Bir sembolik şiddet sunumu ve ön plana çıkarılmış kadınlık temsili olarak Temizlik Benim İşim yarışması örneği

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 12, 16 - 38, 30.10.2021

Gülis Kurtuluş

Öz

Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında eril tahakkümün -varlıklarını ustalıkla unutturan- kodları toplumsal alanların derinliklerine incelikle işlenmiştir. Bu kodların topluma aktarımı ise günümüzde en yoğun olarak
medya aracılığıyla sağlanmaktadır. Medya ve özellikle televizyon ürünleri sayesinde izleyici nezdinde toplumsal cinsiyet rolleri ataerkil ideoloji tarafından üretilmekte ve pekiştirilmektedir. Çalışmanın eksenini oluşturan Bourdieu’nun eril tahakküm kavramı bağlamında ‘sembolik şiddet’in ve Connell’ın hegemonik erkeklik kavramı bağlamında ‘ön plana çıkarılmış kadınlık’ın örnekleri sıklıkla izleyiciye sunulmakta ve doğallaştırılmaktadır. Bu çalışma, bahsedilen kavramların nasıl üretildiği, hangi şekilde meşrulaştığı ve pekiştiği sorularına yönelik olarak Temizlik Benim İşim isimli yarışma programında üretilen söylemlerin, eleştirel söylem analizi yöntemi ile incelemesini içermektedir. Sonuç olarak ise yarışma dahilinde, kadınların hem görüntü olarak hem de söylem olarak aşağı ve tabii kılınmış biçimlerde resmedildikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sembolik şiddet, Ön plana çıkarılmış kadınlık, Eril tahakküm, Hegemonik erkeklik, Medya, Temizlik Benim İşim

Kaynakça

• Barker, Chris ve Galasinski, Dariusz (2001) Cultural Studies And Discourse Analysis: A Dialogue On Language And Identity. London: Sage.
• Baştürk Akça, Emel ve Ergül, Seda (2014). Televizyon Dizilerinde Erkeklik Temsili: Kuzey Güney Dizisinde Hegemonik Erkeklik ve Farklı Erkekliklerin Mücadelesi. Global Media Journal: TR Edition, 4(8): 13-39.
• Bourdieu, Pierre (2015) Eril Tahkküm. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Connell, Robert William (1998) Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çelenk, Sevilay (2005) Televizyon Temsil Kültür. İstanbul: Ütopya Yayınevi.
• Çelik, Hilal ve Ekşi, Halil (2013) Söylem Analizi. Marmara University Atatürk Education Faculty Journal of Educational Sciences, 27(27): 99-117.
• Demir, Sevim Atila ve Nam, Dilek (2019) Evlilik Yolu ile Edinilen Kimliklerin Toplumsal Cinsiyet Rollerini Yeniden Üretmeye Etkisi: “Gelin”-“Görümce” Kimliği Örneği. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 2(1): 67-92.
• Ersoy Çak, Şeyma (2010) Toplumsal Cinsiyet ve Feminizm Teorileri Bağlamında Türkiye’deki Reklam Filmleri Ve Popüler Müzik Videoları. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 4: 101-110.
• Hall, Stuart, Evans, Jessica ve Nixon, Sean (2013) Representation: Cultural Representations and Signifying Practices. Londra: SAGE Publications Ltd.
• Horrocks, Roger (1994) Masculinity In Crisis, New York: St. Martin's Press.
• Karaduman, Sibel (2017) Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Televizyon Programlarında Yeniden Üretimi: “Gelin Evi” Örneği. İletişimde Güncel Yaklaşımlar, Ed. Ömer Kürşad Tüfekçi, ss. 35-50. Mauritius: Lap Lambert Academic Puslishing.
• Karaduman, Sibel ve Adalı Aydın, Gülten (2017) Hegemonik Erkekliğin Medyadaki İnşası ve Temsili: Survivor 2017 Program İncelemesi. Middle Black Sea Journal of Communication Studies, 2(2): 26-40.
• Levy, Donald P. (2007) Hegemonic Masculinity. The Blackwell Encyclopedia Of Sociology. Ed. George Ritzer, ss. 2099-2101. Malden: Blackwell Publishing.
• Özbay, Cenk (2013) Türkiye’de Hegemonik Erkekliği Aramak. Doğu Batı, 63: 185-204.
• Sancar, Serpil (2008) Erkeklik: İmkânsız İktidar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Vatandaş, Celalettin (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 35: 29-56.
• Yaraman, Ayşegül (t.y.) Modern Ataerkil Toplumsallaşma: Erkeksi, Erkekçi Kadınlar. http://aysegulyaraman.com/makale/modern_ataerkil_toplumsallasma.pdf (Erişim tarihi: 01.05.2020)
• Yıldırım, Vural ve Karahisar, Tüba (2013) Ulusal Televizyon Kanallarında Görsel İşitsel Obje Olarak Kadın. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(2): 52-66.
• Yüksel, N. Aysun (1999) Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’deki Toplumsal Cinsiyet Kalıplarının Televizyon Dizilerindeki Yansımaları. Kurgu Dergisi, 33(16): 67-81.
• Yüksel, N. Aysun (2001). Tarkan: Yıldız Olgusu, İstanbul: Çiviyazıları.
• Zeybekoğlu Dündar, Özge (2012). Toplumsal Cı̇nsı̇yet Rollerı̇nin Televı̇zyon Reklamlarına Yansıması. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 5(1): 121-136.