ÇALIŞMA HAYATINDA DİNLENME VE TATİLLER KONUSUNUN İBADET HAKKI VE KULLANIMI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 2, 765 - 792, 30.10.2020

Ahmet Ünsür

https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.721973

Öz

Bu çalışmanın amacı, çalışma hayatının en önemli sorunlu alanlarından tatiller ve iş sürelerine denk gelen ibadet haklarının kullanımı ve sınırlarını günümüz hukuku ve İslam hukuku açısından incelemek, sorunu ve çözümünü sosyal politika açısından değerlendirmektir. Çalışma genel anlamda tüm çalışanları, özel anlamda ise İş Kanunu kapsamında çalışanları kapsamaktadır. Tatiller ve bunların kullanımı ile ilgili düzenlemeler Batı kültürünü esas aldığından başta ülkemiz olmak üzere Müslüman işçinin ihtiyaçlarını karşılayamamaktadır. Bu nedenle, ülkemizde iş sürelerine denk gelen namaz, iftar vb. ibadetler konusu hep sosyal taraflar arasında tartışma konusu olmuştur. Tatillerin gerekliliği, ücretli olarak değerlendirilmesi konusunda İslam hukukçularının da günümüz hukukçuları ile benzer kanaate sahip oldukları anlaşılmaktadır. Ancak ibadet hakkının kullanımı konusunda günümüz hukuk metinlerinin kayıtsız kaldıkları görülmektedir. İbadet hakkı ve korunmasına yönelik son yıllardaki işveren yaklaşımları ve kamu görevlilerine yönelik kısmi düzenlemeler sorunun tamamen ortadan kalktığı anlamını taşımamaktadır. Hukuken sözleşmelerle de çözümü mümkün olan konunun sosyal diyalog ile yasal bir zemine oturtulmasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tatil, İbadet Hakkı, Çalışma Hayatı

Teşekkür

İlgilerinizden dolayı teşekkür ederim.

