İnternetin Kamusal Alan/Mekân Olarak Değerlendirilmesi: Quora ve Ekşi Sözlük Örnekleri

Year 2024, Issue: 47, 170 - 197

Erdal Dağtaş , Korhan Atik

https://doi.org/10.31123/akil.1488688

Abstract

İnternetin gelişimi iletişim alanında birçok olanak yaratmıştır. Ağ üzerinde gerçekleşen dönüşümler, kullanıcıların aktif katılımına olanak sağlayan platformların kurulmasını sağlamıştır. Oluşturulan platformlar, farklı niteliklere sahip kamusallıklar ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda, Türkiye’de internet sayesinde oluşan kamusallıklar dünyadakilerle benzerlik göstermekte midir sorusu çalışmanın problemini oluşturmaktadır. Çalışmanın temel amacı ise, Türkiye ve dünyadaki örnekleriyle internette oluşan kamusallıkların, Jürgen Habermas’ın burjuva kamusal alanı kavramsallaştırması çerçevesinde tartışılmasıdır. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği bu çalışmada, veri analiz tekniği olarak doküman analizi ve metin analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmada amaçlı örneklem tekniği kullanılarak, Türkiye’deki yeni medya araçlarını temsilen eksisozluk, uluslararası yeni medya araçlarını temsilen quora seçilmiştir. Çalışmada ilk olarak, eksisozluk ve quora platformlarının yapısal özellikleri değerlendirilmiştir. İkinci olarak, seçilen platformlarda eleştirel ve rasyonel bir tartışma ortamı olup olmadığını çözümlemek için Basil Bernstein’ın “dar kodlar” ve “geniş kodlar” kavramlarından yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda, her iki platformun kamusal alanın gereklilikleri olan yapısal özellikleri ve nitelikli/rasyonel tartışma ortamı şartlarını karşılamadığı saptanmıştır. Kaldı ki, incelenen platformların, kamusal alandan çok sadece konuşmaların ve yorumların yer aldığı bir kamusal mekân olduğu gözlemlenmiştir.

Keywords

Yeni Medya, Kamusal Alan, Jürgen Habermas, Dar/Geniş Kod, Basil Bernstein

Evaluating the Internet as Public Sphere/Space: Quora and Ekşı ̇Sözlük Samples

Abstract

The development of the internet has created many opportunities in the field of communication. The transformations taking place on the network have led to the establishment of platforms that enable active participation of users. The platforms created have created publicities with different qualities. In this context, the question of whether the publicities created by the internet in Türkiye are similar to those in the world constitutes the problem of the study. The main purpose of the study is to discuss the public spheres formed on the internet with examples from Türkiye and the world within the framework of Jürgen Habermas' conceptualization of the bourgeois public sphere. In this study, in which qualitative research method was adopted, document analysis and text analysis techniques were used as data analysis techniques. Using purposive sampling technique, eksisozluk was selected to represent Turkish new media tools and quora was selected to represent international new media tools. First, the structural features of the eksisozluk and quora platforms were evaluated. Secondly, Basil Bernstein's concepts of “restricted codes” and “elaborated codes” were utilized to analyze whether there was an environment of critical and rational debate on the selected platforms. As a result of the study, it was determined that both platforms do not meet the requirements of the public sphere in terms of structural features and qualified/rational discussion environment. Moreover, it was observed that the platforms analyzed were more of a public space for conversations and comments rather than a public sphere.

Keywords

New Media, Public Sphere, Jürgen Habermas, Restricted/Elaborated Codes, Basil Bernstein

