İLETİŞİMİN TESPİTİ KAYITLARI (HTS) ve HABERLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ

Year 2024, Volume: 14 Issue: 1, 233 - 256, 01.07.2024

Feyza Elif Canbaz Karacif

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1375407

Abstract

Temel anayasal hak ve özgürlüklerden biri olan haberleşme hürriyeti, son dönemde teknolojik gelişmeler sayesinde daha etkin ve hızlı bir şekilde kullanılmasının yanı sıra, teknolojinin olumsuz etkileri nedeniyle en çok ihlal edilen haklardan biri olmuştur. Bireylerin haklarının dengelenmesi ve toplum içindeki varlığının korunması için çıkar çatışmasının gözetilmesi gereklidir. Bu çerçevede, devletin bireylerin sahip olduğu temel haklardan haberleşme hürriyeti ya da basın ifade özgürlüğünü kısıtlaması gündeme gelebilecektir. Zira, toplum içinde korunmaya muhtaç konumda olan bireyler, kişisel verilerinin gizlenmesini isteme, sosyal alanda saygınlığının korunmasını isteme gibi haklara da sahip olup, bu konuda devletlerin gerekli önlemleri alması ve pozitif ödevler yüklenmesi gereklidir.
Ancak diğer taraftan da, toplumdaki sulh ve refahın sağlanması, vatandaşların can ve mal güvenliklerinin korunması için, Anayasada belirtilen kriterler çerçevesinde haberleşme özgürlüğünün sınırlandırılması gereklidir. Bunun için öncelikle uygulamaya yönelik kanuni düzenlemeler yapılması ve caydırıcılığı olacak yaptırımların uygulanması, ayrıca gelişen teknoloji karşısında söz konusu yaptırımların güncelliğinin korunması şarttır. Bu çerçevede, kamu düzenini sağlamaya yönelik getirilecek kısıtlamalar, bireylerin haberleşme özgürlüğüne halel getirmeyecektir. Bireylerin bir taraftan haberleşme hakları gözetilecek, diğer taraftan toplum düzenini korumaya yönelik ya da bir suç tespitini sağlayacak şekilde haberleşme özgürlüğünün kısıtlanması mümkün olabilecektir.
Çalışmamızda öncelikle iletişimin tespiti, dinlenilmesi ve kayda alınmasına (HTS) ilişkin koruma tedbirinin tanımına genel özelliklerine, konuya ilişkin hukuki düzenlemelere ve koşullarına yer verilecektir. Ardından, HTS kayıtlarının delil olarak kullanılabilmesi ve bu çerçevede temel hak ve özgürlüklerden biri olan bireylerin haberleşme özgürlüklerine herhangi bir engel oluşturup oluşturmadığı konusunda inceleme yapılacaktır. Bu kapsamda konuya ilişkin yargı kararlarına yer verilerek, HTS kayıtlarının uygulamada kullanım şekillerine ilişkin hususlara değinilecektir.

Keywords

Haberleşme Özgürlüğü, Koruma Tedbirleri, İletişimin Tespiti, Dinlenmesi ve Kayda Alınması (HTS), Delil, Katalog Suç

Thanks

Çalışmalarımda katkılarını esirgemeyen Dr. Öğretim Üyesi Merve Ayşegül KULULAR İBRAHİM'e, bana her zaman destek olan annem Zeliha'ya, babam Mahmut'a, eşim Bahattin'e, dünyadaki biriciklerim Eren'e, Zeynep'e ve Selim'e...

HISTORICAL TRAFFIC SEARCH (HTS) AND FREEDOM OF COMMUNICATION

Abstract

Freedom of communication, which is one of the fundamental constitutional rights and freedoms, has been one of the most violated rights due to the negative effects of technology, as well as being used more effectively and quickly thanks to technological developments. In order to balance the rights of individuals and to protect their existence in the society, it may come to the fore that the state restricts the freedom of communication or the freedom of expression of the press, which is one of the fundamental rights of individuals, by taking into account the conflict of interest. Because, individuals who are in need of protection in the society have the right to want their personal data to be hidden, to demand the protection of their dignity in the social field, and it is necessary for the states to take the necessary measures and undertake positive duties.
However, on the other hand, freedom of communication should be limited within the framework of the criteria specified in the Constitution in order to ensure peace and welfare in the society and to protect the safety of life and property of citizens. For this, first of all, it is necessary to make legal regulations for implementation and to implement deterrent sanctions, and to keep the said sanctions up-to-date in the face of developing technology. In this context, restrictions to ensure public order will not prejudice individuals’ freedom of communication. On the one hand, individuals’ rights to communicate will be respected, and on the other hand, it may be possible to restrict their freedom of communication in a way that aims to protect social order or to detect a crime.
In this study, first of all, the definition of the protection measure regarding the detection, listening and recording of communication (HTS), its general characteristics, the legal regulations and conditions on the subject will be included. Then, an examination will be made to determine whether HTS records can be used as evidence and whether they pose any obstacle to individuals’ freedom of communication, which is one of the fundamental rights and freedoms. In this context, judicial decisions on the subject will be included and issues regarding the use of HTS records in practice will be addressed.