Kaynakça

• Referans1. Abdurrasul, Ali. El Mebadi-ul İktisadiye fi-l İslam, Kahire: y.y., 1968.
• Referans2. Akgündüz, Ahmet. ‘Eski ve Yeni Hukukumuzda İşçinin Çalışma Süresi, İstirahat, Tatil ve İbadet Hakkı’, Mukayeseli Hukuk ve Uygulama Açısından İşçi-İşveren Münasebetleri. 101-114. İstanbul: İlmi Neşriyat, 1990.
• Referans3. Alalu, Suzan. vd. Yahudilikte Kavram ve Değerler. İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın Aş., 1996.
• Referans4. Ali Haydar Efendi. Dürer-ul Hukkam Şerh-u Mecelleti’l Ahkam, 4 Cilt. Dersaadet, 1330/1914.
• Referans5. Ali Haydar Efendi. Cami-us Sunuf fi Evsaf-il Vukuf, İstanbul: Dersaadet, 1337/1921.
• Referans6. Armstrong, Michael & Taylor, Stephen. Armstrong’s Handbook of Human Resources Practice. Philadelphia, 2014.
• Referans7. Batlaş, Acar. İnsana ve İşe Değer Katan Yeni İK. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2009.
• Referans8. Bardakoğlu, Ali. İslam Hukukunda İşçi ve İşveren Münasebeti, İslam’da Emek ve İşçi-İşveren Münasebetleri. 167-252. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1986.
• Referans9. Barkan, Ömer Lütfi. Süleymaniye Cami ve İmareti İnşaatı (1550-1557). 2 Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1972.
• Referans10. Baruçugil, İsmet. Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık, 2004.
• Referans11. Başaran, İbrahim Ethem. Yönetimde İnsan İlişkileri. Ankara: Kadıoğlu Matbaası, 1992.
• Referans12. BG. Başbakanlık Genelgesi, RG Tarih:08 Ocak 2016 Sayı:29587. Erişim 09 Nisan 2020. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/01/20160108.htm
• Referans13. Bikun, Refik İsa. İş Ahlakı. İstanbul: İGİAD Yayınları, 2004.
• Referans14. Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukuku-u İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhıyye Kamusu. 8 Cilt. İstanbul: Bilmen Yayınevi, ts.
• Referans15. Bilmen, Ömer Nasuhi. Büyük İslam İlmihali. İstanbul: Bilmen Yayınevi, ts.
• Referans16. Buhari, Muhammed b. İsmail. Sahih-i Buhari ve Tercemesi. Çev. Mehmed Sofuoğlu. 17 Cilt. İstanbul: Ötüken, 2009.
• Referans17. Canan, İbrahim. İslam’da Zaman Tanzimi, İstanbul: Cihan Yayınları, 1988.
• Referans18. Centel, Tankut. ‘Türk Borçlar Kanunu’nda Genel Olarak İşçinin Kişiliğinin Korunması’. Sicil Dergisi 6/24, (2011), 13-18.
• Referans19. Çağatay, Neşet. ‘Eski Çağlardan Bu Yana Zaman Ölçümü ve Takvim’. AÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi 22/1 (1978), 105-138.
• Referans20. Çelik, Nuri. İş Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım Aş., 2013.
• Referans21. Danıştay. Danıştay. K.1976/672 (02 Mart 1976 ) E.1975/1993. Erişim 06 Ocak 2020. http://www.danistay.gov.tr/arsiv.html
• Referans22. De Bloom, Jessica vd. ‘Effects of Vacation from Work on Health and Well-Being’. Work & Stres 24/2 (2010), 196-216. Erişim: 06 Ocak 2020. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/02678373.2010.493385
• Referans23. DeCenzo David. A. vd. İnsan Kaynakları Yönetiminin Temelleri. Çev. Ed. Canan Çetin & M. Lütfi Arslan. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2017.
• Referans24. Demirci, Kürşat. ‘Hafta Tatili’, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 15/128-130. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Referans25. Demircioğlu, A. Murat & Centel, Tankut. İş Hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım Aş., 2009.
• Referans26. DİB. Diyanet İşleri Başkanlığı (2018), Fetvalar, Ankara: DİB, Yayınları, 2018.
• Referans27. DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. Kur’an-ı Kerim 7. Baskı. Ankara: DİB Yayınları, 2010.
• Referans28. DİB. Diyanet İşleri Başkanlığı. Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi. 13 Cilt. Ankara: DİB Yayınları, 1987.
• Referans29. Döndüren, Hamdi. Delilleriyle İslam İlmihali. İstanbul: Erkam Yayınları, 2013.
