Sanatçıların Bakış Açılarıyla İktidar Ekseninde Baskı ve Sansür

Year 2019, Volume: 13 Issue: 24, 113 - 122, 19.07.2019

Banu Çiçek Özal

Abstract

Sanat yapıtı, biçimsel ögeler ve içerik dışında, çağının toplumsal yapısı ve iktidar anlayışıyla bir bütün olarak değerlendirilir. Sanatçının içinde bulunduğu toplumsal yapı ve bu yapıyı şekillendiren iktidar anlayışlarının sanatçının yapıtına etkisi her zaman var olmuştur. Eleştirel düşüncenin ürünleri olarak yapıtlar sadece iktidar ve birey arasındaki çatışmayı ortaya koyabileceği gibi, iktidarın şiddet içeren her türlü eylemini -geçmiş ve yok edilmek istenen değerlerle birlikte- karşı söyleme dönüştürebilmektedir. Dolayısıyla bu yapıtlar soykırıma vicdanla, sansüre bir demokrasi anıtıyla ya da şiddete gülme eylemiyle provakatif bir duruş sergileyebilmektedir.
Bu araştırmada, farklı coğrafyalardan seçilen dört sanatçının iktidar ekseninde baskı ve sansür kavramlarına ilişkin farklı disiplinlerde ürettikleri yapıtları incelenmiştir. Seçilen çalışmalardaki ortak noktalardan biri, sanatçıların yapıtlarını sadece kendi ülkelerinde yaşanan baskı ve sansür kavramlarına ilişkin değil, günümüz sanatçısının üstlendiği roller dahilinde kimi zaman bir yönetmen, kimi zaman aktivist rolü üstlenerek gerçekleştirmiş olmalarıdır. Diğer bir ortak nokta ise, iktidarın bireyler ve toplumların hafızasına yer etmiş, baskı ve sansürle başlayıp kitlesel kıyımla sonuçlanan eylemlerini, sanatçılar tarafından kavramların anlatımını güçlendiren tersi bir söylemle ele almış olmalarıdır.

Keywords

Sanat, iktidar, baskı, sansür, karşıt söylem

Oppression and Censorship on the Axis of Power with Viewpoints of Artists

Abstract

Apart from formal elements and content, the work of art is considered as a whole with the social structure of the age and the understanding of power. The social structure in which the artist is living and the power conception that shapes this structure have always existed in the artist’s work. Works as the products of critical mind can not only reveal the conflict between power and the individual, but also can transform any violent action of power - along with the values which belong to past anda re intended to be destroyed. Thus, these kind of art works can convey a provocative stance, aganist genocide with conscionce, censorship with a monument dedicated to democracy and violance with a simple smile.
In this research, the works of the four artists selected from different geographies in various disciplines related to the concepts of oppression and censorship in the axis of power are examined. One of the common points in the selected works is that the artists have performed their works not only in terms of oppression and censorship in their own countries, but also in terms of their roles as a director and sometimes as an activist. Another common point is that the actions of power, that take place in the memory of individuals and societies, started with oppression and censorship and resulted in mass destruction, are dealt with by the artists in a counter discourse that strengthens the expression of concepts.

Keywords

Art, power, oppression, cencorship, countor discourse

References

• Althusser, L., (2017). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. (Çev. A. Tümertekin). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Cömert, B., (2015). Croce’nin estetiği. Ankara: De Ki Basın Yayın Ltd. Şti.
• Ergüven, M., (2003). Kurgu ve gerçek. İstanbul: Gendaş A.Ş.
• Foucault, M., (2016). Özne ve iktidar seçme yazılar II. (Çev. Ergüden ve Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Esen, T., (2016, 24 Haziran). Geçmişin kötülüğünü parçalayan, bugünü inşa eden alternatif karşıt-anıtlar. Agos. Erişim adresi: http://www.agos.com.tr/tr/yazi/15762/.
• Kierkegaard, S., (2009). İroni kavramı (Çev. S. Okur). Ankara: İmge Kitabevi.
• Lu, C. Y., (2010). Çağdaşa dönüş: tek çağdaş sevdası, birçok dünya. Artun, A., Örge, N.(Ed.). Çağdaş sanat nedir? içinde (s. 127-144). İstanbul: İletişim Yayınları
• Sennett, R., (2017). Otorite (Çev. K. Durand). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Scott, J. C., (2018). Tahakküm ve direniş sanatları. (Çev. A. Türker). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Su, S., (2014). Çağdaş sanatın felsefi söylemi. İstanbul: Profil Yayıncılık.