Türk Modernleşmesinin Özgünlüğü Sorunu: Türk Aile Hukuku Örneği

Year 2012, Volume: 7 Issue: 2, 93 - 106, 24.07.2014

Aydın Aktay

Abstract

Yakın tarih incelemelerinde üzerinde en çok durulan konulardan biri de Cumhuriyet’in öncesinde ve sonrasındaki değişim örneklerinin yorumlanmasıdır. Cumhuriyet’in ilanı ve pek çok reformla birlikte Türk medeni hukukunda yapılan bazı değişikliklerle, batı hukukundan yapılan ve sadece iktibaslara dayalı bir ithal hukuk anlayışı geliştirilmiştir. Bu hukuki düzenlemelerin aile hukuku üzerindeki etkileri bu noktada pek çok tartışma konusuna sahne olmuştur. Türk toplum yapısına ve sosyal değerlerine uygunluğu tartışılır pek çok uygulama ve hukuki argümanlar üzerindeki tartışmalara ek olarak tarih okumaları ve yorumlamaları üzerindeki oryantalist etkiler de dikkat çekicidir. Bu noktada Türk toplumunun sosyolojik gerçekliklerini batıdan yapılan bu birebir iktibaslarla şekillendirilen medeni hukukun ilişkilerine göre sorgulamak ve uygunluk durumlarını denetlemek üzere Türk Aile Hukuku üzerine yapılan tarih okumalarından ve bazı mevzuat çalışmalarından hareket etmek zorunlu olmaktadır. Bu çalışmada, bu amaç doğrultusunda Osmanlı’daki aile hukuku kararnamesi ile Türk Aile Hukuku mukayesesi ve medeni hukukun aileyi ilgilendiren son durumuna ilişkin bazı mevzuat çalışmalarından faydalanılarak bir sosyolojik değerlendirme sunulmaya çalışılacaktır. Ayrıca Osmanlı modernleşmesinin özgünlük imkanları, batı dışı modernlik tecrübesi anlamında bir zeminin varlığı sorgulanmakta bu tarz sorgulamalarla ortaya çıkan çalışmalara oryantalist etkiler tartışılmaktadır.

Keywords

Aile Hukuku, Mevzuat Çalışmaları, Türk Aile Hukukunda Modernleşme, Hukuk-u Aile Kararnamesi, Özgün Modernleşme, Aile sosyolojisi, Oryantalizm, Güçler Ayrılığı İlkesi, Demokrasi, Sekülerlik

Originality Problem of Turkish Modernization: The Case of Domestic Law

Abstract

The last shape of the Turkish Civil Code, formalized by the alterations to which it exposed, requires to make a comparative commentary between the ancient religious argument-centered form and the new secular, western originated form. This comparison has also an importance to be a source of inspiration for a debate issue that will come up with important results of a socio-political comparison between both Ottoman Empire with Republic of Turkey and Western with Eastern civilizations and cultures. As generally known; with the pointed alterations done by many reforms as a result of the proclamation of the Republic, many applications and legal arguments, which are questionable to be convenient to Turkish social structure and ethics or not, are actualized. At that point of view it has been obligatory to question the sociological realities of Turkish society according to the relations of civil code that is shaped by the quotations of Western codes and start out with some legislation studies on Turkish domestic law to screen out the appropriacy. At this study in line with this purpose, a sociological evaluation is going to be tried to be presented by the help of some legislation studies of civil code concerned with the family and the comparation of Turkish Domestic Law and Ottoman’s Domestic Law. Here it is also obligatory to evaluate the parameters of Turkish modernization and also some philosophical, social and political properties of the Republic founder decree.

Keywords

Family Law, Legislation Studies, Modernization of the Turkish Family Law, Family Law-Decree, Modernization of the Original, Family Sociology, Orientalism, Separation of Powers Policy, Democracy, Secularism

References

• AKTAY, Y. (1996) Erol Göka ve Abdullah Topçuoğlu ile birlikte, Önce Söz Vardı, Vadi Yayınları, Ankara.
• ASAGEM (2008) “4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Yönelik Kanunun ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma”, Ankara.
• ASAGEM (1991) “Aile Politikaları- Karşılaştırmalı Ülkeler Panoraması”, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, Ankara.
• ASAGEM (2001) “Aileyle İlgili İki ya da Çok Taraflı Uluslar Arası Antlaşma ve Sözleşmeler”, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, Ankara.
• ASAGEM (1998) “Aileye Yönelik Mevzuat”, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, Ankara.
• AYDIN, M. A. (2000) “Türkiye’nin Hukukî Modernleşmesi”, Modernleşme İslam Dünyası ve Türkiye İSAV Milletlerarası İlmi Tartışmalar Dizisi: 7, Toplantılar Dizisi: 35, Ebru Yayınları, İstanbul.
• ÇAHA, Ö. (2001) “Modernleşme, İslam Dünyası ve Türkiye”, (Derleme) Türkiye’nin Siyasal Modernleşmesi, İsav Kitaplığı, İstanbul.
• ÇEKER, O. (1985) “Aile Hukuku Kararnamesi”, Osmanlı Kanunları Serisi-1, İstanbul.
• FOUCAULT, M. (1995) Ders Özetleri, Çev. Selahattin Hilav, YKY, İstanbul.
• KAFADAR, C. (2004) Zaman Gazetesi Röportaj, 30-04-2004.
• OĞUZ, A. (2000) “Türk Medeni Hukukunun Gelişim Çizgisi ve Karşılaştırmalı Hukukun Rolü”, Modernleşme İslam Dünyası ve Türkiye İSAV Milletlerarası İlmi Tartışmalar Dizisi-7, Toplantılar Dizisi: 35, Ankara.
• SAİD, E. (1996) Oryantalizm, Pınar Yayınları, Ankara.
• URAL, S. S. ve KARAGÜLMEZ, A. (2003/2) Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usulleri, Seçkin Yayınları, Ankara.
• YILMAZ, H. (2008/1) “Osmanlı Devletinde Batılılaşma Öncesi Meşrutiyetçi Gelişmeler”, Divan Dergisi, İstanbul.