İç Borçlanmanın Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri

Year 2007, Volume: 2 Issue: 2, 147 - 173, 05.09.2014

Süleyman Bakkal Temel Gürdal

Abstract

İç borçlar, kamu bütçesinde yer alan hizmetlerin finansmanı için yurt içi kaynaklardan elde edilen ve alınması ve ödenmesi durumlarında ülkenin toplam kaynaklarının artması ya da azalmasını sonuçlandırmayan kamu borçlanması türü şeklinde tanımlanabilir. Bu kapsamda çalışmada 1980- 2006 yılları arasında iç borçların gelişimi neticesinde iç borçların etkileri; ekonomik denge, ekonomik büyüme ve gelişme ve gelir dağılımı bakımından ele alınarak incelenmektedir. 1980– 2006 döneminde Türkiye’nin iç devlet borçları ve bunlara karşılık ödenen faizler hem nominal hem de reel olarak artmıştır. İç borçlardaki bu artışlar bazı makro büyüklükleri etkilemiştir. İç borçların ekonomik etkileri yatırımlarda meydana gelen değişmeler ele alınarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Özellikle iç borçlanma faiz oranlarının yüksek olmasının özel yatırımlar üzerinde azaltıcı bir etkisinin olduğu görülmüştür. Ayrıca iç borçlanmanın gelir dağılımı üzerine etkileri incelenmiş ve iç borçlanma arttıkça gelir dağılımının bozulduğu sonucuna varılmıştır.

Keywords

İç borçlanma, faiz, enflasyon, gelir dağılımı

References

• AÇBA, Sait (2000), Devlet Borçlanması, Adım Yayıncılık, Ankara
• AKBULAK,Y, Kavaklı, E, Tokmak,A,(2003) “Kayıp Yıllar” Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri, Beta Basım Yayın, İstanbul
• AKTAN, Can (2002), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Hak-İş Konfederasyonu Yayınları, Ankara
• ALKİN, Erdoğan (1995), “Türkiye Ekonomisi Nereye Gidiyor, 1996 'da Ekonominin Durumu Ne Olacak”, İktisat-İşletme ve Finans Dergisi, Aralık
• ASLAN, Hanifi (1997 ), Enflasyonist Finansman Politikası, Ak- Bil Yayıncılık, Bursa
• ATAÇ, Beyhan (1997), Maliye Politikası Gelişimi, Amaçları, Araçları ve Uygulama Sorunları, Anadolu Üniversitesi, Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları, No.118, Eskişehir
• BERK, A.P (1994), Kamu Kesimi Finansmanında İç Borçlanmanın Özel Sektör Yatırım ve Tasarrufları Üzerine Etkisi Özel sektörün Finans Piyasalarından Dışlanması, Gazi Üniversitesi İİBF, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• BERKSOY, Taner (1994), “Finansal Serbestleşme ve İstikrar’’ Görüş Dergisi No:14:22-24
• BOZKURT, Hamit (1987), “Mali Sistem Gönüllü Tasarruflar ve Kamu Müdahaleleri”, Devlet Yatırım Bankası Yayınları, Ankara
• BÜYÜKERŞEN, Yılmaz (1966),”Teoride ve Türkiye Uygulamasında İç Devlet Borçlarının Enflasyonist Etkileri”, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayını, s:28
• EĞİLMEZ, Mahfi (1996), Hazine , Finans Dünyası Yayınları No:3, Ankara
• EKER, Aytaç (1994), Devlet Borçları Kamu Kredisi, DEÜ İİBF Yayınları, İzmir
• EKER, Aytaç ve Metin MERİÇ (2000), Devlet Borçları (Kamu Kredisi), 3b, İzmir: Anadolu Yayıncılık
• ERDEM, Metin(1996), Devlet Borçları, Ekin Yayınevi, Bursa
• ERDEM, Metin, D.ŞENYÜZ, İ.TATLIOĞLU (2003), Kamu Maliyesi, Ekin Yayınları, Bursa
• ERİNÇ, Yeldan (2003), “Küreselleşmenin Neresindeyiz? Türkiye Ekonomisinde Borç Sorunu ve IMF Politikaları I, www.stradigma.com/turkce/kasim2003/makale 06.html, 15.12.2006
• EROL, Ahmet (1992), Ekonomik Etkileri Açısından Türkiye’de Devlet Borçları (1981-1990), Maliye ve Gümrük Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Yayın No: 324, Ankara
• EROL, Ahmet (2004), “Borçlanmanın Ekonomik Etkileri”, Ekonomik Yorumlar, Yıl:41, Sayı:479
• HM (2003), Hazine Dergisi (Cumhuriyetin 80.Yılı Özel Sayısı), Ankara
• http://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/VI/GBG/Tablo_1.xls.htm, 29.03.2007
• http://www.gib.gov.tr/fileadmin/iller/2000-2005_alanlar_2.pdf, 29.03.2007
• http://www.tuik.gov.tr/yillik/Ist_gostergeler.pdf, 27.04.2007
• http://ekutup.gov.tr/teg/2007/tvi.12.xls/, 01.05.2007
• http://tcmbf40.tcmb.gov.tr/cbt.html, 15.3.2006
• KIR, Yavuz (1997), “Kamu Finansmanına Yeni Borç Yönetimi”, Banka ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, Yıl:34, Sayı:7
• KIZILYALLI, Hüsnü (1999), “Bütçe ve İç Borç Sorunu”, Banka ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, Yıl:36, Sayı:12
• MERİÇ, Metin (1999), "Türkiye'de Kamu Finansmanı-Borçlanma İlişkisi", Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, Yıl:2, Sayı:5, Temmuz-Ağustos,Eylül
• MB; Yıllık Ekonomik Raporlar, Bütçe Gerekçeleri
• ORHAN, Osman Z (1996),”Türkiye’de İç Borç Sorunu ve Çözüm Önerileri”,İstanbul Ticaret Odası Yayınları
• ÖNDER,İzzettin, H. KİRMANOĞLU,Y.KARTALLI (1993), “İktisat Politikası Seçenekleri 2”, İstanbul Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Ekim ,s. 94-95
• ÖNDER, İzzettin, H. KİRMANOĞLU, Y.KARTALLI (1995), Kamu Açıkları ve Kamu Borçları”, Türk Harb-İş Sendikası, Ankara
• PARASIZ, İlker (1998), Para Politikası, Ezgi Yayınevi,Bursa
• SARAÇOĞLU, Fatih (2002), "1980-2001 Yılları Arasında Türkiye'de İç Borçların Yapısal Gelişimi Ve Değerlendirilmesi", Ekonomik Yaklaşım Dergisi, Sayı:45 Cilt:13
• TOBB (1992), Türkiye’de Gelir Bölüşümü, Ekonomik ve Sosyal Sorunlar, Çözüm Önerileri Dizisi:3, (Hazırlayan:Gülten KAZGAN ve Diğerleri)
• ULUATAM, Özhan (1991), Kamu Maliyesi, Savaş Yayınları, Ankara
• ÜNSAL, Hilmi (2003), “ Türkiye’de Finansal Serbestleşme Sürecinde İç Borçlanma ve Sermaye Piyasası Üzerindeki Etkileri ”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:5, Sayı: 3
• YÜKSEL, A.S (1993),”Merkez Bankasının Özerkliği ve Özellikle Enflasyonist Ekonomideki İşlemleri”, Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F, Yayın No:393, İstanbul