.
• Kıllıoğlu, M. E. (2022). 1973 Ramazan / Yom Kippur savaşı ve Ortadoğu. Türk Savaş Çalışmaları Dergisi, (3), 129-151. https://doi.org/10.52792/tws.1114113
• Kişi, E. (2023). 1948’den bugüne, tarihi ve siyasi yönleri ile İsrail-Filistin sorunu. Anlambilim MTÜ Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 3(1), 262-274.
• Kutsal, E. (2009). İsrail-Filistin ihtilafı özelinde politik bir araç olarak su. Bilge Strateji, 1(1), 88-99.
• Makovsky, M. (2007). Churchill's promised land: zionism and statecraft. Yale University Press.
• Medoff, R. and Waxman, C.I. (2009). The A to Z of zionism. The Scarecrow Press.
• Mumby, K. D. (2004). İdeoloji ve anlamın toplumsal inşası: bir iletişim bakış açısı. Ç. Dursun (Çev.). Doğu Batı İdeolojiler, 3(30), 123-141.
• Oskay, Ü. (2003). Söylem ve ideoloji. Su Yayınevi.
• Palmer, R.E. (2008). Hermenötik. İ. Görener (Çev.). Ağaç Kitabevi Yayınları.
• Reinhart, T. (2002). Israel/Palestine: how to end the war of 1948. Seven Stories Press.
• Sabah. (2024, 1 Aralık). Siyonist İsrail sadece silahlarla katletmiyor: Gazze’de kıtlık ve açlık. 12 Ocak 2025 tarihinde https://www.sabah.com.tr/galeri/dunya/son-dakika-siyonist-israil-sadece-silahlarla-katletmiyor-gazzeden-kalan-kitlik-ve-aclik adresinden edinilmiştir.
• Sabah. (2024, 16 Aralık). Katil İsrail'den yeni insanlık dışı yaptırımlar: Filistinlilere yönelik ayrımcı yasalar onaylandı. 11 Ocak 2025 tarihinde https://www.sabah.com.tr/galeri/dunya/katil-israilden-yeni-insanlik-disi-yaptirimlar-filistinlilere-yonelik-ayrimci-yasalar-onaylandi-her-alanda-susturulacaklar adresinden edinilmiştir.
• Sabah. (2024, 23 Aralık). Soykırımcı İsrail çadırları bombaladı: 32 ölü. 11 Ocak 2025 tarihinde https://www.sabah.com.tr/dunya/soykirimci-israil-cadirlari-bombaladi-32-olu-7203836 adresinden edinilmiştir.
• Sabah. (2024, 28 Aralık). Katil İsrail Gazze'de hastane yaktı: Siyonist rejim 448 gündür soykırıma devam ediyor. 12 Ocak 2025 tarihinde https://www.sabah.com.tr/galeri/dunya/katil-israil-gazzede-hastane-yakti-siyonist-rejimin-soykirima-448-gundur-devam-ediyor adresinden edinilmiştir.
• Shaul, M. and Avraham, S. (2000). The Palestinian Hamas: vision, violence and coexistence, with a new introduction. Columbia University Press.
• Shlaim, A. (2020). Filistin’i bölüşmek: kral Abdullah, Siyonistler ve Filistin’i taksim siyaseti 1921-1951. M. Tütüncü (Çev.). Küre Yayınları.
• Sözcü. (2024, 22 Aralık). Hamas, 34 esirin İsrail'de 200 mahkûmla takası için tartışıyor. 12 Ocak 2025 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/hamas-34-esirin-israil-200-mahkumun-takasi-icin-tartisiyor-p118335 adresinden edinilmiştir.
• Sözcü. (2024, 24 Aralık). İsrail Gazze’yi bombaladı: En az 10 kişi öldü. 12 Ocak 2025 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/israil-gazze-yi-bombaladi-en-az-10-kisi-oldu-p119251 adresinden edinilmiştir.
• Sözcü. (2024, 26 Aralık). İsrail basın aracını vurdu: 5 gazeteci öldü. 12 Ocak 2025 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/israil-basin-aracini-vurdu-5-gazeteci-oldu-p119812 adresinden edinilmiştir.
• Sözcü. (2024, 29 Aralık). Gazze’deki son hastane baskın sonrası zorla boşaltıldı. 12 Ocak 2025 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/gazze-deki-son-hastane-baskin-sonrasi-zorla-bosaltildi-p120726 adresinden edinilmiştir.
• van Dijk, T. (1988). News as discourse. Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• van Dijk, T. (1991). The Interdisciplinary study of news as discourse: A handbook of qualitative methodologies for mass communication research. Routledge.
• van Dijk, T. (2009). Methods of critical discourse analysis. Sage Publications.
• van Dijk, T. A. (1983). Discourse analysis: Its development and application to the structure of news. Journal of Communication, 33(2), 20-43.
• van Dijk, T. A. (1988). News analysis: case studies of international and national news in the press. Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• van Dijk, T. A. (2000). Ideology and discourse: a multidisciplinary introduction. Universitat Oberta de Catalunya.
• van Dijk, T. A. (2003). Critical discourse analysis. Blakwell Publishing.
• Yehudai, O. (2020). Leaving zion: Jewish emigration from Palestine and Israel after World War II. Cambridge University Press.
• Yıldırım, Y. (2021). İsrail-Filistin sorununda iki devletli çözüm arayışları. OPUS International Journal of Society Researches, 18(41), 3840-3884. https://doi.org/10.26466/opus.874933