CEZA MUHAKEMESİNİN TEMEL BİR İLKESİ OLARAK DELİLLERİN DOĞRUDAN DOĞRUYALIĞI

Year 2024, Volume: 14 Issue: 2, 937 - 986, 14.01.2025

Mahmut Gökpınar

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1450583

Abstract

Ceza muhakemesi hukukunun temel bir ilkesi olarak delillerin doğrudan doğruyalığı, gerçeğe ulaşma çabasının bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) diğerlerinin yanı sıra bu amaca ulaşmak için delil serbestisi esasını kabul etmekle birlikte, delillerin ileri sürülmesi ve değerlendirilmesi konularında bir sıralama getirerek bu serbestiyi bir şekilde sınırlandırmıştır. Bu çerçevede, şahsi delillerin maddi olanlara, duruşmada ortaya konan delillere ise bunun dışında ileri sürülenlere göre bir öncelik tanınmıştır. Hakimin olaylara ilişkin bilgisini, ikincil bilgi kaynakları tarafından kendisine aktarılanlara dayandırmaması gerektiği esasına dayanan bu ilke, böylece ceza muhakemesi sistemimizin temelleri arasında yerini almıştır. Delillerin doğrudan olması ilkesi esas olarak fiziki delillere değil, kişisel delillere ilişkin olduğundan, yazılı belge ve tutanaklar duruşmada okunarak karara dayanak olarak kullanılabilmektedir. Böyle bir okuma işlemi doğrudan delil ilkesinin bir istisnası değil, bir sonucudur. Ayrıca gerçeğe ulaşma açısından da bu bir zorunluluktur. Doğrudan delil ilkesinin başlıca istisnası, duruşmada dinlenmesi gereken ifadeleri delil olabilecek bir tanığın, suç ortağının veya bilirkişinin bulunmamasıdır. Bu durum, doğal bir imkânsızlık dolayısıyla ortaya çıkabileceği gibi fiili engellerden de kaynaklanabilir. Her iki halde de olası delillerin kaybolma riski söz konusudur. Okuma yasağının diğer istisnaları orantılılık ilkesine dayanmaktadır.

Keywords

Doğrudanlık, Şekli-Maddi Anlamda Delillerin Doğrudan Doğruyalığı, Dolaylı Delil İkamesi, Okuma Yasağı, Dolaylı Tanıklık

IMMEDIACY OF EVIDENCE AS A FUNDAMENTAL PRINCIPLE OF CRIMINAL PROCEDURE

Abstract

As a fundamental principle of criminal procedure law, the ımmediacy of evidence emerges as a result of the effort to reach the truth. While the Criminal Procedure Code (CPC) accepts the principle of freedom of evidence, among others, in order to realize this main purpose, the law has limited this freedom in a way, by introducing a ranking in the presentation and evaluation of evidence. In this context, priority has been given to the material ones of personal evidence, and to the evidences presented at the hearing over the other arguments. This principle, which is based on the principle that the judge should not base her knowledge of the events on what is conveyed to her by secondary sources of information, has thus taken its place among the foundations of our criminal procedure system. As a fundamental principle of criminal procedure law, the ımmediacy of evidence emerges as a result of the effort to reach the truth. While the Criminal Procedure Code (CPC) accepts the principle of freedom of evidence, among others, in order to realize this main purpose, the law has limited this freedom in a way, by introducing a ranking in the presentation and evaluation of evidence. The leading exception to the principle of ımmediacy evidence is the absence of a witness, accomplice or expert, whose statements may be evidence, when they need to be heard at the hearing. This situation may arise due to a natural impossibility or may arise from natural or actual obstacles. In both cases, there is a risk of loss of possible evidence. Either way, there is a risk of loss of evidence. The other exceptions of the reading ban is based on the principle of proportionality.

