Atık ve Geri Dönüşüm Malzemeler ile Ürettiği İleri Dönüşüm Portreleriyle Jane Perkins: Bir Ekolojik Sanat Örneği

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1-2, 149 - 162, 30.12.2024

Meral Batur

Öz

Günümüzde artan ekolojik sorunlara çözüm aramak ve farkındalık yaratmak için sanatı bir araç olarak kullanan ekolojik sanat, özellikle ileri dönüşüm sanat eserleriyle dikkat çekmektedir. Ekolojik sanat kapsamında geri dönüşüm ya da atık malzemeleri kullanarak üretilen ileri dönüşüm sanat eserleri, malzemeye sanatsal bir yaklaşımla estetik ve işlevsel değer kazandırmaktadır. Günümüzde bu bağlamda eserler üreten sanatçılardan biri de Jane Perkins’dir. Perkins, atık malzemeleri yaratıcı bir şekilde kullanarak, çevresel farkındalığı artıran ve tüketim kültürünü sorgulayan eserler üretmektedir. Eserlerinde düğme, plastik oyuncak, boncuk ve takı gibi atık malzemeleri kullanarak sanat tarihindeki ikonik portreleri ve manzaraları yeniden yorumlamaktadır. Bu araştırma, Jane Perkins'in atık ve geri dönüşüm malzemeleri kullanarak ürettiği ileri dönüşüm portrelerini ve bu eserlerin ekolojik sanat bağlamındaki önemini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, sanatçı ve eserleriyle ilgili literatür taraması yapılmış ve sanatçının bu bağlamdaki eserlerinin hangileri olduğu tespit edilmiştir. Seçilen eserler üzerinden konu bağlamında analizler yapılmıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda denebilir ki, Perkins’in ileri dönüşüm eserleri, izleyiciye tüketim alışkanlıklarını sorgulatırken sanatın çevresel bir aktivizm aracı olarak kullanılabileceğini göstermektedir. Ayrıca, sanatçının eserleri, çöp olarak görülen malzemelere yeni bir hayat vererek sürdürülebilir sanat anlayışına ve çevre bilinci oluşturmaya katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sanat, Ekolojik Sanat, Atık, Geri Dönüşüm Sanatı, İleri Dönüşüm Sanatı

Kaynakça

• Alkın, Ş. (2023). İleri dönüşüm hareketini başlatıyoruz. 10 Temmuz 2024 tarihinde https://upcycleistanbul.com/#:~:text=Upcycle%20nedir%3F,upcycle%20malzemenin%20de%C4%9Ferlenerek%20yeniden%20kullan%C4%B1lmas%C4%B1d%C4%B1r. adresinden erişildi.
• Antmen, A. (Der.). (2008). Sanat/cinsiyet: sanat tarihi ve feminist eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları. Arıkan H. (2021). İnsan ve doğa ekseninde ekolojik sanat. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 7(1), 76-87.
• Batur, M. (2024). Ekolojik sanat kapsamında geri dönüşüm malzemelerle üretilen ileri dönüşüm sanatı. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 10(2). Berger, J. (2006). Görme biçimleri. (Y. Salman, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Çakır, H. ve Nil Karul, (2023). İleri dönüşüm 101. 1 Haziran 2024 tarihinde https://reppatch.com/ileri-donusum adresinden erişildi.
• Çakıroğlu, E. (2022). Antroposen çağında ekolojik sanat: David Buckland, Terike Haapoja ve Mel Chin’in ekolojik sanat projeleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 24-39.
• Çınar, S. (2019). Ekolojik sanat projelerinde okyanus atıklarının sanatsal nesnelere dönüşümü. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, 4(9), 203-215.
• Güven Ak. K. (2021) Sanat ve doğa ilişkisinde ekolojik yaklaşımlar. Sanat ve İnsan Dergisi, 5(1), 247-260.
• Oğurlu, İ., Türkoğuz, S. ve Aksu, G. A. (2018). Doğa eğitimi projelerinin katılımcı profili ve yaygın etkisinin değerlendirilmesi: IDE projeleri örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(5), 262-283. Oxford Research (2018). 10 Temmuz 2024 tarihinde https://web.archive.org/web/20181206172529/https://oxfordre.com/communication/view/10.1093/acrefore/9780190228613.001.0001/acrefore-9780190228613-e-627 adresinden erişildi.
• Öztekin, M. (2024). İleri dönüşüm sanatçıları: tüketim toplumunda malzemelerimiz artıyor. 13 Ekim 2024 tarihinde https://t24.com.tr/haber/ileri-donusum-sanatcilari-tuketim-toplumunda-malzemelerimizartıyor adresinden erişildi.
• Sağlam, F. ve Enginoğlu, T. (2016). Atık nesnelerin sanat eğitiminde kullanılması. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(14), 45-58.
• Sevim, C. ve Boz, G. (2011). Hazır nesnelerin ve teknoloji sanatta kullanımı ve seramik sanatına yansıması. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(1), 111-135.
• Spaid, S. (2002). Ecovention: current art to transform ecologies. Cincinnati, Ohio: Seemless Design And Printing.
• Wallen, R. (2012). Ecological art: a call for visionary intervention in a time of crisis. Leonardo, 45(3), 234-242. Wastecare (2021). The art of recycling. 8 Ağustos 2024 tarihinde https://www.wastecare.co.uk/art-of-recycling/ adresinden erişildi.
• Winnicott, W. D. (2022). İnsan doğası. (P. Koç, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• URL-1: 1 Ekim 2024 tarihinde https://janeperkins.co.uk/plastic-classics/ adresinden erişildi. URL-2: 1 Ekim 2024 tarihinde https://www.redpropeller.co.uk/jane-perkins/frida-kahlo-by-jane-perkins-wa68t adresinden erişildi. URL-3: 1 Ekim 2024 tarihinde https://janeperkins.co.uk/plastic-classics/ adresinden erişildi. URL-4: 1 Ekim 2024 tarihinde https://janeperkins.co.uk/plastic-classics/ adresinden erişildi. URL-5: 1 Ekim 2024 tarihinde https://janeperkins.co.uk/plastic-classics/ adresinden erişildi. URL-6: 1 Ekim 2024 tarihinde https://janeperkins.co.uk/plastic-classics/ adresinden erişildi. URL-7: 1 Ekim 2024 tarihinde https://janeperkins.co.uk/plastic-classics/ adresinden erişildi.