Importance Of Common Areas And Protectıon Strategies

Yıl 2020, Sayı: 2, 2 - 16, 15.12.2020

Asmin Kavas Bilgiç

Öz

Common goods, common assets, common areas  or commons are areas that do not have any property rights, are free to enter, open to everyone, and their use by consumers is not prohibited. Some of the common areas belong to the state; some of them are defined as public spaces. Areas such as atmosphere, underground waters, open seas, fishing areas, natural beaches, water reserves, forests, pastures, parks, coasts, children's playgrounds, pedestrian sidewalks are common areas. The increase in population and technological advances have caused a strong competitive tendency and pressure in these areas. It is noteworthy that these rivalries and pressures experienced a tragedy over the use of common areas. In order to prevent this tragedy, protection strategies have been developed by important thinkers. This study, which deals with the general importance of common areas and conservation strategies, aims to examine the protection strategies proposed in order to prevent the inequalities caused by the loss of the basic value of these areas and to minimize these inequalities. Within the scope of the study, Garrettt Hardin, who tells about the tragedy experienced in the use of common goods, was examined and the protection models proposed for the protection of these areas were discussed. Again within the scope of the study, the criticisms brought to the models proposed by Hardin were evaluated in the context of the collective control strategy addressed by Elinor Ostrom. All assessments were made in the light of present policies that apply to common areas via Turkey and discussed. 

Anahtar Kelimeler

common area,, common benefit,

Ortak Alanların Önemi ve Koruma Stratejileri

Öz

Ortak mal, orta malı, ortak varlık, ortak alanlar veya müşterekler, herhangi bir mülkiyet hakkı barındırmayan, girişlerin serbest, herkesin kullanımına açık olan, tüketiciler tarafından kullanımın engellenmediği alanlardır. Ortak alanların bir bölümü devlete ait; bir bölümü ise herkese açık alanlar olarak tanımlanmaktadır. Atmosfer, yeraltı yerüstü suları, açık denizler, balık avlanma alanları, doğal plajlar, su rezervleri, ormanlar, meralar, parklar, kıyılar, çocuk oyun alanları, yaya kaldırımları gibi alanlar ortak alanlardır. Nüfusun artması, yaşanan teknolojik ilerlemeler bu alanlarda güçlü bir rekabet eğiliminin ve baskının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yaşanılan bu rekabet ve baskıların, ortak alanların kullanımı üzerinde bir trajediye yol açtığı dikkat çekmektedir. Bu trajedinin önüne geçebilmek adına önemli düşünürler tarafından koruma stratejileri geliştirilmiştir. Ortak alanların genel olarak önemi ve koruma stratejilerini konu alan bu çalışma da, bu alanların temel değerini yitirmesinin yarattığı eşitsizliklerin önüne geçebilmek ve bu eşitsizliklerin en aza indirilmesini sağlamak adına önerilen koruma stratejilerinin incelenmesini amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında ortak malların kullanımında yaşanan trajediyi anlatan Garrett Hardin incelemeye alınmış ve bu alanların korunmasına dair önerdiği koruma modelleri tartışılmıştır. Yine çalışma kapsamında Hardin tarafından önerilen modellere getirilen eleştiriler, Elinor Ostrom tarafından ele alınan kolektif denetim stratejisi bağlamında değerlendirilmiştir. Yapılan tüm değerlendirmeler Türkiye üzerinden ortak alanlar için uygulanan mevcut politikalar ışığında ele alınmış ve tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ortak Alan, Mahkumlar İkilemi, Özelleştirme, customization,, Prisoner's Dilemma,