Keywords

Immediacy, The Immediacy of the Evidence in the Formel-Material Sense, Indirect Evidence Substitution, Reading Ban, Indirect Testimony

References

• Alschuler, Albert W./Deıss, Andrew G. “Amerika Birleşik Devletleri’nde Ceza Yargılamalarında Jüri Usulünün Kısa Bir Tarihçesi”, Çev. Halil İbrahim Doğan, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12, S. 23 (2022): 79-140.
• Arellano, Jaime, Blanc, Rafael, Cora, Laura, Decap, Mauricio, Gallardo, Eduardo, Guzmán, Fernando, Moreno Leonardo ve Quilichini, Manuel, Technology, Criminal Proceedings, Hearings and Oral Trial
• Aydın, Devrim. Ceza Muhakemesinde Deliller. Ankara: Yetkin Yayınevi, 2014.
• Balcı, Murat. Ceza Muhakemesinde Hüküm ve Çeşitleri. Ankara: Adalet Yayınevi, 2013.
• Baytaz, Abdullah Batuhan. “Seri Muhakeme Usulü”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 2, S. 8(2020): 227-273.
• Bıçak, Vahit. Suç Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2010.
• Bolognarı, Massimo. “The Appeal in the Italian Criminal Legal System: Legislative Reforms and Case Law”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 6, S.1 (2018): 15-26.
• Beulke, Werner. “Muhakeme İlkeleri”, Adil Yargılanma Hakkı ve Ceza Hukuku, editör. Yener Ünver. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2004: 445-456.
• Canpolat, Can. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanık Beyanının İtibari Değerine İlişkin Bazı Özel Durumlar”, Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi XXV, S. 2 (2021): 511-554.
• Capus, Nadja. “Written Records of Statements and Fairnes”, Obstacles to Fairness in Criminal Proceedings Individual Rights and Institutional Forms, editör. John D. Jackson/ Sarah J. Summers. Oregon: Oxford and Portland, 2018
• Centel, Nur, Zafer, Hamide. Ceza Muhakemesi Hukuku, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 8. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi, 2011.
• Cihan, Erol, Yenisey, Feridun. Ceza Muhakemesi Hukuku, 2. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi, 1997.
• Damaska, Mirjan. “Evıdentıary Barrıers To Convıctıon And Two Models Of Crımınal Procedure: A Comparatıve Study”, Unıversıty Of Pennsylvanıa Law Revıew 121, (1973): 506-589.
• Detter, Klaus. “Der Zeuge vom Hörensagen - eine Bestandsaufnahme”, Neue Zeitschrift für Strafrecht, Heft: 1(2003): 1-8.
• Doğan, İdris/Bozdağ, Ahmet.”Ceza Muhakemesinde İstinabe Uygulamasının Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı Bağlamında Değerlendirilmesi”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi3, S. 22 (2022): 1004-1020.
• Dumitrescu, MLaw Adrian. “Das Unmittelbarkeitsprinzip im deutschen und schweizerischen Strafprozessrecht”, Zeitschrift Für Die Gesamte Strafrechtswissenschaft 130, S.1 (2018): 106-155.
• Engelhart, Marc. “The Secret Service’s Influence on Criminal Proceedings”, A War on Terror? The European Stance on a New Threat, Changing Laws and Human Rights Implications, editör. Wade Marianne /Maljević Almir. New York: Springer, 2010: 448-505.
• Ersoy, Uğur. “Ceza Muhakemesinde In Absentıa Duruşma Yapılması ve Mahkûmiyet Kararı Verilmesi Üzerine Bazı Düşünceler”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10, S.1 (2020): 52-86.
• Eser, Albın. “Das Verwertungsverbot des § 252 StPO und die Vernehmung des vernehmenden Richters”, Neue juristische Wochenschrift16, S. 3 (1963): 234 - 237.