References

• Arendt, H. (1994). İnsanlık durumu (B. S. Şener, Çev.). İletişim Yayınları.
• Aslantürk, G., & Turgut, H. (2015). 8284 vakası: Ekşi Sözlük’te cinsiyetçi kamusallığın yeniden üretilmesi. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 2(1), 45-76.
• Babacan, M., Haşlak, İ., & Hira, İ. (2011). Sosyal medya ve Arap Baharı. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(2), 63 92.
• Baş, T., & Akturan, U. (2008). Nitel araştırma yöntemleri nvivo 7.0 ile nitel veri analizi. Seçkin Yayıncılık.
• Bayraktutan, G., Binark, M., Çomu, T., Doğu, B., İslamoğlu, G., & Aydemir, A. (2012). Sosyal medyada 2011 genel seçimleri: Nicel–nitel arayüzey incelemesi. Selçuk İletişim, 7(3), 5- 29.
• Bayraktutan Sütçü, G. (2007). İktidarın müzelerinin sanal uzamdaki varlığı üzerinden siyasal iletişimi yeniden düşünmek. İçinde Binark Mutlu (Ed.), Yeni Medya Çalışmaları (ss. 71- 96).
• Bernstein, B. (1958). Some sociological determinants of perception: An enquiry into sub- cultural differences. The British journal of sociology, 9(2), 159-174. https://doi.org/10.2307/587912
• Bernstein, B. (1959). A public language: Some sociological implications of a linguistic form. The British Journal of Sociology, 10(4), 311-326. https://doi.org/10.2307/587797
• Bernstein, B. (1964). Elaborated and restricted codes: Their social origins and some consequences. American Anthropologist, 66(6), 55-69.
• Bernstein, B. (1982). Codes, modalities and the process of cultural reproduction: A model. Routledge.
• Bernstein, B. (2003). Theoretical studies towards a sociology of language. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203014035
• Cangöz, İ. (2015). Değişen anlam ve değerleriyle gazetecilik. Sınırsız Basın Yayın Dağıtım.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya Kitabevi.
• Dağtaş, B., & Dağtaş, E. (2003). Habermas’ın burjuva kamusal alanı tanımı çerçevesinde yazılı basının konumu ve dönüşümü. Kurgu, 20(1), 47-59.
• Dağtaş, E. (1999). Onsekizinci ve ondokuzuncu yüzyıllarda kamusal alan-özel alan ikilemi ve basının tarihsel gelişimi. Kurgu, 16(1), 150-166.
• Dağtaş, E. (2014). Kamusal alan ve medya: Münevver Karabulut cinayetinin basındaki yansımaları. Ütopya Yayınevi.
• Doğru, F., & Bozkurt, F. (2021). Sosyoekonomik katmanlarda dil kullanımı. Mukaddime, 12(2), 435-484.
• Ekşi Sözlük. (2023, Aralık 5). ekşi sözlük’te 2022 yılında olan biten—Ekşi sözlük. https://eksisozluk.com/eksi-sozlukte-2022-yilinda-olan-biten--7518517
• Elad, B. (2023, Ekim 26). 15+ Quora Statistics For 2023: What You Need To Know. Enterprise Apps Today. https://www.enterpriseappstoday.com/stats/quora-statistics.html
• Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş (S. İrvan, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Fraser, N. (2004). Kamusal alanı yeniden düşünmek: Gerçekte varolan demokrasinin eleştirisine bir katkı (Özbek Meral, Çev.). İçinde Özbek Meral (Ed.), Kamusal Alan (ss. 103-132). İstanbul: Hil Yayınları.
• Fuchs, C. (2016). Sosyal Medya: Eleştirel Bir Giriş (D. Saraçoğlu & K. İlker, Çev.). Nota Bene Yayınları.
• Güven, A. (2012). Toplumsal dilbilimin kapsam alanı. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 55-62.
• Habermas, J. (2003). Kamusallığın yapısal dönüşümü (T. Bora & M. Sancar, Çev.). İletişim Yayınları.
• Habermas, J. (2004). Kamusal alan (Özbek Meral, Çev.). İçinde Özbek Meral (Ed.), Kamusal alan (ss. 95-102). İstanbul: Hil Yayınları.
• Habermas, J. (2020). The public sphere: An encyclopedia article. İçinde S. E. Bronner & M. Kellner (Ed.), Critical theory and society (ss. 136-142). Routledge.