Kaynakça

• Ağır, S. (2013). Serbest Siyasa: Şeylerin fiyatı ‘Parklar, parklarımız’. 12 Ağustos 2020 tarihinde http://everywheretaksim.net/tr/seylerin-fiyati-parklar-parklarimiz-seven-agir/ adresinden alındı.
• Alevkayal, Ç., ve Tağıl, Ş. (2018). Ortak Malların Trajedisi Üzerine Teoriler:Gediz Deltası'nda Arazi Kullanımı-Arazi Örtüsü Değişimi. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43, 120-142.
• Arıkboğa, Ü. (2019). Çevre Politikasının Ekonomik Araçları Ve Türkiye’de Belediye Uygulamaları. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 41(1), 23-50.
• Bilgiç, A. K. (2020). Kentsel Politikalar Ekseninde Türkiye'de Büyük Kent Yönetimi. Y. A. Unvan, & F. Kalay (Dü) içinde, İktisadi ve İdari Bilimlerde Güncel Araştırmalar (s. 691-708). Karadağ: IVPE.
• Can, F. (2016). Çevre Politikasının Ekonomik Araçları. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 58-73. Carlsson, C. (2012). Interviewed: David Harvey on Rebel Cities. 11 Mayıs 2020 tarihinde https://www.shareable.net/interviewed-david-harvey-on-rebel-cities/ adresinden alındı.
• Çelik, Ö. (2017). Kent Hakkından Müştereklerimize Kentsel Muhalefet Tartışmaları: Sınırlar ve İmkanlar. MEGARON, 12(4), 671-679. Çoban, A. (2018). Ekolojik Ortaklaşımlar (Müşterekler) ve Türkiye’de Uygulanan Çitleme Politikaları. 08 16, 2020 tarihinde https://musterekler.sehak.org/2018/12/09/ekolojik-ortaklasimlar-musterekler-ve-turkiyede-uygulanan-citleme-politikalari-aykut-coban/ adresinden alındı.
• Dudu, D. (2012). Elinor Ostrom’ un Ardından. Yeşil Gazete. 09 05, 2020 tarihinde https://yesilgazete.org/blog/2012/06/20/elinor- ostromun-ardindan/ adresinden alındı.
• Duru, B. (2018). Müşterekler Nedir? Doğal, Kentsel, Sosyal Müşterekler ve Kentsel Toplumsal Hareketlere Etkileri Üzerine. 12 Eylül 2020 tarihinde https://musterekler.sehak.org/2018/12/10/musterekler-nedir-dogal-kentsel-sosyal-musterekler-ve-kentsel-toplumsal-hareketlere-etkileri-uzerine-bulent-duru/ adresinden alındı.
• Eren, A. (2014). Ortak kaynakların yönetimi. Cumhuriyet Gazetesi. 1 Eylül 2020 tarihinde https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/ortak-kaynaklarin-yonetimi-109565 adresinden alındı.
• Erensü, S. (2013). Müşterekler Siyasetini Düşünmek. Ekososyalist Dergisi, 17, 43-45.
• Güler, B. A. (2012). Hükümetin 8 Ekim 2012 Günlü Bütünşehir Yasa Tasarısı Üzerine. 13 Mayıs 2020 tarihinde http://www.yayed.org/uploads/yuklemeler/B%C3%9CT%C3%9CNSEH%C4%B0RTASARIBAG.pdf adresinden alındı.
• Gümüşcan, İ. (2010). Ortak Malların Trajedisinden Ortak Malların Fırsatına: Bir Elinor Ostrom Portresi. Eğitim Bilim Toplum, 8(32), 50-56.
• Hardin, G. (1968). The Tragedy of Commons. American Association for, 162, 1243-1248.
• Hardin, G. (1998). Extensions of the tragedy of the commons. Science, 280, 682–683.
• Hardin, G. (2003). Orta Malların Trajedisi. Piyasa Üç Aylık İktisadiyat Dergisi, 2(5), 13-25.
• Harvey, D. (2013). Asi Şehirler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği. (2014). Yeni Bir Ekonomik Sistemde Müştereklerin Rolü. 13 Temmuz 2020 tarihinde https://tr.boell.org/tr/2014/11/05/yeni-bir-ekonomik-sistemde-mustereklerin-rolu adresinden alındı.
• Keleş, R., Hamamcı, C., ve Çoban, A. (2015). Çevre Politakası. Ankara: İmge Yayınevi. Marx, K. (1976). Capital I. Cilt. Harmondsworth: Penguin.
• Menteşe, S. (2007), Türkiye’de Ortak Malların Kullanımı; Çayırlı, Hacımuratlı, Ücret ve Beşköprü Meraları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Mera Kanunu (1998, 25 Şubat). Resmi Gazete (Sayı: 23272). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4342.pdf.
• Orman Kanunu (1956. 31 Ağustos). Resmi Gazete (Sayı: 9402). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.6831.pdf.
• Ostrom, E. (1990). Governing the Commons. Cambridge: Cambridge Uni.Press. Romagny, B., Lobry, C., ve Canalis-Durand, M. (1997). Tragedy of the Commons and Prisoner's Dilemma. 11 Haziran 2020 tarihinde file:///C:/Users/intest/Downloads/DocTravGREQAM_BRomagnyetal_1997.pdf adresinden alındı.
• Sunar, L. (2006). 19. Yüzyılda Avrupa:Bir Cennet Düşünden Bir Kabusun Doğuşu. İlem Dergisi, 1(1), 75-92.
• Şahin, Y. (2005). Orta Malların Trajedisi. 16 Temmuz 2020 tarihinde Ekodial: http://www.ekodialog.com/Makaleler/orta-mallarin-tradejisi.html adresinden alındı.
• T.C. 1982 Anayasası. (2020). mevzuat.gov.tr. 09 18, 2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf adresinden alındı.
• Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu (2005, 3 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 25880). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5403pdf.