Social Aid And Social Security in Turkey Within Social State Context

Year 2013, Volume: 8 Issue: 3, 275 - 305, 23.07.2014

İrfan Türkoğlu

Abstract

Origin of social state and security practices is based on activities of protecting privileged class benefits in Ancient Greeks and Romans. This perspective of the privileged class, it has been the most important factor that determines the concept of social state. These were seen as rights of privileged in that era. It is accepted that social state practices start with “The Poor Relief Act 1601” in England and developed by social security, insurance, assistance and services in 19th century in modern sense. Social state understanding which was accelerated between 1945 and 1975 and transformed after mid of 1970s had been replaced with neo-liberal policies. It is possible to say that social state practices were seen in Ottomans in cases of guilds and pension funds. Comparing with European Union, social security an insurance studies in Turkey reached at a significant level. It this study, the social economic development of social aid and security in Turkey has been evaluated within the social state context.

Keywords

Social State, Social Aid, Social Security, Public Expenditure.

Sosyal Devlet Bağlamında Türkiye’de Sosyal Yardım ve Sosyal Güvenlik

Abstract

Sosyal devlet uygulamalarının kökeni, İlkçağlarda Antik Yunan ve Roma’da ayrıcalıklı sınıfların menfaatlerinin korunmasına yönelik sosyal yardım ve sosyal güvenlik faaliyetlerine dayandırılmaktadır. Bu ayrıcalıklı sınıfların bakış açısı, sosyal devlet anlayışını belirleyen en önemli unsur olmuştur. Avrupa’da sosyal devlet uygulamalarıyla ilgili hukuki düzenlemelerİngiltere’de 1601 tarihinde kabul edilen “Yoksulluk Kanunu” ile yapılmaya başlamış,19. Yüzyıl’da sosyal yardım, sosyal güvenlik, sosyal sigorta ve sosyal hizmet alandaönemli gelişmeler yaşanmıştır. 1945-1975 yılları arasında Batı Avrupa’da hız kazanan ve 1975’lerden sonra önemli bir dönüşüm sürecine giren “sosyal devlet” anlayışı yerini neo liberal politikalara bırakmıştır. Osmanlı Döneminde, ahilik teşkilatı ve devamı olan lonca teşkilatı tarafından kurulan yardım sandıklarıyla “sosyal devlet” anlayışında kurumsallaşma süreci başlamıştır. Türkiye’deki sosyal yardım ve sosyal güvenlik çalışmaları, Avrupa Birliği ülkeleriyle kıyaslandığında, önemli bir düzeye ulaştığı görülmektedir. Bu çalışmada sosyal devlet bağlamında Türkiye’de sosyal yardım ve sosyal güvenlik hizmetlerinin sosyo-ekonomik gelişimi değerlendirilmiştir.

Keywords

Sosyal devlet, Sosyal yardım, Sosyal güvenlik, Kamu harcaması.

