Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisine Reel ve Moneter Etkileri

Yıl 2010, Cilt: 5 Sayı: 1, 102 - 126, 12.08.2014

Burhanettin Zengin

Öz

Uzun yıllar büyük bir atalet içerisinde olan Türk turizmi, 1983 yılında çıkartılan Turizmi Teşvik Kanunu ve hükümetlerin turizme önem vermeye başlamasıyla, hızlı bir gelişme eğilimine girmiştir. İlk yıllarda turistik yatırımlar için harcamalar yapılırken, sonraki yıllarda yatırımlar tamamlanıp ardı ardına işletmeye alınmaya başlanmasıyla, ülkeye büyük ölçüde dış kaynaklı döviz girişleri hızlanmıştır. Bu sayededir ki 1983 yılında 1,625 milyon turist sayısı ve 411 milyon US dolarlık turizm gelirinden, 2008 yılında 26,337 milyon turist sayısına ve 16,761 milyar US dolarlık turizm gelirine ulaşılmıştır. Turizm sektörü bugün artık ülkemizin vazgeçilmez sektörlerinden biri haline gelmiştir. Bu durum turizm ekonomisi yönünden büyük bir dönüşüm olarak değerlendirilebilir. Yukarıda belirtildiği gibi Türkiye'de turizm sektörü 1980'li yıllardan itibaren gelişmeye başlamıştır. Bu kapsamda çalışmamızda ikincil kaynaklar kullanılarak, turizm sektörünün Türkiye Ekonomisindeki yeri ve önemi tespit edilmek suretiyle, 1980 - 2009 yılları arasında turizm sektöründe iktisadi anlamda görülen değişimler tablolar yardımıyla analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hizmet Sektörü, Türkiye Ekonomisi, Ödemeler Dengesi, Turizmde İstihdam, Bölgesel Kalkınma

Real and Monetary effects of Tourism Sector on Turkish Economy

Öz

Turkish tourism sector which was operating in a sloth way for long years, has entered  in a rapid growth trend by Tourism Incentive Law came into force at 1983, and by the supports of governments. In the first years, expenditures for touristic investments has been done, afterwards the investments has returned as outsourced currency incomes for the country. In this way, the number of incoming tourists and tourism revenue of Turkey has been reached to 26,337 million tourists and $16,761 million at 2008, while it was 1,625 million tourists and $411 million at 1983. Nowadays, tourism is one of the indispensable sectors for Turkey. This situation in terms of tourism economy can be considered as a major transformation. As it mentioned above, tourism sector in Turkey, has been started to develop by 1980s. In this context, in our paper, via secondary sources, the importance of tourism sector at Turkish Economy is handled; and by the data of tourism sector between the years of 1980-2009; the changes in economic terms were analyzed.

Anahtar Kelimeler

Service Sector, Turkish Economy, Balance of Payment, Tourism Employment, Regional Development

Kaynakça

• ALBAYRAK, M. (2001), “Dış Aktif Turizm Talebinin Türkiye Ekonomisine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• BARUTÇUGİL, İ.S. (1986), “Turizm Ekonomisi ve Turizmin Türk Ekonomisindeki Yeri”, İstanbul: Beta Yayınları
• BULUT, E. (1998), T”urizmin Türkiye Ekonomisindeki Yeri ve Ekonomik Etkileri”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslar Arası İktisat Bilim Dalı, Ankara.
• BULUT, E. (2000), “Türk Turizminin Dünya'daki Yeri ve Dış Ödemeler Bilânçosuna Etkisi”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 2000/3.
• ÇAKIR, M. ve Bostan, A. (2000), “Turizm Sektörünün Ekonominin Diğer Sektörler İle Bağlantılarının Girdi-Çıktı Analizi İle Değerlendirilmesi”, Anatolia: Turizm Araştırmalar Dergisi, Eylül-Aralık.
• ÇEKEN, H. (2003), “Küreselleşme, Yabancı Sermaye ve Türkiye Turizmi”, İstanbul: Değişim Yayınları.
• ERDOĞAN, H. (1996), “Ekonomik, Sosyal, Kültürel, Çevresel Yönleriyle Uluslararası Turizm”, Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi
• HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI, (2009), “Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni”, Ekim, Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü
• HENDERSON, C., Joan, (2007), “Tourism Crises: Causes, Consequences and Management”, Elsevier Inc, United States of America
• İÇÖZ, O. ve Kozak, M. (1998), Turizm Ekonomisi, Ankara : Turhan Kitabevi.
• İLKİN, A. ve Dinçer, M. Z. (1991), “Turizm Kesiminin Türk Ekonomisindeki Yeri ve Önemi”, Ankara: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yayını.
• MILL, R. C. ve Morrison, A.M. (1992), “The Tourism System, 2nd Edition”, New Jersey, USA.
• OLALI, H ve Timur, A. (1986), “Turizmin Türk Ekonomisindeki Yeri”, İzmir: Ofis Ticaret Matbaacılık. ÖZTAŞ, K. (2002), “Turizm Ekonomisi; Genel Turizm Bilgileri”, Ankara: Nobel Yayınları, Eylül.
• ROBBINS, Lionel, (1932), “An Essay on the Nature and Significance of Economic Science”, MacMillan & Co., Limited Printed in Great Britain
• TARHAN, C. (1996), “Tourism Economics”, Bilkent University School of Tourism and Hotel Management, Ankara.
• TUFAN, A. (1997), “Türkiye Ekonomisi”, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• TUNÇSİPER, B. ve Çeken, H. (1997), Yabancı Sermayenin Türkiye Ekonomisi ve Turizm Sektörü Açısından Değerlendirilmesi, Standart Dergisi, Sayı:429, Eylül.
• Turizm Bakanlığı. (2003), “Turizm İstatistikleri Bülteni”, Nisan. Turizm Bakanlığı. (2009), “Turizm İstatistikleri”, Eylül
• Turizm Bakanlığı. (2003), “Belgeli Konaklama Tesisleri İstatistikleri Bülteni”.
• Tutar, E. (1990), “Turizm Sektöründe Yabancı Sermaye Yatırımlarının Gelişimi”, Turizm Yıllığı, Türkiye Kalkınma Bankası.
• TUTAR, F. (1999), “Türk Turizm Sektöründeki Gelişmelerin Cari İşlemler Dengesine Muhtemel Etkileri: Akdeniz Ülkeleriyle Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Türkiye Vakıflar Bankası, (2001), “Turizm Sektörü, Planlama ve İktisadi Araştırmalar Grup Yönetmeliği”, Sektör Araştırmaları Serisi, No:23.
• TÜRSAB. (2003), “Dünya Turizm Haritası Değişiyor”, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği Yayını, Sayı:229, Mart
• WTO.(2003), “Tourism Highliht”,
• ZENGİN, B. (2006), “Turizm Coğrafyası”, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayını No: 36, Üniversite Basımevi.
• http://www.arenagazetesi.com.tr/default.asp?page=haber&id=58392, Erişim Tarihi: 26.05.2009
• http://www.tursab.org.tr/content/turkish/haberler/bsk/09hab/09niSUNUM.ppt#269,13, Erişim Tarihi: 25.05.2009.
• http://www home.anadolu.edu.tr/~otonus/turkekon/turkekon_2.ppt - Doç. Dr. Özgür TONUS/Ulusal Gelir ve Gelir Dağılımı Türkiye Ekonomisi.