Güçlü Kadınlar, İktidardaki Erkekler: Kösem Sultan ve Lady Macbeth İncelemesi

Year 2025, Volume: 20 Issue: 1, 23 - 36

Kadriye Bozkurt

https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.1496729

Abstract

İnsanlık kültürü ve tarihi boyunca cinsiyet ve güç/otorite arasında karmaşık bir ilişki ve bağlılık olmuştur. Krallıkların erkek hükümdarlarından ulusların erkek liderlerine kadar var olan iktidar dinamiği erkek katılımı etrafında yapılandırılmış ve çeşitli iktidar biçimleri erkeklerin hakimiyetinde olmuştur. Bu çalışmada, Türk ve İngiliz edebiyatında yer alan iki güçlü kurgusal kadın karakter, A. Turan Oflazoğlu’nun Kösem Sultan’ı ve William Shakespeare’in Lady Macbeth’i, güç/iktidarın cinsiyete göre dağılımını yansıtması bağlamında analiz edilecektir. Oyunların geçtiği kurgusal dönemlerdeki saltanat sistemi ve büyük varoluş zinciri gibi toplumsal ve siyasal yaşamda etkili olan uygulamalar dikkate alınarak iktidar kavramı ile toplumsal cinsiyet arasında nasıl bir bağ olduğu ortaya konulacaktır. Güç/İktidar ve toplumsal cinsiyet ilişkisi, Simone de Beauvoir’ın erkek egemenliği üzerine fikirleri ve Michel Foucault’nun iktidar üzerine düşünceleri bağlamında değerlendirilecektir. Bu çalışmanın odağındaki iki güçlü kadın karakter, Kösem Sultan ve Lady Macbeth, zekâları, hırsları ve iktidara olan düşkünlükleri ile dikkat çekicidirler. Ancak erkek olmadıkları için kendilerine atfedilen eksiklik ve kırılganlıkla ilişkilendirilen nitelikler aracılığıyla ancak dolaylı olarak güç/iktidar elde edebilmişlerdir. Dolayısıyla bu çalışmada, Foucault ve de Beauvoir’ın fikirlerine başvurularak Kösem Sultan ve Macbeth oyunlarının analiziyle güç/iktidar dinamiklerinin toplumsal cinsiyet meseleleriyle ilişkisini ortaya koyulacaktır

Keywords

Kösem Sultan, Lady Macbeth, Güç-Toplumsal Cinsiyet İlişkisi, A. Turan Oflazoğlu, William Shakespeare.

Powerful Women, Men in Power: An Analysis of Kösem Sultan and Lady Macbeth

Abstract

There has been an intricate relationship and interconnectedness between gender and power/authority throughout human culture and history. From the male rulers of kingdoms to the male leaders of nations, the power dynamic has been structured around male participation, with various forms of power in the hands of men. Two powerful fictional female characters created in Turkish and English literature, A. Turan Oflazoğlu’s Kösem Sultan and William Shakespeare’s Lady Macbeth, will be analysed in this study to reflect the distribution of power by gender. These two strong female characters at the centre of this study, are remarkable for their intelligence, ambition and lust for power. Since the qualities associated with incompletion and fragility are ascribed to women, they have only indirectly come to power because they are not men. By considering the practices that are effective in social and political life such as the sultanate system and the great chain of being in the fictional periods in which the plays are set, the link between the concept of power and gender will be revealed. The relationship between power and gender will also be evaluated in the context of Simone de Beauvoir's ideas on male domination and Michel Foucault's ideas on power, as they have a significant impact on the perception of power and gender in today’s societies. Therefore, this study will highlight the relationship of power dynamics with gender issues through the analysis of the plays Kösem Sultan and Macbeth by referring to the ideas of Foucault and Beauvoir.

Keywords

Kösem Sultan, Lady Macbeth, Power-Gender Relation, A. Turan Oflazoğlu, William Shakespeare

References

• Allen, A. (2022). Feminist perspectives on power. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (E. N. Zalta & U. Nodelman, Eds.). https://plato.stanford.edu/archives/fall2022/entries/feminist-power/
• Cambridge Dictionary. Retrieved 02.01.2024. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/power).
• Cihan, A., & Doğan, İ. (2022). Osmanlı Toplumsal Yapısı: Kurulustan Dağılışa bir Çözümleme Denemesi, Ankara: Astana Yayınları.
• Beauvoir, S. de. (2011). The second sex (C. Borde & S. Malovany-Chevallier, Trans.). Knopf Doubleday Publishing Group.
• Foucault, M. (1977). Discipline and punish: The birth of the prison (A. Sheridan, Trans.). Vintage Books.
• Foucault, M. (1980). Power/knowledge: Selected interviews and other writings, 1972–1977 (C. Gordon, Trans., & Ed.). The Harvester Press.
• Foucault, M. (1999). Religion and culture (J. R. Carrette, Ed.). Manchester University Press.
• Holderby, S. (2004). Review of The monstrous regiment of women: Female rulers in early modern Europe, by S. L. Jansen, The Sixteenth Century Journal, 35(2), 598–600. https://doi.org/10.2307/20477009
• Jansen, S. L. (2002). The monstrous regiment of women: Female rulers in early modern Europe, 2nd expanded edition, Palgrave Macmillan, England.
• Köprülü, F. (1991). Osmanlı Devletinin Kuruluşu, 4. Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Kösem Sultan - TRT Türk, (1 October 2015). https://www.youtube.com/watch?v=GbRRVfO9Z8Q (2.3.2024)
• Kumrular, Ö, (2015). Kösem Sultan: İktidar, hırs, entrika, Doğan Kitap.
• Lukes, S. (2005). Power: A radical view, London: Macmillan.
• Muir, K. (2005). The sources of Shakespeare’s plays, Oxon: Routledge.
• Oflazoğlu, A. T. (2002). Kösem Sultan. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Sakaoğlu, N. (December 2015), “Kadınlar Saltanatında Zirve: Kösem Sultan”, Tarih. Retrieved January 10, 2024. https://tarihdergi.com/kadinlar-saltanatinda-zirve-kosem-sultan/
• Shakespeare, W. (1871). Macbeth. UK: J. Dicks.
• Shakespeare, W. (2005). Macbeth (B. Raffel, Ed.). In The annotated Shakespeare (Vol. 1). Yale University Press.
• Şentürk Tatar, G. (2024), “Cross-dressing in contemporary British feminist theatre”, Kafkas University Journal of the Institute of Social Sciences, 33, 119-144. https://doi.org/10.56597/kausbed.1425136
• Şentürk Tatar, G. (2022). The language of silence in Timberlake Wertenbaker’s The love of the nightingale. In T. Baykara & E. Kaçmaz (Eds.), Bridging cultures: Representation of minorities in English and American literature (pp. 149–173). İstanbul: Çizgi.