Keywords

Freedom of Communication, Evidence, Safeguards, Detection, Interception and Recording of Communication (Historical Traffic Search - HTS), Catalog Crime

References

• Arslan, Çetin. “Dijital Delil ve İletişimin Denetlenmesi”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 3, 2 (2015): 253-266.
• Ataman, Ahmet. Ceza Yargılaması Hukukunda İletişimin Denetlenmesi Tedbiri. Ankara: Adalet Yayınevi, 2016.
• Atay, H., Temel Haklar ve İlkeler Doğrultusunda İletişimin Denetlenmesi Tedbiri ve Kişisel Güvenlik, Ceza Hukuku Dergisi 4, 10 (2009): 157-175.
• Aytekin, Hüseyin A. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi, Tespiti ve Kayda Alınması. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Kamu Hukuku ABD, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Birtek, Fatih. “Ceza Muhakemesinde Tanık Hakkında İletişimin Tespiti Koruma Tedbirine Başvurulup Başvurulamayacağı Sorunu”, Ceza Hukuku Dergisi 17, 49 (2022): 189-216.
• Birtek, Fatih. “Cumhuriyet Savcısı’nın Delilleri ve Fiili Takdir Yetkisi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 58, 2 (2013): 953 - 990.
• Bozdağ, Ahmet ve Sarıusta, Kader. “Ceza Yargılamasında Mağdurun Beyanı ve Delil Değeri”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 8, 2 (2017): 573 - 602.
• Bulak Uygun, Begüm. “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Son Dönemdeki İçtihatları Işığında İletişimin Adli ve Önleme Amaçlı Olarak Denetlenmesi ve Özel Hayata Müdahale”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13, 2, (2017): 139-154.
• Centel, Nur. “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na Göre Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 9, S. 1, (2010): 161-192.
• Epözdemir, Rezan. “Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat”, Terazi Hukuk Dergisi 12, 135 (2017): 14-28.
• Erdem, Mustafa Ruhan. “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi”, Hukuki Perspektifler Dergisi, 3 (2005): 1-14. (çevrimiçi: www.ceza-bb.adalet.gov.tr/makale/115.doc (Erişim Tarihi: Şubat 28, 2022).
• İçel, Kayıhan. “Haberleşme Özgürlüğü”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 41, 1-2 (2011): 71 - 107.
• İnce, Kadri. Önleme ve İstihbari Amaçlı İletişimin Denetlenmesinin Özel Hayatın Gizliliği ve Haberleşme Özgürlüğü Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5, S. 1-2, (2020): 1745-1770.
• Kabataş Yılmaz, Buket. Türk Hukukunda Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Tedbiri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Kaboğlu, İbrahim Özden. Özgürlükler Hukuku: İnsan Haklarının Hukuksal Yapısı. Ankara: İmge Kitabevi, 2002.
• Karan, Ulaş. İfade Özgürlüğü Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi - 2. Ankara: Avrupa Konseyi, 2018.
• Kaymaz, Seydi. Ceza Muhakemesinde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Kamu Hukuku ABD, Doktora Tezi, 2009.
• Kunter, Nurullah ve Yenisey, Feridun. Arama, El Koyma ve İletişimin Denetlenmesi. İstanbul: Beta Yayınevi, 2000.
• Kulular İbrahim, Merve Ayşegül, editör. Kripto Paralar Kullanılarak İşlenen Suçlar ile Bilişim Sistemleri Kullanılarak İşlenen Sermaye Piyasası Suçları. Ankara: Adalet Yayınevi, 2023.
• Meran, Necati. İletişimin Denetlenmesi - Gizli Soruşturmacı - Teknik Takip. Ankara: Adalet Yayınevi, 2009.
• Özen İnci, Zekiye. Bir Koruma Tedbiri Olarak Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Tutuklama. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Kamu Hukuku ABD, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Öztürk, Bahri ve Erdem, Mustafa Ruhan. Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 2008.
• Pınarbaşı, Mesut. “Türk Hukukunda Önleyici Maksatlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Değerlendirilmesi”, Güvenlik Bilimleri Dergisi, 3 (2014): 41-65.
• Saydam, Mehmet. Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2011.
• Şahbaz, İbrahim. İletişimin Denetlenmesi ve Yasak Deliller. Ankara: Yetkin Yayınevi, 2009.
• Şahin, Cumhur. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 2017.
