İngiliz Basınına Göre Bulgaristan’ın Birinci Dünya Savaşı’ndan Çekilişi ve Selanik Antlaşması

Yıl 2015, Cilt: 10 Sayı: 1, 51 - 74, 24.04.2015

Muzaffer Başkaya

https://doi.org/10.17550/aid.98003

Cited By: 3

Öz

Bulgaristan, which wanted to rise to the status of superior government in the Balkans, engaged with First World War entering to alliance block in 1915. Especially Bulgarians established superiority against Serbia. They were repulsed by Serbians in 1918. Furthermore economic crisis in the country causes rising social unrest and Ferdinand, who began to roll the throne, left the kingdom to his son, Boris. In the same period Bulgarian, which sat around the table with Allied Powers, withdrawed from First World War with Thessaloniki Agreement. Allied powers started to occupy to Bulgaria as a result of Thessaloniki Agreement, which is a complete indication of surrender. If it was generally examined news reflected to the British press in that period, the states of alliance members would give up nearby and British’s would gain the victory after the Bulgaria, which was noncombatant. This event, which is the beginning of the end for Germany, Austria-Hungary and the Ottoman Empire, was seen as the most critical development in the First World War

Anahtar Kelimeler

Bulgaria, Ferdinand, Invasion, Salonika Agreement, Bulgarian

İngiliz Basınına Göre Bulgaristan’ın Birinci Dünya Savaşı’ndan Çekilişi ve Selanik Antlaşması

Öz

Balkanlar’da üstün devlet konumuna yükselmek isteyen Bulgaristan, 1915
yılında Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı Devleti ile birlikte İttifak bloğuna girerek Birinci Dünya Savaşına katılmıştır. Özellikle Sırbistan’a
karşı ilk dönemlerde üstünlük kuran Bulgarlar, 1918 yılına gelindiğinde
Sırplar tarafından geri püskürtülmüştür. Buna ek olarak ülke içinde yaşanan
ekonomik kriz, toplumsal huzursuzluğun artmasına neden olmuş ve tahtı sallanmaya başlayan Ferdinand, krallığı oğlu Boris’e bırakmıştır. Aynı süreçte
İtilaf Devletleri’yle masaya oturan Bulgarlar, Selanik Antlaşmasıyla Birinci
Dünya Savaşı’ndan çekilmiştir. Tam anlamıyla teslimiyet belgesi olan Selanik Antlaşması neticesinde İtilaf Devletleri, Bulgaristan’ı işgale başlamış ve
Doğu Avrupa’da üstünlüğü ele geçirmiştir. Dönemin İngiliz basınına yansıyan haberlere genel olarak bakıldığında, Bulgaristan’ın savaş dışı kalmasının ardından İttifak kanadına mensup diğer devletler de yakında pes edecekti
ve zafer İngilizlerin olacaktı. Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı
İmparatorluğu için sonun başlangıcı olan bu olay, Birinci Dünya Savaşı içinde yaşanan en kritik gelişme olarak görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Bulgaristan, Ferdinand, İşgal, Selanik Antlaşması, Bulgar-Alman İttifakı