• İmer, K. (1987). Toplum dilbilimin kimi kavramlarına kuramsal bir bakış ve dil türleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 31(1-2), 213-230.
• İşleyen, A. (2019). İnternet, kamusal alan ve demokrasi: Ekşi Sözlük’te bedelli askerlik tartışmaları örneği. Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, 2, 50- 63.
• Keane, J. (1992). Medya ve demokrasi. Ayrıntı Yayınları.
• Keskin, F. (1998). Kamusal alan ve yalın yaşam. Doğu Batı, 2(5), 105-109.
• Koçyiğit, M., & Koçyiğit, A. (2018). Değişen ve gelişen dijital iletişim: Yazılabilir web teknolojisi (web 2.0). İçinde Çakmak, V. & Çavuş, S. (Ed.), Dijital kültür ve iletişim. (ss. 19-48). Literatürk Yayınları.
• Morozov, E. (2012). The net delusion: The dark side of internet freedom. PublicAffairs.
• Neuman, W. L. (2006). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar: 1. cilt. Yayınodası.
• Odabaş, U. K. (2018). Tarihsel süreçte kamusal alanın yapısal dönüşümü ve Habermas. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 2051-2066.
• Odacıoğlu, S. D. (2008). Metinsel Analiz. Sosyoloji Notları, 58-65.
• Papacharissi, Z. (2010). A private sphere: Democracy in a digital age. Polity.
• Quora Blog. (2023, Kasım 21). Quora is now available in 24 Languages! Quora Blog. https://quorablog.quora.com/Quora-is-now-available-in-24-Languages
• Quora Blog. (2024, Ocak 11). Introducing Spaces. Quora Blog. https://quorablog.quora.com/Introducing-Spaces
• Quora Partners. (2023, Kasım 22). Ending the Quora Partner Program in English. Quora. https://quorapartners.quora.com/Ending-the-Quora-Partner-Program-in-English
• Samsulhadi, M. A., Wahyudi, A. B., & Sabardila, A. (2023). Discourse Representation of Quora App Users’ Comments on Najwa Shihab: Critical Discourse Analysis. International Conference on Learning and Advanced Education (ICOLAE 2022), 1275-1289. https://www.atlantis-press.com/proceedings/icolae-22/125990405
• Sennett, R. (2013). Kamusal insanın çöküşü (S. Durak & A. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Shewale, R. (2023, Kasım 24). Detailed Quora Statistics: All-Time Stats & Data (2024). DemandSage. https://www.demandsage.com/quora-statistics/
• Shirky, C. (2011). The political power of social media: Technology, the public sphere, and political change. Foreign affairs, 28-41.
• Similarweb. (2023, Aralık 6). Eksisozluk.com Trafik Analizi, Sıralama & Kitle [Kasım 2023]. Similarweb. https://www.similarweb.com/tr/website/eksisozluk.com/
• Susar, A. F., & Narin, B. (2011). Sosyal paylaşımın tecimselleştirilmesi bağlamında internet reklamcılığı: Ekşi Sözlük örneği. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 2(3), 53-66.
• Timur, T. (2012). Habermas’ ı okumak. Yordam Kitap.
• Vardar, B., Güz, N., Öztokat, E, Rifat, M, Senemoğlu, O, & Sözer, E. (1980). Dilbilim ve dilbilgisi terimleri sözlüğü. Sevinç Basımevi.
• Vox. (2023, Kasım 20). Question-and-answer site Quora still exists, and it’s now worth $2B - Vox. https://www.vox.com/recode/2019/5/16/18627157/quora-value-billion- question-answer
• Vural, T., & Yücel, A. (2010). Çağımızın yeni kamusal mekanları olan alışveriş merkezlerine eleştirel bir bakış. İTÜDERGİSİ/a, 5(2), 97-106.
• Yegen, C. (2013). Demokratik ve yeni bir kamusal alan olarak sosyal medya. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 119-135.
• Yılmaz, Z. (2009). Hannah Arendtte özel alan-kamusal alan ayrımı ve modern çağda toplumsal alan. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Zıraman, D. E. (2018). Kamusal bir alan olarak internette kimlik tartışmaları: Ekşi Sözlük’te Hrant Dink ve Tahir Elçi başlıklarının söylem analizi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.