References

• ACAR, İ. Atilla ve KİTAPCI, İsmail (2008) “Sosyal Güvenliğin Demografik Boyutu: Türkiye’deki Emeklilik Sistemindeki Değişim”, Maliye Dergisi, Sayı:154, Ocak-Haziran, s:77-98.
• AKAD, Mehmet (1992) Teori ve Uygulamada Sosyal Güvenlik Hakkı, İstanbul.
• AKPINAR, Mahmut Şahin, Ayhan. ZENGİN (2012) “Eyüp. Sosyal Yardımların Yerel Düzeyde Sunulması: Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, s:21-28.
• AKYÜZ, Ferhat (2008) “Sosyal Yardımdan Sosyal Sigortaya: Bismarckyan ve İngiltere Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Tarihsel Dönüşümü”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (TheJournal of International SocialResearch), Volume: 1/5, s:58-70, 2008.
• ASPB, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardım İstatistikleri Bülteni, Eylül 2012.
• AYDIN, Ufuk (1999) Sosyal Güvenlik Sorunlarının Çözümünde Özel Sigortalar, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayın No:1117, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları, No:156, Eskişehir.
• BAYRAKTAR, Cahide (2012) “Keynes ve Refah Devleti”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, s:247-261.
• BUĞRA, Ayşe (2006) “Türkiye’de Sağ ve Sosyal Politika”, Toplum ve Bilim Dergisi, Sayı: 106,s:43-67.
• ÇELİK, Aziz (2006) AB Sosyal Politikası: Uyum Sürecinin Uyumsuz Alanı, Kitap Yayınevi, İstanbul.
• ÇELİKOĞLU, İbrahim Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Finansman Yöntemleri ve Türkiye Uygulaması, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, DPT, Yayın No:2355, YUSPKGM:424, Eylül-1994.
• DİLİK, Sait (1991) Sosyal Güvenlik, Ankara, 1991.
• DPT (2001) Sosyal Hizmetler ve Yardımlar Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı, DPT Yayınları, Ankara.
• ESPING-ANDERSEN, Gotsa (2006) “Toplumsal Riskler ve Refah Devletleri”,(Der.) Ayşe Buğra ve Çağlar Keyder, Sosyal Politika Yazıları, (Çev. Burcu Yakut-Çakar ve Utku Barış Balaban), İletişim Yayınları, İstanbul.
• FİŞEK, Gürhan (2007) “Sosyal Hizmet ve Sosyal Yardımların Sosyal Politika Araçları İçerisindeki Yeri (“Genel’i” “Yerel’e” İndirmek)”, Cahit Talas Anısına, Sosyal Politika Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları No:595, Ankara,s:333-349.
• GÜVERCİN, Cemal Hüseyin (2004) Sosyal Güvenlik Kavramı ve Türkiye’de Sosyal Güvenliğin Tarihçesi, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt: 57, Sayı:2, Yıl: 2004, s:89-95.
• GÜZEL Ali, OKUR Ali Rıza (2002) Sosyal Güvenlik Hukuku, Beta, Bası, İstanbul, 2002.
• HACIMAHMUTOĞLU, Hande (2009) Türkiye’de Sosyal Yardım Sisteminin Değerlendirilmesi, DPT Uzmanlık Tezi, DPT Yayın No:2803, Ankara.
• KÖSE, H. Ömer (2003) “Küreselleşme Sürecinde Devletin Yapısal ve İşlevsel Dönüşümü”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 49, s:3-46.
• KURT, Resul (2003) İş Hukuku ve Sosyal Sigorta Mevzuatında Usul ve Esaslar, Uygulamalar Sorunlar, Çözümler, Yargı Kararları, İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Yayın No:37.
• MAKAL, Ahmet (1999) “19. Yüzyıl Sonları, 20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı İmparatorluğu’nda Çalışma İlişkileri”, Osmanlı Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları, Cilt:5, s:86-109.
• MAKAL, Ahmet (2007) “Cumhuriyet’ten 21. Yüzyıla Türkiye’de Çalışma İlişkileri”, Cahit Talas Anısına: Sosyal Politika Araştırma ve Uygulama Merkezi, Yayın No: 595, Ankara, s:511-543.
• MOUSSIS, Nicholas (2004) Avrupa Birliği Politikalarına Giriş Rehberi, (Çev. Ahmet Fethi), Mega Press, İstanbul.
• ÖZBUDUN, Ergun (2010) Türk Anayasa Hukuku, Ankara.
• ÖZÇELİK, Selçuk (1983) Anayasa Hukuku Dersleri, İstanbul.
• ÖZŞUCA, Şerife Türcan (1997) “Özel Emeklilik Programları Kamu Emeklilik Programlarına Alternatif Olabilir mi?” Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 8, Sayı: 24-25, İlkbahar-Yaz, s:31-47.
• RICHARDSON, J. Henry (1970) İktisadi ve Mali Yönüyle Sosyal Güvenlik, Çev: Turan YAZGAN, İstanbul.
• ROSANVALLON, Pierre (2004) Refah Devletinin Krizi, (Çev. Burcu Şahinli), Dost Kitapevi Yayınları, Ankara.
• SALLAN GÜL, Songül (2004) Sosyal Devlet Bitti, Yasasın Piyasa! Yeni Liberalizm ve Muhafazakarlık Kıskacında Refah Devleti, Etik Yayınları, İstanbul.
• SAYAN, Serdar (2006) “Türk Emeklilik Sisteminde Reform: Nedenler ve Beklentiler”, ASO Medya, Temmuz, s:54-62. 305