• Feyzioğlu, Metin. Ceza Muhakemesinde Vicdani Kanaat. Ankara: Yetkin Yayınevi, 2002. (Vicdani Kanaat)
• Feyzioğlu, Metin. Ceza Muhakemesinde Tanıklık. Ankara: Us-A Yayıncılık, 1996. (Tanıklık)
• Feyzioğlu, Metin. Tanıklık ve Dürüst Muhakeme. Ankara: US-A Yayıncılık, 1998. (Dürüst Muhakeme)
• Field, Stewart. “Fair Trials and Procedural Tradition in Europe”, Oxford Journal of Legal Studies 29(2), (2009): 365-387.
• Garé, Het. Onmiddellijkheidsbeginsel in het Nederlandse strafproces.1994.
• Groenhuijsen, Marc S./Selçuk, Hatice. “The Principle of Immediacy in Dutch Criminal Procedure in the Perspective of European Human Rights Law”, Zeitschrift Für Die Gesamte Strafrechtswissenschaft 126, S. 1 (2014): 248-276.
• Gökcen, Ahmet, Balcı, Murat, Alşahin, Mehmet Emin ve Çakır, Kerim. Ceza Muhakemesi Hukuku. 7. Baskı, Ankara; Adalet Yayınevi, 2023.
• Gökcen, Fahri Taner/Yıldırım, Akif. “Suç İsnadına veya Medeni Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Uyuşmazlıklarda Duruşmaya Video Konferans Yöntemiyle Uzaktan Katılma”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 70, S.1 (2021): 229-293.
• Göktürk, Neslihan. “Yalan Tanıklık Suçu (TCK m. 272)”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi XX, S.1 (2016): 347-409.
• Hakeri, Hakan, Ünver. Yener Ceza Muhakemesi Hukuku.19. Baskı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2022.
• Heınrıch, Reıter. “Hearsay Evıdence And Crımınal Process In Germany And Australıa”, Monash University Law Review 10, (1984): 51-72.
• Hett, Benjamin Carter. Death in the Tiergarten Murder and Criminal Justice in the Kaiser’s Berlin. Harvard Unıversıty Press, 2004.
• Hofmann, Robin. “Formalism Versus Pragmatism - A Comparative Legal and Empirical Analysis Of The German and Dutch Criminal Justice Systems With Regard to Effectiveness and Efficiency”, Maastricht Journal of European and Comparative Law 28, S. 4 (2021): 452-478.
• Huber, Sonja. Der Prozessgrundsatz der Unmittelbarkeit des Verfahrens. Wien: 2010.
• Illuminati, Guilio. “The Accusatorial Process from the Italian Point of View”, North Carolina Journal of International Law and Commercial Regulation 35, S.2 (2010): 297- 318.
• Jspencer, JR. Hearsay Evidence in Criminal Proceedings. Oxford And Portland, 2008. Kantar, Baha. Ceza Muhakemeleri Usulu, Birinci Kitap, Umumi Hükümler, 4. Baskı. Ankara: Güney Matbaacılık, 1957.
• Karakehya, Hakan. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2015.
• Karakehya, Hakan/ İnce Tunçer, Asuman. “Ceza Muhakemesinde Basit Yargılama ve Adil Yargılanma Hakkı”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S.17 (2021): 303-354.
• Kepler, Johannes. Dıe Verwendung Von Beweısmıtteln Aus Anderen Verfahren Gemäss § 281a ZPO, Diplomarbeit zur Erlangung des akademischen Grades Magistra der Rechtswissenschaften im Diplomstudium Rechtswissenschaften. Linz, 2019.
• Kındhauser, Dres. H.c.Urs. “Ceza Muhakemesi Hukuku’nda İspat Ölçüsü- Alman Ceza Muhakemesi Kanunu 261’in Yorumlanması Üzerine Bir İnceleme”, Ceza Muhakemesi Hukukunda Delil ve İspat, Karşılaştırmalı Ceza Hukuku Serisi 15, editör. Ünver Yener. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2014: 523-539.
• Krey, Volker K. “Speech: Characteristic Features of German Criminal Proceedings-An Alternative to the Criminal Procedure Law of the United States”, Loyola of Los Angeles International and Comparative Law Review 21, S.4 (1999): 591-605.
