Modern İktisadın Öğretilmesinde Gazetelerin Rolü ve Gazetelerdeki İktisat Kitabı Tefrikaları (1860-1870 Dönemi)

Year 2018, Issue: 30, 260 - 280, 28.12.2018

Kenan Demir

https://doi.org/10.31123/akil.465653

Abstract

Klasik İktisat Düşüncesi 1776 senesinde Adam Smith’in eseriyle ortaya çıktıktan sonra Osmanlı devletinde bu düşüncenin görüşleri 1830’lu yıllarda ülkede ikamet eden Blak Bey, David Urquhart ve Churchill tarafından dönemin gazetelerinde dillendirilmeye başlanmıştır. 1830’larda bu şahıslar tarafından bu düşüncenin girmesinden sonra ülkede Batılı anlamda ilk ekonomi kitapları yayımlanmaya başlamış, sırasıyla Serendi Arşizen, Sehak Abru, Charles Wells, Şerif Efendi ve Mehmet Mithat’ın kitapları yayımlamıştır. Aynı zamanda Takvim-i Vekayi, Ceride-i Havadis, Tercüman-ı Ahval, Mecmua-i Fünun, Tasvir-i Efkar ve Terakki gazetelerinde ekonomi ilminin ilkeleri hakkında yazılar yayımlanmıştır. Bu çalışmada yayımlanan ilk kitaplar ve gazetelerde yayımlanan makalelere değinilmiştir. Sonra Mehmet Şerif Efendi’nin “İlm-i Emval-i Milliye” adlı eseri ile Mehmet Mithat’ın “Ekonomi Tercümesi: Fenni İdare” adlı ekonomi kitaplarının Tercüman-ı Ahval ve Terakki’de yayımlanmış bölümlerinin içeriği incelenmiştir.

Keywords

Osmanlı Devleti, Gazeteler, Ekonomi İlmi, Eğitim

References

• Mehmet Mithat, (11 Şubat 1869a712 Şubat 1869b713 Şubat 1869c/5 Şubat 1869d)/(18 Şubat 1869e/19 Şubat 1869f/20 Şubat 1869g/22 Şubat 1869i/25 Şubat 1869k/27 Şubat 1869l/1 Mart 1869m/5 Mart 1869n/6 Mart 1869o/8 Mart 1869p/11 Mart 1869r/22 Mart, 1869s/25 Mart, 1869t/31 Mart, 1869u/2 Nisan, 1869v). Ekonomi Yani İdare-i Umura Dair Yazılan Bendin Mabaadır, Terakki, 81;82;83;84;86;87;89;90;92;94;95;98; 99;100;102;108;110;114;116, 1–2;3;3;4;3;3-4;2;4;2-3;3;4;1-2;2;6;3;7;3-4;7;7.Mehmet Şerif Efendi, (2 Ocak 1862a/5 0cak 1862b/16 Ocak 1862c/21 Ocak 1862d/(26 Ocak 1862e/28 0cak 1862f/21 Şubat 1862g/6 Mart 1862h/4 Mayıs 1862i). İlm-i Emval-i Milliye Dair Tercüme Olunmakta Bulunan Kitabın Mabaadır, Tercüman-ı Ahval, 126;127;132;136;137;147;153;177, 3–4;3-4;2-3;3-4;2-3;2-3;3-4;3-4;2.Mehmet Şerif Efendi, (3 Eylül 1861a/5 Eylül 1861b). Ekonomi Politik İlminin Tarikiyle Hudud-ı Tabiyesinin Tahdidi Beyanındadır, Tercüman-ı Ahval, 74/75; 3;2. Ohannes Efendi, (Temmuz 1862/Kasım 1862). İlm-i Servet-i Milel 1-2, Mecmua-i Fünun, 2;6, 86-92; 243-249.Şinasi, (31 Temmuz 1863), Tasvir-i Efkâr, 114, 1.Aydar, Metin, (2016). Risale-i Tedbir-i Umran-ı Mülki: Osmanlı Devletinde İktisat İlmine Dair Bir Risale, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat.Berkes, Niyazi, (1975). 100 Soruda Türkiye İktisat Tarihi 2, İstanbul, Gerçek Yayınevi, 2.bs.Fındıkoğlu, Fahri, (1946). Türkiye’de İktisat Tedrisatı Tarihçesi ve İktisat Fakültesi Teşkilatı, İstanbul, İsmail Akgün Matbaası.