• Şahin, Cumhur. “Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi - Yargıtay Kararları Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11, 1-2 (2007): 1095 - 1112.
• Turinay, Faruk Yasin. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 70, 2 (2021): 475 - 541.
• Ünver, Yener ve Hakeri, Hakan. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 2015.
• Vatan, Zeki. Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbiri Olarak İletişimin Denetlenmesi. İstanbul: Beta Yayınları, 2009.
• Yavuz, Hakan A. “Ceza Yargılamasında Bir Koruma Tedbiri Olarak Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi”, TBB Dergisi 60 (2005): 235-262.
• Yaşar, Yusuf. “Bir Suçun İspatı Amacıyla İletişimin Kayda Alınmasının Hukuki Niteliği”, TAAD, S. 14 (Temmuz 2013): 353-396.
• Yokuş Sevük, Handan. “Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12, 16 (2009): 159 - 195.
• İnternet siteleri ve ilgili yargı kararları
• “Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu”. Erişim Tarihi: Mart 13, 2023. https://www.btk. gov.tr/haberler/adalet-bakanligi-ile-uyap-protokolu-imzalandi.
• “Bilim ve Teknik Dergisi”, Aralık 2010. Erişim Tarihi: Ekim 10, 2023. https://services. tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf;jsessionid=kVF17XHXjD5sjWtJtM2rfdAA?dergiKod u=4&cilt=44&sayi=719&sayfa=72&yaziid=31063Mevzuat Bilgi Sistemi. Erişim Tarihi: Mart 29, 2023. https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2709&MevzuatTur =1&MevzuatTertip=5.
• Resmi Gazete. Erişim Tarihi: Mayıs 23, 2023. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2007/02/20070214-11.htm.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. Erişim Tarihi: Nisan 7, 2023. https://sozluk.gov.tr/. AYM, Tekin Tunç, başvuru no. 2020/19645, 23 Mayıs 2023. https://kararlarbilgibankasi. anayasa.gov.tr/BB/2020/19645 Erişim Tarihi: Aralık 28, 2023.
• AYM, Bestami Eroğlu, başvuru no. 2018/23077, 17 Eylül 2020. https://kararlarbilgibankasi. anayasa.gov.tr/BB/2018/23077 Erişim Tarihi: Aralık 28, 2023.
• AYM, Ertan Erçıktı (3), başvuru no. 2018/14040, 30 Haziran 2021. https://kararlarbilgibankasi. anayasa.gov.tr/BB/2018/14040 Erişim Tarihi: Aralık 28, 2023.
• AYM, Murat Albayrak, başvuru no. 2020/16168, 8 Mart 2023. https://kararlarbilgibankasi. anayasa.gov.tr/BB/2020/16168 Erişim Tarihi: Aralık 28, 2023.
• AİHM, Roman Zakharov/Rusya, başvuru no. 47143/06, 4 Aralık 2015.
• AİHM, Gorzelik ve Diğerleri/Polonya, başvuru no. 44158/98, 17 Şubat 2004.
• Y16CD, 8.5.2017, E.2016/2524, K.2017/5338. Erişim Tarihi: Aralık 8, 2023. https:// www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/16-ceza-dairesi-e-2016-2524-k-2017- 5338-t-8-5-2017.
• Y16.CD, 13.11.2019, E.2018/5526, K.2019/6842. Erişim Tarihi: Mayıs 26, 2023. https:// www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/e-2018-5526-k-2019-6842-t-13-11-2019.
• Y16.CD, 06.11.2019, E.2019/1582, K.2019/6838. Erişim Tarihi: Mayıs 23, 2023. https:// www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/e-2019-1582-k-2019-6838-t-06-11-2019.
• YCGK, 13.6.2006, E.2006/4-122, K.2006/162. Erişim Tarihi: Mart 28, 2023. https://karararama. yargitay.gov.tr/#
• YCGK, 12.6.2007, E.2006/5-154, K.2007/145. Erişim Tarihi: Aralık 8, 2023. https:// www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/cgk-e-2006-5-154-k-2007-145-t-12-6-2007.
• YCGK, 3.7.2007, E.2007/5-23, K.2007/167. Erişim Tarihi: Aralık 8, 2023. https://www. lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/cgk-e-2007-5-23-k-2007-167-t-3-7-2007.
• YCGK, 15.11.2011, E.2011/6-140, K.2011/222. Erişim Tarihi: Aralık 5, 2023. https:// www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/cgk-e-2011-6-140-k-2011-222-t-15-11-2011.
• YCGK 17.5.2011, E.2011/9-83, K.2011/95, Erişim Tarihi: Aralık 28, 2023. https://www. lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/ceza-genel-kurulu-e-2011-83-k-2011-95-t-17-5-2011.
• YCGK, 10.3.2020, E.2019/171, K.2020/169. Erişim Tarihi: Mayıs 23, 2023. https:// www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/ceza-genel-kurulu-e-2019-171-k-2020- 169-t-10-3-2020.