• Kunter, Nurullah, Yenisey, Feridun ve Nuhoğlu, Ayşe. Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı. İstanbul; Beta Yayınları, 2010.
• Kunz, Von Karl-Ludwig/Haas, Henriette. “Zusammenhänge der strafgerichtlichen Entscheidungsfindung; Eine empirische Studie in drei Ländern”, MschrKrim 95. Jahrgang, Heft 3 (2012): 158-183.
• Lorenz, Tabea. Beweiserhebung mittels Parteiaussage, Dıssertatıonder Universität St. Gallen, Hochschule für Wirtschafts-, Rechts- und Sozialwissenschaft sowie Internationale Beziehungen (HSG) zur Erlangung der Würde einer Doktorin der Rechtswissenschaft. Dıke, 2019.
• Lucas, Christian.”Beweisverwertung im Strafverfahren”, Erişim Tarihi: Eylül 10, 2022, 2, https://www.juratexte.2ix.de.
• Marrani, David, “Right To Fair Trial. Impacts of New Technology and Contemporary Space of Justice on the Process and Administration of Justice “, Tesis Doctoral, Universitat Automono de Barcelona, 2019.
• Maviş, Volkan. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Dolaylı Tanık”, Suç ve Ceza Dergisi 15, S.2 (2022): 249-290.
• Norsted, Cecilia Möller /Vinge, Mattias Lindner. “The Dispute Resolution Review: Sweden”, <https://thelawreviews.co.uk/title/the-dispute-resolution-review/sweden>, Erişim Tarihi 2 Eylül 2021,
• Norsted, Cecilia Möller /Vinge, Mattias Lindner. “The Dispute Resolution Review: Sweden”, <https://thelawreviews.co.uk/title/the-dispute-resolution-review/sweden>, Erişim Tarihi 2 Eylül 2021,
• Özbek, Veli Özer, Doğan, Koray ve Bacaksız, Pınar. Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Öztürk, Bahri, Tezcan, Durmuş, Erdem, Mustafa Ruhan, Gezer, Sırma Özge, Kırıt Saygılar, F. Yasemin, Alan, Esra Akcan, Özaydın, Özdem, Erden, Efser, Tütüncü, Vıllemın Altınok, Derya ve Tok, Mehmet Can. Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 16. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Panzavoltat, Michele. “Reforms and Counter-Reforms in the Italian Struggle for an Accusatorial Criminal Law System”, North Carolina Journal of International Law 30, S.3 (2004): 577-624.
• Plagemann, Gottfried. “Alman Hukuku’nda Gizli Soruşturmacının Kullanılması ve Gizli Soruşturmacının Yetkileri”, Ceza Hukuku ve Kiriminoloji Dergisi 2, S.1-2 (2014): 157-189.
• Read, Frank Tom. Ceza Muhakemesinde Anlattırıcı Soru ve Çapraz Sorgu Teknikleri, 2. Baskı, Çev. Feridun Yenisey/Neylan Ziyalar. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayımları, 2015.
• Schroeder, Friedrich Christian, Verrel, Torsten. Ceza Muhakemesi Hukuku, Çev. Salih Oktar, Ankara: Yetkin Yayımları, 2019.
• Summers, Sarah J. Fair Trials The European Criminal Procedural Tradition and the European Court of Human Rights. Hart Puplıshıng, 2000.
• Sommer, Ulrich. “Die Verwertung von im Auslandgewonnenen Beweismitteln”, Vortrag vom 16. Mai 2003 bei den 2. Petersberger Tagen der Arbeitsgemeinschaft Strafrecht des Deutschen Anwaltvereins zum Thema, Verteidigung und internationales Strafrech, 1-20.
• Soyaslan, Doğan. Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncelleştirilmiş 8. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Renzikowski, Joachim. “Adil Yargılanma ve Anonim Tanık Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadı Işığında Tanığın Korunmasında Üç Basamak Teorisi”, Prof. Dr. Nurullah Kunter’e Armağan, Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 3, Adil Yargılanma Hakkı ve Ceza Hukuku, Çev. Ali Kemal Yıldız, editör. Ünver Yener. Ankara; Seçkin Yayınevi, 2004: 265-282.