Kaynakça

• Süreli Yayınlar
• Servet-i Fünun,51/1322, ( 6 Teşrin-i Evvel 1332/19 Ekim 1916). 265.
• İstihbarat-ı Siyasiye-i Umumiyye Mecmuası, 156/1, (3 Eylül 1334/23 Ağustos 1918),5.
• Servet-i Fünun, 1414/ 55(10 Teşrin-i Evvel 1918) ,149.
• Daily Mirror, 1 Ekim 1918
• The Birmingham Gazette, 1 Ekim 1918
• The Birmingham Mail, 2 Ekim 1918
• The Birmingham Post, 1 Ekim 1918
• The Exeter Daily Gazette, 3 Ekim 1918
• The Liverpool Daily Post And Mercury, 2 Ekim 1918
• The Midland Daily Telegraph, 3 Ekim 1918
• The Motherwell Tımes, 4 Ekim 1918
• The Nottingham Evening Post, 7 Ekim, 1918
• The Times, 1-2-3 Ekim 1918
• The Yorkshire Post, 8 Ekim 1918
• The Western Times, 4 Ekim 1918
• The Yorkshire Evening Post, 10 Ekim 1918 Araştırma Eserler
• Akşin, Sina. Jön Türkler ve İttihat ve Terakki. Ankara: İmge Yayınları, 2006.
• Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995. İstanbul: Alkım Yayınları, 2005.
• Avşar, Servet. Birinci Dünya Savaşı’nda İngiliz Propagandası. Ankara: KİM Yayıncılık, 2004.
• Aydın, Mahir. “Bulgaristan Komiserliği.” Belgeler (Türk Tarih Belgele- ri Dergisi), XVII, (1997): 71-125
• Aydın, Mahir. Osmanlı Eyaletinden Üçüncü Bulgar Çarlığına. İstan- bul: Kitapevi, 1996.
• Bağçeci, Yahya. “İngiltere Parlamento Tutanaklarında 1876 Bulgar İsyanı.” The Journal of Academic Social Science Studies, 24, (2014): 211-235.
• Balcıoğlu, Mustafa. “Yirminci Yüzyıl Başlarında Dünya.” Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1, (2006):1-71.
• Bayraktarova, Emine. “Bulgaristan’daki Müslüman Azınlıkların Statü- sü (1908-1918)” Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2009.
• Bayur, Yusuf Hikmet. Türk İnkılâp Tarihi 1914-1918 Genel Savaşı III. Ankara: TTK Yayınları, 1967.
• C. Hall, Richard. Balkan Savaşları 1912-1913 Birinci Dünya Savaşı’nın Provası. Çeviren: Tanju Akad. İstanbul: Homer Kitapevi, 2003.
• Grolier İnternational Americana Encyclopedia, “Nikolay II Maddesi”, 523.
• Gürbüz, M. Vedat. “Emergence Of Bulgarian Nationalism.” Güney Av- rupa Araştırma Dergisi, 16, (2009): 27-50.
• Hacıoğlu, Sevim. “ABD’nin Bulgaristan’ın Kurtuluşu Konulu Memo- randumu (20 Aralık 1918).” Güney Avrupa Araştırma Dergisi, 14, (2008):19-31.
• Halaçoğlu, Ahmet. “Balkan Savaşları.” Türkler, 13, (2002): 296-307.
• Halaçoğlu, Ahmet. Rumeli’den Türk Göçleri (1912-1913). Ankara: TTK Yayınları, 1995
• İnalcık, Halil. Tanzimat ve Bulgar Meselesi. Ankara: Eren Yayıncılık 1992.
• Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi (Islahat Fermanı Devri 1861-1876), VII. Ankara: TTK Yayınları, 1988.
• Koral, Necmi ve diğerleri. Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, Birinci Dünya Harbi İdari Faaliyetler ve Lojistik. Ankara: Genelkurmay Baş- kanlığı Yayınları,1985.
• Köse, Osman. “Bulgaristan Emareti ve Türkler (1878-1908).” Turkish Studies, (Türkoloji Dergisi 1), (2006), 237-272.
• Kurat, Akdes Nimet. Rusya Tarihi. Ankara: TTK Yayınları, 1999.
• Küçük, Cevdet. “Bulgar İhtilâlinin (1876) İngiliz Kamuoyunda Uyan- dırdığı Tepki ve Bunun Osmanlı-İngiliz İlişkilerine Tesiri.” Gü- ney Avrupa Araştırma Dergisi, 8-9, (1979-1980):117-166.
• Macfie, A.L. Osmanlının Son Yılları 1908-1923. Çeviren: Damla Acar- Funda Soysal. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2003.
• Maden, Fahri. “Büyük Güçlerin Berlin Antlaşması’nın Uygulanmasına Yönelik Baskıları.” History Studies, (2013):267-286.
• Okur, Mehmet. “Balkan Savaşları.” Balkanlar El Kitabı I, (2006): 612- 624.
• Okur, Mehmet.“The Tımes Gazetesi’ne Göre Balkan Savaşları ve İngiltere’nin Politikası.” Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, (2012):183-197.
• Öksüz, Hikmet-Mehmet Okur. “Birinci Dünya Savaşı’nda Balkanlar.” Balkanlar El Kitabı,I, (2006): 625-640.
• Pomiankowski, Joseph. Osmanlı İmparatorluğunun Çöküşü (1914- 1918 1. Dünya Savaşı). Çeviren: Kemal Turan. İstanbul: Kayı- han Yayınları, 2003.
• Sadıkov, Ramin. “Şubat Devriminden Sonra Rusya’da İktidar Müca- delesi: Ekim Devrimi’ne Giden Yol.” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 29/48, (2010):101-118.
• Sander, Oral. Siyasi Tarih (İlk Çağlardan 1918’e). Ankara: İmge Kita- pevi, 2002.
• Tokay, A.Gül. “Osmanlı-Bulgar İlişkileri (1878-1908).” Osmanlı, 2, (1999): 317-326.
• Tal’at, Mehmed. Talât Paşa’nın Anıları. Yayına Hazırlayan: Alpay Ka- bacalı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2007.
• Turan, Ömer. II. “Meşrutiyet ve Balkan Savaşları Döneminde Osman- lı Diplomasisi”, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç, (1999): 241-253.
• Ülman, A. Haluk. I. Dünya Savaşı’na Giden Yol ve Savaş, İstanbul: İmge Yayınları, 2002.
• Yiğit, Ali Ata. “Çanakkale Savaşlarının Ortaya Çıkardığı Stratejik Bir Zorunluluk: Osmanlı-Bulgar Hudut Tashihi Antlaşması”, Bilig, 63 (2012):271-288.