• Referans30. Ekmekçi, Ömer. ‘Türk Borçlar Kanunu Tasarısında Genel Hizmet Sözleşmesi Taraflarının Karşılıklı Hak ve Borçları ve İşçinin Kişiliğinin Korunmasına İlişkin Hükümler’. Legal Hukuk Dergisi. 34 (2005), 3705 – 3719.
• Referans31. Eren, Erol. Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım Aş., 2010.
• Referans32. Etzion, Dalia. ‘Annual Vacation: Duration of Relief from Job Stressors and Burnout’. Anxety, Stres & Coping 16/2 (2010), 213-226.
• Referans33. El Mu’cemu-l Vasit, 2 Cilt, Tahran: Mektebetu-l İlmiye, ts.
• Referans34. Fetevayı Hindiyye (Heyet). Çev. Mustafa Efe. 16 Cilt. İstanbul: Akçağ Yayınları, 1983.
• Referans35. Gözler, Kemal. İdare Hukuku, 2 Cilt. Bursa: Ekin Kitabevi, 2003.
• Referans36. Gümüşhanevi, Ahmed Ziyaüddin. Ramuz-ul Ehadis. Çev. Abdülaziz Bekine. 2 Cilt. İstanbul: Milsan, 1982.
• Referans37. Güney, Salih. Sosyal Psikoloji. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2015.
• Referans38. HTHK. Hafta Tatili Hakkında Kanun (Kanun No. 394). Resmi Gazete 54 (21 Ocak 1924). Erişim 3 Ocak 2020. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.394.pdf
• Referans39. İbn Maze, H. Ömer b. Abdülaziz. Şerḥ-u Edeb-il-Kaḍi li-l Hassaf . Thk. Muhyi Hilal Serhan. 4 Cilt. Bağdad: Matbatu-l İrşad, 1977.
• Referans40. İK. İş Kanunu ( Kanun No. 4857). Resmi Gazete 25134 (10 Haziran 2003). Erişim. 08 Ocak 2020. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857.pdf
• Referans41. Kabisi, Ebü’l Hasen Ali b. Muhammed b. Halef el-Meafiri el-Kayrevani. İslam’da Öğretmen ve Öğrenci Meselelerine Dair Geniş Risale. Çev. Hıfzurrahman R. Öymen & Süleyman Ateş. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1966.
• Referans42. Kaplan Tuncay, Emine. (2011). ‘Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre İş İlişkisinde İşçinin Kişilik Haklarının Korunması’. Sicil İş Hukuku Dergisi, 24 (2011), 55-74.
• Referans43. Karaman, Hayreddin. İslam’da İşçi-İşveren Münasebetleri. İstanbul: Marifet Yayınları, 1981.
• Referans44. Karaman, Hayreddin. İslam’ın Işığında Günün Meseleleri. İstanbul: Nesil Yayınları, 1988.
• Referans45. Kardavi, Yusuf. el Helal ve-l Haram Fi’l İslam. Beyrut, y.y., 1967.
• Referans46. Kıyıcı, Selahattin. İslam Hukukunda Örf ve Adet. İstanbul: İşaret Yayınları, 1990.
• Referans47. Kramer, Samuel Noah. Tarih Sümer’de Başlar. Çev. Muazzez İlmiye Çığ. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1990.
• Referans48. Küçük, Cevdet. ‘Hafta Tatili’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 15/130-132. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Referans49. Lewis, Raphaela. Osmanlı Türkiye’sinde Gündelik Hayat. Çev.Mefkure Poroy. İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları, 1973.
• Referans50. Mevdudi, Ebu’l Ala. Tefhimu-l-Kur’an. Çev. Muhammed Han Kayani vd.. İstanbul: İnsan Yayınları, 1987.
• Referans51. Milliyet. ‘Cuma Namazı İzni Genişletilmeyecek’. 02 Mayıs 2017. Erişim 08 Ocak 2020. https://www.milliyet.com.tr/gundem/cuma-namazi-izni-genisletilmeyecek-2442697
• Referans52. Murdoch, Jim. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü Hakkının Korunması. Çev. Serkan Cengiz. Strasburg: Avrupa Konseyi, 2012.
• Referans53. Müslim, Ebu’l Hüseyin Müslim b. el-Haccac b. Müslim el-Kuşeyri en-Nisaburi. Sahih-i Müslim. Çev. ve Şerh. Ahmed Davudoğlu. 12 Cilt. İstanbul: Sönmez Neşriyat, 1972-1980.
• Referans54. Narmanlıoğlu, Ünal. İş Hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım Aş., 2012.
• Referans55. Öztürk, Abdülvehhab. ‘İslam’da İşçi ve İşveren Münasebetleri’. 27-67. İslam’da Emek ve İşçi-İşveren Münasebetleri. 21-67. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1986.
• Referans56. Öztürk, Osman. Osmanlı Hukuk Tarihinde Mecelle, İstanbul: İslami İlimler Araştırma Vakfı, 1973.