• Swenson, Thomas. “The German ‘Plea Bargaining’ Debate”, PACE INT’L L. REV 7, S. 2 (1995): 373-429.
• Şahin, Cumhur. Ceza Muhakemesinde İspat (Delillerin Doğrudan Doğruyalılığı İlkesi). Ankara: Yetkin Yayınları, 2001. (Delillerin Doğrudan Doğruyalılığı)
• Şahin, Cumhur. Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi Şerhi. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2005. (Şerh)
• Şahin, Cumhur. “Duruşmada Sanığın Önceki İfadelerinin Okunması -CMUK m.247 Üzerine Bir İnceleme”, Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2, S.2 (1998), 1-8. (İfadelerin Okunması)
• Şahin, Cumhur, Göktürk, Neslihan. Ceza Muhakemesi Hukuku, II-, 6. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2017.
• Toroslu, Nevzat, Feyzioğlu, Metin. Ceza Muhakemesi Hukuku, 21. Baskı. Ankara: Savaş Yayınevi, 2021.
• Tosun, Öztekin. Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, Genel Kısım, C. I, 4. Baskı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1984.
• Turhan, Faruk. Ceza Muhakemesinde Tehlike İçindeki Tanıkların Korunması, Türk, Alman ve Avusturya Hukuklarında Karşılaştırmalı Olarak. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2009. (Tanıkların Korunması)
• Turhan, Faruk. “Ceza Muhakemesinde Şüpheli veya Sanığın Yakınlarının Tanıklıktan Çekinme Hakkı - Kapsamı, Koşulları ve Sonuçları Hakkında Bir Değerlendirme”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 28, S. 3 (2020): 1383-1427. (Tanıklıktan Çekinme)
• Vogler, Richard. “The Principle of Immediacy in English Criminal Procedural Law”, Zeitschrift Für Die Gesamte Strafrechtswissenschaft 126, S.1 (2014): 239-247.
• Weigend, Thomas, Frase, Richard S. “German Criminal Justice as a Guide to American Law Reform: Similar Problems, Better Solutions”, Boston College Internatıonal & Comparatıve Law Revıew XVIII, S. 2 (1995): 317-360.
• Wiedlroither, Stefan. Dıe Durchbrechungen Der Unmıttelbarkeıt Im Strafvervahren Und Ihre Anfechtungsmöglıchkeıten, Diplomarbeit zur Erlangung des akademischen Grades Magister der Rechtswissenschaften. 2016.
• Wolf, Willem-Jan Van Der, Wolf, René Van. Der The Dutch Criminal Justice System. Nijmegen: aolf Legal Publishers, 2008.
• Wong, Christoffer. “Overview of Swedish Criminal Procedure”, Lund Universty Faculty of Law Journal, (2012): 1-35.
• Yaşar, Ercan. “Türk Ceza Muhakemesı Hukukunda Seri Muhakeme Usulü”, Adalet Dergisi 2, S. 65(2020): 255-299.
• Yenisey, Feridun, Nuhoğlu, Ayşe. Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncellenmiş 9. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Yerdelen, Erdal. “Ceza Muhakemesinde Videokonferans Yöntemininin (SEGBİS) Kullanımı”, Bilişim Hukuku Dergisi, S. 3 (2019): 271-287.
• Yenisey, Feridun, Oktar, Salih. Alman Ceza Muhakemesi Kanunu Strafprozeßordnung (StPO), 2. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi, 2015.
• Yılmaz, Zahit/Apış, Özge. “Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Düzenlemelerinin Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 26, S. 1(2020): 62-106.
• Schäuble, Johannes. Strafverfahren und Prozessverantwortung Neue prozessuale Obliegenheiten des Beschuldigten in Deutschland im Vergleich mit dem US-amerikanischen Recht. Berlin, 2017.