Öz
Sanat ve mitoloji insana dair olanı imge aracılığıyla aktaran anlatı biçimleridir. İmgeler, gerek nesnel gerçeklikleri gerekse de bünyelerinde barındırdıkları kültürel anlamlarla metaforik yorumlamaların temel anlatı aracıdır. İmgeyi merkeze alan bu yorumlama biçimi, kendisini kuşatan gerçeklikleri anlamlandırma eğilimindeki insanın, derinlikli yapısını görünür kılar. Halkların kültürel motiflerinde yer alan imgeler genel anlamda toplumu, özelde ise insanı tanımamıza olanak sağlar. Görünenin ardında katmanlı bir varoluş biçimi arz eden insan; sanat ve mitolojinin görsel ve edebi anlatımlarında mevcut bulunan metaforik yorumlama biçimleriyle daha da anlaşılır hale gelir.
“Sanat ve Mitoloji Bağlamında Elma İmgesi” başlıklı bu makalede nitel araştırma yöntemiyle literatür taraması yapılarak, sanat ve mitoloji bağlamında elma imgesi merkezinde insana dair olan derinlikli anlam katmanları çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Lucas Cranach’dan Yoko Ono’ya pek çok sanatçının farklı dönemlerden farklı yapıt örnekleri biçimsel ve ikonografik olarak ele alınırken, elma imgesi odağında sanat yapıtlarının mitolojik hikayelerle bağıntıları araştırılmıştır.
Mitolojik anlatılarda elma imgesi belirsizlik öncesi ortaya çıkan ve kırılma yaratarak yeni bir sürecin kapılarını aralayan kutsal, sihirli ya da yasaklı bir meyve olarak karşımıza çıkmaktadır. Eşik anında karşılaşılan ve değişimin ön habercisi olan imge, sanatsal anlatılarda ise kimi zaman mitolojik ve dini hikayelerin yorumu şeklinde kimi zamansa yalnızca sanatçının problemini dillendirmede başvurduğu basit biçimsel bir form olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kaynakça
- Akyıldız Ercan, Cemile. “Söylencelerde ve Masallarda Elma Sembolü,” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21-3 (2017), 1045.
- Bağcı, Serpil. Filiz Çağman, Günsel Renda, Zeren Tanındı, Osmanlı Resim Sanatı, (Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2006), 195.
- Bayat, Fuzuli. Mitolojiye Giriş, (İstanbul: Ötüken Yayın ,2019), 11.
- Cambell, Joseph. Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, (İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2013), 94.
- Eliade, Mircea. Mitlerin Özellikleri, (İstanbul: Om Yayınevi, 2001), 25.
- Erhat, Azra. Mitoloji Sözlüğü, (İstanbul: Remzi Yayınevi, 1996), 424-425.
- Fineberg, Jonathan. 1940’tan Günümüze Sanat, (İzmir: Karakalem Kitabevi Yayınları, 2014), 234-235.
- Fiske, John. Mitler ve Mitleri Yapanlar, (İzmir: İlya Yayınevi, 2007), 34.
- Freud, Sigmund. Psikanalize Giriş Dersleri, (Ankara: Öteki Yayınevi, 1994), 169.
- Fromm, Erich. Rüyalar, Masallar, Mitoslar, (İstanbul: Arıtan Yayınevi, 1992), 18.
- Gibson, Clare. Semboller Nasıl Okunur? (İstanbul: Yem Yayın, 2016), 7.
- Jung, Carl Gustav. İnsan ve Sembolleri, (İstanbul: Okuyan us Yayın), 20.
- Kılçıksız, Josef Hasek. “Mitler: Protagonistleri İnsan Olan Tanrı Hikayeleri,” Düşünbil Felsefe Dergisi 87-Ocak, 49.
- Kuspit, Donald. Sanatın Sonu, (İstanbul: Metis Yayınları, 2006), 25.
- Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma, (İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları, 2001), 4.
- Levi- Strauss, Claude. Din ve Büyü (İstanbul: Yol Yayınları, 1983), 13.
- Maslow, Abraham. İnsan Olmanın Psikolojisi, (İstanbul: Kuraldışı Yayıncılık, 2001), 67.
- Nimet, Yıldırım. Fars Mitoloji Sözlüğü, (İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2008), 49.
- Sadak, Bekir. Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlatımı, (İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2011), 5.
- Tanpınar, Ahmet Hamdi. Hikayeler (İstanbul: Dergâh Yayınları, 2011), 258.
- Thomson, George. İnsanın Özü (İstanbul: Payel Yayınevi, 1987), 85.
- URL 1: https://cutt.ly/iWW6Kxt Erişim Tarihi: 13.07.2021.
- URL 2. https://cutt.ly/2W0gI5N Erişim Tarihi: 13.09.2021.
- URL 3. https://cutt.ly/qW0gd8g Erişim Tarihi: 13.09.2021.
- URL 4. https://cutt.ly/KW2wgC0 Erişim Tarihi: 13.09.2021.
- URL 5. https://cutt.ly/fmIOx22 Erişim Tarihi: 06.07.2021.
- URL 6. https://cutt.ly/XmUYKMa Erişim Tarihi: 07.07.2021.
- URL 7. https://cutt.ly/PW0h7zn Erişim Tarihi: 13.09.2021.
- URL 8. https://cutt.ly/9mUUaiW Erişim Tarihi: 07.07.2021.
- URL 9. https://cutt.ly/1ES5rk0 Erişim Tarihi: 01.10.2021.
- URL 10. https://cutt.ly/AmUY7fq Erişim Tarihi: 07.07.2021.
- URL 11. https://cutt.ly/LmIm3qm Erişim Tarihi: 08.07.2021.
- URL 12. https://cutt.ly/TmIOyHB Erişim Tarihi: 08.07.2021.
- URL 13. https://cutt.ly/WmIO6R Erişim Tarihi: 08.07.2021.
- URL 14. https://cutt.ly/FW0jnNK Erişim Tarihi: 13.09.2021.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 3 Eylül 2022 |
| Kabul Tarihi | 31 Ağustos 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Sayı: 16 |
Kaynak Göster
- Makale Dosyaları