• Referans57. Remeli, Ahmed. Nihayet-ul Muhtac, Kahire: y.y., 1967.
• Referans58. SGÜDABK ve KHKDYHK, Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (Kanun No. 7033). Resmi Gazete 30111 (01 Temmuz 2017). Erişim 08 Ocak 2020. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/07/20170701-21.htm
• Referans59. Sümer, Haluk Hadi. İş Hukuku, Ankara: Seçkin Yayınları, 2018.
• Referans60. Süzek, Sarper. İş Hukuku, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım Aş., 2011.
• Referans61. Şafak, Ali. ‘Ahmet. Eski ve Yeni Hukukumuzda İşçinin Çalışma Süresi, İstirahat, Tatil ve İbadet Hakkı’ Konulu Tebliğ Tartışmaları, Mukayeseli Hukuk ve Uygulama Açısından İşçi-İşveren Münasebetleri, 116. İstanbul: İlmi Neşriyat, 1990.
• Referans62. Şakfa, Muhammed Fehr. İslam’da İş Ahkamı ve İşçi Hakları. Çev. İhsan Toksarı. İstanbul: Nida Yayınları, 1968.
• Referans63. Şerif, Şeref b. Ali. İslam’da İş ,İşçi ve Ücret Hukuku. Çev. Mehmet Keskin. İstanbul: İhya Yayınları, 1986.
• Referans64. Ştefanescu, Camelia & Doval, Elena. ‘Implications of Ethical Values on Management’. Review of General Management 11/1 (2010), 36-41.
• Referans65. Talas, Cahit. Toplumsal Politika. Ankara: İmge Kitabevi, 1997.
• Referans66. TC Anayasası/AY. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Resmi Gazete 17844 (20 Ekim 1982). Erişim 08 Ocak 2020. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17844.pdf
• Referans67. TDK. Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük. Erişim. 10 Ocak 2020. https://sozluk.gov.tr/
• Referans68. TİSK, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu. 4857 Sayılı İş Kanunu ve Gerekçesi. Ankara: Matsa Basımevi, 2009.
• Referans69. Tuna, Orhan & Yalçıntaş, Nevzat. Sosyal Siyaset. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1997.
• Referans70. Tunçomağ, Kenan. İş Hukuku. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 1979.
• Referans71. TBK. Türk Borçlar Kanunu (Kanun No. 6098). Resmi Gazete 27836 (04 Şubat 2011). Erişim 10 Ocak 2020. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6098.pdf
• Referans72. Özkılıç, Özlem. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri. İstanbul: TİSK Yayınları, 2005.
• Referans73. Öztürk, Osman. Osmanlı Hukuk Tarihinde Mecelle. İstanbul: İslami İlimler Araştırma Vakfı, 1973.
• Referans74. Ünsür, Ahmet. İslam Çalışma Hayatında Tatil ve Tatilde Ücret Mes’elesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1992.
• Referans75. Ünsür, Ahmet. İş’te İnsan ve Ahlak, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi(dem) Yayınları, 2020.
• Referans76. Yalçıntaş, Nevzat. ‘Ahmet. Eski ve Yeni Hukukumuzda İşçinin Çalışma Süresi, İstirahat, Tatil ve İbadet Hakkı’ Konulu Tebliğ Tartışmaları, Mukayeseli Hukuk ve Uygulama Açısından İşçi-İşveren Münasebetleri, 115. İstanbul: İlmi Neşriyat, 1990.
• Referans77. Yargıtay. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi. K. 2014/4313 (12 Şubat 2014) E. 2014/664. Erişim 12 Ocak 2020. http://calismatoplum.org/yargitay/yargitay45.htm
• Referans78. Yayla, Mustafa. ‘Hafta Tatili’. DİB İslam Ansiklopedisi, C.15/132-134, İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Referans79. Yazır, Hamdi (Elmalılı). Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul: Eser Kitabevi, 1971.
• Referans80. Yüksel, Atila. ‘Tatil, Sağlık ve İş Performansı: Travma ya da Tedavi (Vaka Çalışması)’. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi 13/1 (2016), 123-129.
• Referans81. Zaim, Halil. ‘İş Hayatında Erdemli İnsanın Yetkinlikleri ile Performans Arasındaki İlişki’. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi 12/23 (2013), 181-196.
• Referans82. Zaim, Sabahattin. Çalışma Ekonomisi, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1997.