Sağlık Haberlerinde Korku Yaklaşımı Çerçevesinde Kodlanan Covid-19 Haber Fotoğraflarının Analizi

Year 2021, Issue: 35, 38 - 53, 30.06.2021

Ayşen Yalman Hakan Karaca Emre Vadi Balcı

https://doi.org/10.31123/akil.887524

Abstract

Haber fotoğraflarının toplumsal alanda istenilen etkiyi yaratmada ve manipülasyonda kullanılabilecek güçlü bir propaganda malzemesi olduğunun keşfinden sonra, sağlık haberlerinde kullanılan fotoğrafların da içeriği değişmeye başlamıştır. Bu çalışmada, korku öğelerinin haber fotoğraflarına nasıl yerleştirildiği ve bunların toplumların davranışlarını etkilemede ne ölçüde kullanıldığı araştırılmıştır.
Öncelikle tüm görseller kullanılan korku öğesinin düzeyine göre üç grupta ele alınmıştır. Fotoğraflar, “korku”, “algılanan tehdit” ve “algılanan etkinlik” olmak üzere birbirinden bağımsız değişken saptaması üzerinden seçilmiştir. Yapılan sınıflamaya göre seçilen fotoğraflar, araştırmanın ikinci aşamasını oluşturan nitel araştırma yöntemlerinden biri olan Göstergebilimsel olarak analiz edilmiştir. Roland Barthes’in düzanlam ve yananlam kavramları temel alınarak, fotoğraflar mit, kod, metafor ve metonim bakımından da analiz edilmiştir. Yapılan incelemede, korku yaklaşımının sıklıkla kullanıldığı görülmüştür.

Keywords

Sağlık Haberleri, göstergebilim, düzanlam, yananlam

References

• Balcı, Ş. (2007). “Negatif Siyasal Reklâmlarda İkna Edici Mesaj Stratejisi Olarak Korku Çekiciliği Kullanımı.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17):73-106.
• Barth, J. & Bengel, J. (2000). Preventation Through Fear. London: Research And Practice Of Health Promotion.
• Barthes, R. (1990). Yazı ve Yorum. ( T. Yücel Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Batı, U. (2013). Reklamın Dili. İstanbul: Alfa.
• Baudrillard, J. (1986). Metinler ve Söyleşiler. (O. Adanır Çev.), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları. Berger, J. (1988). Görme Biçimleri. (Y. Salman Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Bergson, H. (2013). Ahlâkın ve Dinin İki Kaynağı. (M. Yakupoğlu Çev.), Ankara: Doğu Batı Yay.
• Çakar, S. (2009). Reklamlarda Korku Çekiciliğinin Kullanılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi.
• Demir, M. (2010). Sağlık Haberleri ve Medya Gerçeği. Ankara: Nobel Yayınları.
• Dünya Sağlık Örgütü Raporu, (1998). http://e-kutuphane.teb.org.tr/pdf/tebhaberler/eylul_ekim98/9.pdf.
• Erdoğan, İ. (1998a). Araştırma Dizaynı ve İstatistik Yöntemleri. Ankara: Emel Matbaası.
• Erdoğan, İ. (2012b). Pozitivist Metodoloji ve Ötesi. Ankara: Erk Yayınları.
• Güngör, N. (2011). İletişim Kuramlar Ve Yaklaşımlar. İstanbul: Siyasal Kitabevi.
• İnal, A. (1996). Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
• Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş. (S. İrvan Çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Kasapoğlu, A. (2016). Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Dönüşümü. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 19(2): 131-174.
• Kaya, R. (1985). Kitle İletişim Sistemleri. Ankara: Teori Yayınları.
• Lippmann, W.(1965). Public Opinion. New York: First Free Press Paperback Edition.
• Mutlu, E. (1994). İletişim Sözlüğü. Ankara: Ark Yay.
• Ollman, L. (1991). Camera As Weapon. California: Museum of Photographic Arts.
• Örnek, S. V. (1966). Sivas ve Çevresinde Hayatın Çeşitli Safhalarıyla İlgili Bâtıl İnançların ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• Rosenblum, N. (1989). A World History of Photography. New York: London.
• Severin, W.R. & Tankard, J. (1994). İletişim Kuramları. (A. A. Bir ve S. Sever, Çev). Eskişehir: Kibele Sanat Merkezi.
• Sontag, S. (2004). Başkalarının Acısına Bakmak. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Tanyıldızı, İ. N. & Acar, H. M. (2019). “Sigara Bağımlılığıyla Mücadelede Kamu Spotlarının Kullanımı: Sigarayı Bırak Hayatı Bırakma Kamu Spotlarının Göstergebilimsel Çözümlemesi.” Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2):151- 162, https://doi.org/10.18506/anemon.454131. Tekinalp, Ş. &Uzun, R. (2013). İletişim araştırmaları ve kuramları. İstanbul: Derin Yayınları.
• Thesenvitz, J. (2000). Understanding and Using Fear Appeals For Tobacco Control, Toronto, Ontario, Canada: Council for a Tobacco-Free Ontario.
• Tokgöz, O. (2000). Temel Gazetecilik. Ankara: İmge Yayınları.
• Witte, K. & Allen, M. (2000). “A Meta-Analysis of Fear Appeals: Implications for Effective Public Health Campaigns.” Health Education & Behavior, 27 (5): 591- 615.
• Witte, K. (1992). “Putting the Fear Back Into Fear Appeals: The Extended Parallel Process Model”. Communication Monographs, (59). Yalman, A. (2020). Yeni Medyada Yer Alan Sağlık İletilerinin Sağlık Okuryazarlığı Üzerinden İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yalman, A. (2020). Yeni Medyada Yer Alan Sağlık İletilerinin Sağlık Okuryazarlığı Üzerinden İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yolcu, E. (2002). “Renklerin Öznel Kullanımı ve Ekinsel Olarak Algılanması.” İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0(13): 647-660, https://doi.org//10.17064/iüifhd.56278.