Modern Türkiye’de Kimlik: Kürt Kimliğinden Kürt Sorununa

Year 2013, Volume: 8 Issue: 2, 45 - 67, 23.07.2014

Nurullah Altun

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti, dönemin sosyo-politik şartlarının etkisiyle, Osmanlı’nın çok dilli, çok dinli, çok etnili mirası reddedilerek Türklük vurgulu ulus-devlet ideolojisi üzerine inşa edilmiştir. Erken Cumhuriyet döneminde, misak-ı milli sınırları içinde yaşayan tüm kesimlerin, kapsayıcı bir Türk üst kimliği altında yaşamaları öngörülse de dönem dönem uygulanan politikalarla ülkede yaşayan diğer kimlikler göz ardı edilmiş ve bu kimliklerin çeşitli kültürel hak ve talepleri, dönemin siyasi, askeri vb. elitlerinin bölünme korku ve kaygılarıyla yasaklanmıştır. Bu yasaklar kısa zaman içinde tepkisel bir hareketin oluşmasına zemin hazırlamış ve kimlik konusunun, özellikle de Kürt kimliğinin, 20. Yüzyıl Türkiye’sinin en çok tartışılan kavramları arasına girmesine neden olmuştur. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın söz konusu kimlik tartışmalarına katkı sunması amaçlanmaktadır. Bu makale kapsamında, Türkiye’de Kürt Kimliği’nin Kürt Sorunu’na dönüşme sürecine neden olan milliyetçilik ve ötekileştirme sorunu üzerinde durulacaktır.

Keywords

Anahtar Kavramlar: Kimlik, Kürt kimliği, Milliyetçilik, Ötekileştirme.

Identity in Modern Turkey: From Kurdish Identity to Kurdish Issue

Abstract

By means of some socio-politic condition of the time, new Turkish Republic has been founded on nation-state ideology that emphasizes being and coming from a Turkish origin, rejecting a multi-ethnic, multi-religious and multilingual patrimony of Ottomans. In early republican period, it was envisaged that Turkish supra-identity will cover all of the people living within borders of national pact. However, it did not work as it was anticipated. Some identities have been ignored and cultural rights and demands of these particular identities have been restricted and foreclosed because of some fears and anxieties of political and military bourgeoisie on disintegration of newly-formed Turkish Republic. These restrictions have paved the way for some reactionary movements against the politics of the state in a short period and leaded up to problems with identity politics in the case of Kurdish identity as one of the most debated concepts in Turkey in 20th century. From this point of view, this study is purposed to provide a contribution to the identity debates. In this article, nationalism and othering that gave rise to transform Kurdish identity politics to today’s Kurdish issue will be elaborated.

Keywords

Identity, Kurdish identity, Nationalism, Othering.

References

• ADANIR, O. (2003) “Kültür ile Zihniyet”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl 6, Sayı 23, s. 23-35.
• AHMAD, F. (2010) Bir Kimlik Peşinde Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• AKTÜRK, Ş. (2008) “Türkiye Siyasetinde Etnik Hareketler: 19202007” Doğu Batı, Yıl 11, Sayı 44, s. 43-74.
• ANIK, M. (2012) Kimlik ve Çokkültürcülük Sosyolojisi, Açılım Kitap, İstanbul.
• AŞKIN, M. (2007) “Kimlik ve Giydirilmiş Kimlikler” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 10, Sayı 2, s. 213-220.
• BİLGESAM (2009) Güneydoğu Sorununun Sosyolojik Analizi, Ankara.
• COŞKUN, İ. (04-03-2013) “Türklüğe Yapılacak En Büyük Kötülük Etnisiteye İndirgemektir”, Star Gazetesi, http://haber.stargazete.com/ yazar/prof-dr-ismail-coskun-turkluge-yapilacak-en-buyuk-kotuluketnisiteye-indirgemektir/yazi-732601
• DOĞAN, V. (2012) Türk Vatandaşlık Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• ERKAL, Mustafa E. (1998) Etnik Tuzak, Genişletilmiş 5. Basım, Der Yayınevi, İstanbul
• GÖKALP, Z. (2009) Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler, Kaynak Yayınları, İstanbul.
• GELLNER, E. (2009) “Uluslar ve Milliyetçilik”, Sosyoloji, Başlangıç Okumaları, Editör: GIDDENS, A., Çev., Günseli Altaylar, Say Yayınları, İstanbul.
• HEPER, M. (2010) Devlet ve Kürtler, Çev. Kadriye Göksel, Doğan Kitap, İstanbul.
• KILIÇBAY, Mehmet A. (2003) “Kimlikler Okyanusu”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl 6, Sayı 23, s. 160-165.
• KİRİŞÇİ ve Winrow (2002) Kürt Sorunu Kökeni ve Gelişimi, Çev. Ahmet Fethi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• KOLUKIRIK, S. (2008) “Türk Modernleşme Sürecinde Merkezin Dönüşümü: Yerelden Küresele Yeni Kimlik Arayışları”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı. 18, s. 121-134.